«حزب آمریکا» (America Party) ایلان ماسک، چیزهایی که میدانیم

قضیه از این قراره که ایلان ماسک، چهره سرشناس دنیای تکنولوژی، اعلام کرده که یک حزب سیاسی جدید به اسم «حزب آمریکا» (America Party) راه انداخته. این خبر درست بعد از یک اختلاف علنی و شدید بین او و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، منتشر شد؛ دو نفری که تا همین چند وقت پیش متحدان نزدیکی به حساب میومدن.

جرقه اختلاف: یک لایحه بزرگ و یک دوستی بهم خورده

ماجرا از وقتی شروع شد که دونالد ترامپ یک لایحه بزرگ مالی و سیاسی رو امضا کرد که به «لایحه بزرگ و زیبا» (Big, Beautiful Bill) معروف شده. این لایحه که شامل کاهش مالیات و هزینه‌های جدید دولتی بود، با انتقاد شدید ایلان ماسک روبرو شد. ماسک معتقد بود این لایحه بدهی ملی آمریکا رو تریلیون‌ها دلار (در گزارش‌های مختلف بین ۳.۳ تا ۵.۵ تریلیون دلار) افزایش میده و اون رو یک فاجعه و پر از «اسراف و فساد» توصیف کرد.

قبل از این اختلافات، ماسک یکی از بزرگترین حامیان مالی کمپین ۲۰۲۴ ترامپ بود (با کمک‌های مالی بین ۲۵۰ تا ۲۹۰ میلیون دلار) و حتی برای مدتی مسئولیت یک نهاد دولتی به اسم «دپارتمان بهره‌وری دولت» (DOGE) رو به عهده داشت که هدفش کاهش هزینه‌های دولت فدرال بود. اما بعد از بالا گرفتن بحث سر این لایحه، رابطه این دو نفر شکرآب شد.

ترامپ در واکنش به انتقادهای ماسک گفت که دلیل اصلی ناراحتی ماسک، حذف شدن معافیت‌های مالیاتی و یارانه‌های خودروهای برقی (EV) در این لایحه است که به ضرر شرکت تسلای ماسک تموم میشه. این اختلافات لفظی در شبکه‌های اجتماعی بالا گرفت. ترامپ، ماسک رو یک «قطار از ریل خارج شده» توصیف کرد و حتی تلویحا به قطع کردن قراردادهای دولتی شرکت‌های ماسک و بررسی دیپورت کردن او (که متولد آفریقای جنوبی است) اشاره کرد.

حزب آمریکا چی هست و چه اهدافی داره؟

بعد از امضای لایحه توسط ترامپ، ماسک در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) یک نظرسنجی راه انداخت و از دنبال‌کننده‌هاش پرسید که آیا موافق ایجاد یک حزب جدید هستن یا نه. با رای مثبت حدود ۶۵ درصد از بیش از ۱.۲ میلیون شرکت‌کننده، ماسک رسما اعلام کرد:

حزب آمریکا برای بازگرداندن آزادی شما تشکیل شد.

هنوز پلتفرم و سیاست‌های دقیق این حزب مشخص نیست، اما ماسک به چند نکته اشاره کرده. او در جواب به لیستی که یکی از کاربران به عنوان پلتفرم پیشنهادی نوشته بود، جواب مثبت «آره!» داد. این لیست شامل موارد زیر بود:

کاهش بدهی
مدرن‌سازی ارتش با هوش مصنوعی و رباتیک
حمایت از تکنولوژی
کاهش قوانین دست‌وپاگیر (مخصوصا در حوزه انرژی)
آزادی بیان
سیاست‌های حامی افزایش جمعیت
رویکردهای میانه‌رو در سایر مسائل

علاوه بر این، ماسک در پست‌های دیگه‌ای اعلام کرد که این حزب طرفدار حق حمل سلاح (با گفتن اینکه “متمم دوم قانون اساسی مقدس است”) و حامی بیت‌کوین (با گفتن اینکه “پول فیات ناامیدکننده است”) خواهد بود.

استراتژی اولیه ماسک این نیست که مستقیما برای ریاست‌جمهوری رقابت کنه، بلکه میخواد روی تعداد محدودی از کرسی‌های کنگره متمرکز بشه؛ مثلا «۲ یا ۳ کرسی سنا و ۸ تا ۱۰ کرسی مجلس نمایندگان». به عقیده او، با توجه به اکثریت شکننده جمهوری‌خواهان در کنگره، این تعداد کرسی میتونه «حزب آمریکا» رو به یک رای تعیین‌کننده در قوانین مهم تبدیل کنه.

واکنش‌ها به این حزب جدید

واکنش دونالد ترامپ:

ترامپ به شدت با این ایده مخالفت کرد و اون رو «مسخره» خوند. او گفت که سیستم سیاسی آمریکا برای دو حزب طراحی شده و ایجاد حزب سوم فقط باعث «آشفتگی و هرج و مرج کامل» میشه. ترامپ در شبکه اجتماعی خودش، تروث سوشال، نوشت که از دیدن «از ریل خارج شدن کامل ایلان ماسک» ناراحته. او همچنین ادعا کرد که ماسک ازش خواسته بود یکی از دوستان نزدیکش رو به عنوان رئیس ناسا منصوب کنه که ترامپ به دلیل تضاد منافع با اون مخالفت کرده بود.

واکنش سرمایه‌گذاران و بازار:

این خبر برای شرکت تسلا خوب نبود. ارزش سهام تسلا در معاملات اولیه با سقوطی حدود ۷ تا ۸ درصدی روبرو شد. سرمایه‌گذاران نگران دو موضوع هستن: یکی اینکه تمرکز ماسک از روی تسلا برداشته بشه و دوم اینکه درگیری سیاسی او با ترامپ باعث بشه یارانه‌ها و قراردادهای دولتی شرکت‌هاش به خطر بیفته.

دن ایوز، تحلیلگر Wedbush، گفت که سرمایه‌گذاران تسلا از اینکه ماسک مدام وارد مسیرهای سیاسی میشه، دچار «حس خستگی» شدن.
دن ایوز، تحلیلگر Wedbush

شرکت سرمایه‌گذاری Azoria Partners هم عرضه یک صندوق قابل معامله بورسی (ETF) مرتبط با تسلا رو به تعویق انداخت و مدیرعاملش، جیمز فیشبک، از هیئت مدیره تسلا خواست تا در مورد فعالیت‌های سیاسی ماسک شفاف‌سازی کنن.

واکنش کارشناسان و چهره‌های سیاسی:

کارشناسان سیاسی معتقدند که ایجاد یک حزب سوم موفق در آمریکا فوق‌العاده سخته. سیستم انتخاباتی آمریکا که به صورت «winner-takes-all» (برنده همه چیز را میبرد) عمل میکنه، عملا شانس کمی برای احزاب سوم باقی میذاره. در تاریخ آمریکا، چهره‌هایی مثل راس پرو و تئودور روزولت هم نتونستن این ساختار دو حزبی رو بشکنن.

از طرفی، کارشناسان حقوقی میگن که روند قانونی ثبت یک حزب در ۵۰ ایالت آمریکا بسیار پیچیده، زمان‌بر و پرهزینه است و میتونه سال‌ها طول بکشه و صدها میلیون دلار هزینه داشته باشه، چون دو حزب اصلی قطعا در دادگاه‌ها برای اون مانع‌تراشی میکنن. برای مثال، فقط برای ثبت حزب در ایالت لوئیزیانا، به ثبت‌نام هزار رای‌دهنده، پرداخت هزار دلار و طی مراحل اداری نیاز هست. در زمان انتشار این خبرها، هنوز هیچ مدرک رسمی برای ثبت «حزب آمریکا» در کمیسیون فدرال انتخابات (FEC) ارائه نشده بود.

اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری ترامپ، هم با کنایه گفت که «اصول نهاد DOGE محبوب بود، اما خود ایلان ماسک محبوبیت چندانی نداشت» و پیش‌بینی کرد که هیئت مدیره شرکت‌های ماسک از این اقدام سیاسی او خوشحال نخواهند شد.

با این حال، برخی چهره‌ها مثل مارک کیوبن (سرمایه‌دار و مالک تیم بسکتبال)، آنتونی اسکاراموچی (مدیر ارتباطات سابق کاخ سفید) و اندرو یانگ (نامزد سابق ریاست‌جمهوری) در شبکه‌های اجتماعی برای همکاری با ماسک ابراز علاقه کردن.

در نهایت، اینکه «حزب آمریکا» بتونه به یک نیروی سیاسی واقعی تبدیل بشه یا نه، به عبور از موانع بزرگ قانونی، مالی و ساختاری بستگی داره؛ موانعی که تا امروز جلوی موفقیت احزاب سوم در تاریخ سیاسی آمریکا رو گرفتن.