خلاصه
- شورش جام استنلی ۲۰۱۱ ونکوور، بعد از باخت تیم هاکی کاناکس به بوستون تو فینال، شهر رو به آشوب کشید.
- تو این حادثه حدود ۱۵۰ نفر زخمی شدن و نزدیک به ۹ میلیون دلار (۴ میلیون خسارت اموال و ۵ میلیون هزینه قضایی) ضرر مالی به بار اومد.
- عوامل اصلی این شورش رو مصرف بیرویه الکل، جمعیت بیسابقه (۱۵۵ هزار نفر) و دیر رسیدن نیروهای پلیس معرفی کردن.
- شبکههای اجتماعی نقش مهمی تو مستندسازی شورش و شناسایی شورشیها داشتن، اما نگرانیهایی درباره نقض حریم خصوصی و عدالتجویی خودسرانه هم به وجود آوردن.
- پلیس با کمک بیش از ۱ میلیون عکس و فیلم مردمی، طی ۴ سال، ۸۸۷ اتهام علیه ۳۰۱ نفر مطرح کرد و متخلفین رو شناسایی کرد.
- نکته جالب این بود که روز بعد شورش، حدود ۱۵ هزار داوطلب برای پاکسازی شهر هماهنگ شدن و این کار رو به سرعت انجام دادن.
- عکس معروف ‘بوسه در میان آشوب’ هم از همین شورش گرفته شد و به یک تصویر نمادین جهانی از این اتفاق تبدیل شد.
- این اتفاق، درسهای مهمی برای مدیریت جمعیت تو رویدادهای بزرگ و کنترل مصرف الکل داشت و باعث شد توصیههایی برای جلوگیری از تکرار حوادث مشابه ارائه بشه.
عصر روز ۱۵ ژوئن ۲۰۱۱ بود. توی مرکز شهر ونکوور، یکی از شهرهای بزرگ کانادا، همه منتظر نتیجه بازی فینال هاکی بودن. این بازی، بازی هفتم و آخر فینال جام استنلی بود. جام استنلی مهمترین جایزه لیگ ملی هاکی یا همون NHL هست. دو تا تیم به فینال رسیده بودن: تیم میزبان، یعنی ونکوور کناکز (Vancouver Canucks) و تیم مهمان، بوستون بروینز (Boston Bruins). جو شهر خیلی هیجانی بود، اما این هیجان قرار بود به شکل دیگهای تموم بشه.
بلافاصله بعد از اینکه بوستون بروینز بازی رو برد و قهرمان شد، یه شورش بزرگ توی مرکز شهر ونکوور شروع شد. این اتفاق از حدود ساعت ۷:۴۵ شب شروع شد و تا نیمه شب ادامه داشت.
تاریخ | ۱۵ ژوئن ۲۰۱۱ |
زمان | ۷:۴۵ شب تا نیمه شب (به وقت محلی) |
مکان | مرکز شهر ونکوور |
علت | باخت تیم ونکوور کناکز به بوستون بروینز در فینال جام استنلی ۲۰۱۱ |
کشتهها | ۰ نفر |
زخمیها | ۱۴۰ نفر (۱ نفر با جراحت وخیم، ۳ نفر جدی) |
خسارت مالی | حدود ۴ میلیون دلار کانادا (معادل ۵.۲۵ میلیون دلار در سال ۲۰۲۳) |
این شورش، که به شورش استنلی کاپ ۲۰۱۱ ونکوور معروف شد، خسارتها و حواشی زیادی به دنبال داشت. در طول این اتفاق، حدود ۱۵۰ نفر زخمی شدن که چهار نفرشون با چاقو آسیب دیده بودن. همون شب، پلیس ونکوور نزدیک به ۱۰۰ نفر رو دستگیر کرد. از این تعداد، ۸۵ نفر به خاطر بر هم زدن آرامش عمومی، ۸ نفر به خاطر مستی در ملا عام و ۸ نفر هم به خاطر جرایم کیفری مثل دزدی و درگیری بازداشت شدن.
تحقیقات پلیس در مورد این شورش سالها طول کشید. بالاخره در سال ۲۰۱۵، یعنی چهار سال بعد از ماجرا، پلیس تحقیقاتش رو تموم کرد و آخرین اتهامها رو علیه ۲ مظنون دیگه مطرح کرد. در مجموع، ۸۸۷ اتهام رسمی علیه ۳۰۱ نفر صادر شد. کل خسارتی که این شورش به شهر زد حدود ۴ میلیون دلار تخمین زده شد، اما جالبه بدونین که ۵ میلیون دلار دیگه هم هزینه کارهای قضایی و دادگاهی کردن شورشیها شد.
آیا این اولین بار بود؟ نگاهی به شورشهای ورزشی قبلی
شاید فکر کنین این اتفاق خیلی عجیب و غریب بوده، اما خشونتهای بعد از رویدادهای ورزشی توی آمریکای شمالی و اروپا گاهی وقتها اتفاق میفته. توی خود کانادا هم از دهه ۱۹۸۰ به بعد چندین شورش مشابه رخ داده بود.
- ادمونتون (۲۰۰۶): وقتی تیم ادمونتون اویلرز (Edmonton Oilers) به فینال سال ۲۰۰۶ رسید، طرفدارهاشون توی منطقه وایت اونیو (Whyte Avenue) آتیشسوزی راه انداختن و مغازهها رو غارت کردن.
- مونترال (۱۹۸۶ و ۱۹۹۳): طرفدارهای تیم مونترال کنیدینز (Montreal Canadiens) بعد از قهرمانیهای سال ۱۹۸۶ و ۱۹۹۳ و همینطور در طول بازیهای پلیآف سالهای ۲۰۰۸ و ۲۰۱۰، به شهر آسیب رسوندن.
- ونکوور (۱۹۹۴): خود شهر ونکوور هم قبلا یه شورش دیگه رو تجربه کرده بود. در سال ۱۹۹۴، بعد از باخت تیم کناکز به نیویورک رنجرز (New York Rangers) توی بازی هفتم فینال جام استنلی، یه شورش بزرگ اتفاق افتاد. اون زمان، بازی توی نیویورک بود، اما مردم ونکوور توی استادیوم قدیمی تیمشون، پسیفیک کولوسیوم (Pacific Coliseum)، جمع شده بودن تا بازی رو از تلویزیون ببینن. بیشتر از ۸۳۰۰ نفر اونجا بودن و کلی آدم دیگه هم توی مرکز شهر جمع شده بودن. بعد از باخت ۳ به ۲ تیم کناکز، جمعیتی بین ۴۰ تا ۷۰ هزار نفر توی مرکز شهر ریختن و شروع به دعوا و غارت کردن. پلیس مجبور شد از گاز اشکآور استفاده کنه تا جمعیت رو متفرق کنه. شورش سال ۱۹۹۴ بیشتر از ۱۹۰ نفر زخمی و ۱.۱ میلیون دلار خسارت به جا گذاشت و بیشتر از ۱۰۰ نفر هم متهم شدن.
بعد از شورش ۱۹۹۴، پلیس و شهرداری ونکوور و سازمان آتشنشانی کلی تحقیق کردن تا بفهمن مشکل از کجا بوده. گزارشهای اونها نشون میداد که مشکلاتی مثل نداشتن برنامه ترافیکی مناسب، نقص توی تجهیزات ارتباطی نیروهای امدادی، کم بودن تعداد پلیس در ابتدای تجمع، نبود آموزش کافی برای کنترل جمعیت و راحت بودن خرید الکل از فروشگاههای خصوصی، باعث بدتر شدن اوضاع شده بود. یه بررسی مستقل در مورد شورش سال ۲۰۱۱ نشون داد که بیشتر توصیههایی که بعد از شورش ۱۹۹۴ شده بود، توی سال ۲۰۱۱ رعایت شده بود.
جالبه بدونین که توی شهر بوستون، هیچ مراسمی برای تماشای دستهجمعی بازی توی استادیوم تیدی گاردن (TD Garden) برگزار نشد. پلیس نگران بود که جمع شدن مردم باعث افزایش جرم و جنایت بشه، چون قهرمانیهای قبلی تیمهای دیگه بوستون مثل بوستون سلتیکس (بسکتبال)، بوستون رد ساکس (بیسبال) و نیوانگلند پتریوتس (فوتبال آمریکایی) باعث خرابکاریهای گسترده و حتی سه مورد مرگ شده بود.
آمادهسازی برای یک شب بزرگ در ونکوور
برگردیم به ونکوور در سال ۲۰۱۱. مسئولان شهر یه “منطقه هواداری” یا همون فَن زون (fan zone) بزرگ به طول دو تا بلوک توی خیابون جورجیا (Georgia Street) که یه خیابون شش بانده نزدیک استادیوم راجرز آرنا (Rogers Arena) هست، درست کرده بودن. دو تا تلویزیون خیلی بزرگ هم گذاشته بودن تا مردم بتونن بازی رو ببینن. دور تا دور این منطقه رو با حصارها و گیتهای موقت بسته بودن تا پلیس بتونه ورود و خروج رو کنترل کنه و نذاره کسی با خودش الکل بیاره داخل. هر کی هم الکل داشت، پلیس ازش میگرفت و میریخت دور. طبق توصیههایی که از شورش ۱۹۹۴ به جا مونده بود، همه مشروبفروشیهای اون منطقه رو هم زودتر از همیشه تعطیل کرده بودن.
برای شش بازی قبلی فینال، این منطقه هواداری خیلی خوب و آروم بود و توی هر بازی حدود ۷۰ هزار نفر جمع میشدن. تجربههای مشابه و کوچیکتر توی المپیک زمستانی ۲۰۱۰ هم خیلی موفقیتآمیز بود. اما برای بازی آخر، یعنی بازی هفتم، حدود ۱۰۰ هزار نفر توی این منطقه جمع شدن. جمعیت اونقدر زیاد بود که مردم راههایی برای ورود به منطقه بدون بازرسی پیدا کردن و با خودشون الکل آوردن. راهروهایی که برای عبور ماشینهای اورژانس در نظر گرفته شده بود، کاملن بسته شد و دیگه قابل استفاده نبود.
بازی سرنوشتساز: فینال جام استنلی ۲۰۱۱
خب، بریم سراغ خود بازی. تیمهای ونکوور کناکز و بوستون بروینز توی فینال جام استنلی ۲۰۱۱ با هم رقابت میکردن. سری فینال به صورت هفت بازی برگزار میشد و هر تیمی که چهار بازی رو میبرد، قهرمان میشد. تا قبل از بازی هفتم که روز ۱۳ ژوئن برگزار شد، نتیجه سری ۳-۳ مساوی بود. بازی هفتم و آخر توی استادیوم خانگی کناکز، یعنی راجرز آرنا، برگزار میشد، چون کناکز توی فصل عادی نتایج بهتری گرفته بود.
بازی روز چهارشنبه ۱۵ ژوئن ۲۰۱۱، کمی بعد از ساعت ۵ بعد از ظهر به وقت محلی شروع شد. دروازهبان تیم بوستون، تیم توماس (Tim Thomas)، عملکرد فوقالعادهای داشت و ۳۷ شوت رو مهار کرد. بوستون تونست ونکوور رو با نتیجه ۴ به ۰ شکست بده و قهرمان جام استنلی بشه. برای بوستون، پاتریس برژرون (Patrice Bergeron) و برد مارشند (Brad Marchand) هر کدوم دو تا گل زدن. برژرون گل اول رو توی دقیقه ۱۴:۳۷ از دوره اول زد و گل دومش رو هم توی دقیقه ۱۷:۳۵ از دوره دوم زد. مارشند هم گل اولش رو توی دقیقه ۱۲:۱۳ از دوره دوم زد و گل دومش رو هم اواخر بازی به دروازه خالی زد. در مجموع هفت بازی، بوستون ۲۳ گل زد و ونکوور فقط ۸ گل. این اولین قهرمانی بوستون از سال ۱۹۷۲ بود و برای کناکز، سومین حضور در فینال و سومین باخت حساب میشد.
شعلههای شورش: از بطریپراکنی تا آتش زدن ماشین
مشکلات توی منطقه هواداری حتی قبل از شروع بازی شروع شده بود. یکی از ورودیهای منطقه به خاطر فشار جمعیت از جا کنده شد. ساعت ۵:۵۵، یه دعوای پنج نفره توی منطقه اتفاق افتاد. سی و پنج تا جوون از سقف یه ساختمون شرکت «باجت رنت ا کار» (Budget Rent a Car) بالا رفتن. بعد از گل دوم مارشند برای بوستون، این افراد شروع کردن به پرت کردن بطری به سمت پایین و اینجا بود که پلیس تصمیم گرفت اونها رو از اون بالا بیاره پایین.
- حدود ساعت ۷:۱۸ شب: یه دعوای دیگه با حضور بیشتر از ۳۰ نفر شروع شد.
- حدود ساعت ۷:۳۰ شب: تعداد تماسها با شماره اورژانس (۹۱۱) در مورد شورش زیاد شد. گزارشهایی از شکستن شیشهها، جمع شدن ۱۰۰ نفر روی سقف تئاتر کویین الیزابت (Queen Elizabeth Theatre) و غارت یه فروشگاه گوچی (Gucci) میرسید. جالبه که توی همون تئاتر، نمایش موزیکال «ویکد» (Wicked) با حضور ۱۹۰۰ تماشاچی در حال اجرا بود.
شورش دقیقن همزمان با تموم شدن بازی، یعنی حدود ساعت ۷:۴۵ شب، شکل جدی به خودش گرفت. بعضی از تماشاچیها شروع کردن به پرت کردن بطری و چیزهای دیگه به سمت تلویزیونهای بزرگ. پرچمهای تیم بوستون و لباسهای تیم کناکز رو آتیش زدن و کمی بعد، چند نفر یه ماشین پیکاپ جیامسی (GMC) رو جلوی اداره پست اصلی شهر واژگون کردن. چند تا دستشویی سیار هم به خاطر اینکه مردم روشون ایستاده بودن، خراب شدن. مردم شروع کردن به پریدن روی ماشینی که واژگون شده بود و قبل از ساعت ۸ شب، ماشین آتیش گرفت.
ساعت ۸:۲۶، پلیس شروع کرد به پخش یه پیام ضبط شده که به شورشیها هشدار میداد کارشون غیرقانونیه و باید منطقه رو ترک کنن. ساعت ۸:۴۸، پلیس از بمبهای دودزا استفاده کرد. سیستم قطار شهری (SkyTrain) هم روی صفحههای الکترونیکیش پیامهایی رو نشون میداد که میگفت: «به خاطر وضعیت ناپایدار در مرکز شهر ونکوور، اکیدن توصیه میکنیم تا اطلاع بعدی به مرکز شهر سفر نکنید».
غارت فروشگاهها شروع شد. فروشگاههای بزرگی مثل دِ بِی (The Bay)، لاندن دراگز (London Drugs)، سیرز (Sears) و اسپورت چک (Sport Chek) غارت شدن. ساعت ۱۰:۳۰ شب، اجرای نمایش ویکد تموم شد، اما از تماشاچیها خواسته شد که برای امنیت خودشون داخل تئاتر بمونن. شورش بالاخره حدود نیمه شب تموم شد و پلیس با استفاده از هلیکوپتر مطمئن شد که دیگه هیچ نقطه فعالی از شورش باقی نمونده.
خسارتهای انسانی و واکنش بیمارستانها
همونطور که گفتیم، تا آخر شب حدود ۱۰۰ نفر دستگیر شدن. نزدیک به ۱۵۰ نفر هم به خاطر جراحتهایی که برداشته بودن، توی بیمارستانها تحت درمان قرار گرفتن. تا روز بعد، هنوز چهار نفر وضعیتشون جدی بود. دهها نفر هم به خاطر عوارض گاز اشکآور و اسپری فلفل درمان شدن.
- بیمارستان عمومی ونکوور (Vancouver General Hospital): اعلام کرد که دو مورد تروما (آسیب شدید)، سه قربانی چاقوکشی و یک نفر با جراحت سر رو درمان کرده.
- بیمارستان سنت پاول (St. Paul’s Hospital): بیشتر از ۵۰ نفر رو به خاطر آسیبهای مرتبط با شورش پذیرش کرد. بیشتر این افراد به خاطر گاز اشکآور آسیب دیده بودن و زود مرخص شدن. بقیه هم استخون شکسته یا بریدگی با شیشه شکسته داشتن. این بیمارستان تحت «کد نارنجی» (Code Orange) کار میکرد که پروتکل مخصوص حوادث با تلفات بالا هست. دکتر اریک گرفستاین (Eric Grafstein)، رئیس این بیمارستان، گفت که تعداد آسیبهای ناشی از برخورد پلیس خیلی کم بود، مخصوصن در مقایسه با شورش ۱۹۹۴ که موارد زیادی از ضربه با باتوم و گاز گرفتن سگ پلیس وجود داشت.
- سرویس آمبولانس بریتیش کلمبیا: گزارش داد که مردی رو که از روی پل دانزمویر (Dunsmuir Viaduct) پریده یا افتاده بود، به بیمارستان منتقل کرده و وضعیت این شخص وخیمه.
واکنشها: از شهردار تا بازیکنان و مردم
در اولین واکنشها، گرگور رابرتسون (Gregor Robertson)، شهردار ونکوور، اولش گفت که این اتفاق کار «یه گروه کوچیک از آشوبگرها» بوده. جیم چو (Jim Chu)، رئیس پلیس ونکوور، گفت به نظر میرسه که محرکهای اصلی همون افرادی بودن که در روز افتتاحیه المپیک زمستانی ۲۰۱۰ هم اعتراض کرده بودن و با خودشون وسایلی مثل عینک محافظ، بنزین و ابزارهای دیگه آورده بودن. اون این افراد رو «جنایتکار و آنارشیست» خطاب کرد که خودشون رو جای طرفدارهای هاکی جا زده بودن.
اما ایده اینکه آنارشیستها مقصر بودن، توسط بعضیها رد شد. گلن کولتهارد (Glen Coulthard)، استاد علوم سیاسی دانشگاه بریتیش کلمبیا، و چند نفر دیگه توی مقالهای در روزنامه ونکوور سان (Vancouver Sun) گفتن: «اینکه این اتفاق رو به آنارشیستها ربط میدن، بیشتر یه پیشفرض یا تعصبه که از قدیم وجود داشته». یه مفسر دیگه هم گفت: «آنارشیستها یه سپر بلای راحت برای پلیس هستن تا مسئولیت اتفاقی که افتاده رو از سر خودش باز کنه». یه منتقد هم اشاره کرد که مسئولان چند تا اشتباه توی برنامهریزی برای کنترل جمعیت داشتن؛ مثلن اجازه دادن ماشینها نزدیک تلویزیونها پارک باشن یا برنداشتن صندوقهای روزنامه از کنار خیابون که میتونستن به عنوان پرتابه استفاده بشن. چند روز بعد، یعنی در ۲۰ ژوئن، رئیس پلیس، جیم چو، گفت: «با اینکه ما هنوز روی حرفمون در مورد محرکهای اصلی هستیم، ولی داریم متوجه میشیم که بیشتر کسایی که به شورش پیوستن و الان متهم شدن، طیف وسیعتری از جوونها رو شامل میشن که خیلیهاشون سابقه کیفری ندارن».
واکنش تیم کناکز
- مایک گیلیس (Mike Gillis)، مدیر کل تیم کناکز: ادعا کرد که آدمهایی که شورش کردن، طرفدارهای تیمشون نبودن. اون گفت: «فکر میکنم این اتفاق چه ما میبردیم چه میباختیم، میفتاد… وقتی با یه سری اراذل و اوباش طرفی که آمادهان تو صورت بقیه مشت بزنن و فکر میکنن میتونن قسر در برن، متوقف کردنشون خیلی سخته. اونا برای همین هدف اونجا بودن».
- روبرتو لونگو (Roberto Luongo)، دروازهبان تیم: نظر مشابهی داشت و گفت: «اونها طرفدارهای واقعی ونکوور نبودن که این کارها رو میکردن… فکر میکنم گروههای جداگانهای بودن. تماشای اینکه همچین اتفاقی برای شهر افتاد، سخت بود».
- هنریک سدین (Henrik Sedin)، کاپیتان تیم: از مردمی که بعد از شورش برای تمیز کردن شهر اومدن تشکر کرد و گفت: «اتفاقی که با همه داوطلبهایی که اومدن افتاد، بیشتر نشون میده که ونکوور واقعن چجور جاییه تا اون چیزی که شب قبلش دیدیم».
مایکل بوبلی (Michael Bublé)، خواننده معروف که خودش هم در بازی حضور داشت، یه کمپین تبلیغاتی راه انداخت و از مردم خواست که مقصرها رو شناسایی کنن و عکسها و مدارکشون رو عمومی کنن. اون در مورد شورشیها گفت: «اونا آشغالن، همین. این یه رفتار بزدلانه و惡یق بود. و من از پلیس، آتشنشانها و امدادگرها که جونشون رو به خطر انداختن، ممنونم، چون آدمهایی بودن که خیلی ترسیده بودن. و اون ذهنیت گلهای میتونست یکی رو به کشتن بده».
یه نظرسنجی از موسسه انگس رید (Angus Reid) که کمی بعد از شورش انجام شد، نشون داد که ۹۰ درصد از ساکنان استان بریتیش کلمبیا از اتفاقهای شورش منزجر بودن. توی همون نظرسنجی، دو سوم از شرکتکنندهها گفته بودن که از عملکرد پلیس راضی هستن. بیشتر از نصفشون هم گفته بودن که دوست ندارن به خاطر این شورش، مهمونیهای خیابونی ممنوع بشه.
صبح روز بعد: وقتی مردم به کمک شهر آمدند
بعد از شورش، یه اتفاق خیلی جالب افتاد. حدود ۱۵ هزار داوطلب به صورت خودجوش برای تمیز کردن دیوارنویسیها و بقیه خرابیها سازماندهی شدن. خیلی از این داوطلبها از طریق پیامک و شبکههای اجتماعی مثل فیسبوک و توییتر با هم هماهنگ کرده بودن. پلیس ونکوور هم از این تلاشها برای تمیز کردن شهر حمایت کرد. گزارش شد که تا ساعت ۱۰ صبح، خیابونها کاملن تمیز شده بودن. داوطلبها با جارو و خاکانداز اومده بودن تا شهر رو تمیز کنن. روی تختههایی که به جای شیشههای شکسته فروشگاهها زده بودن، پر از پیامهای عذرخواهی و دفاع از آبروی شهر شده بود. در پاسخ به این حرکت مردمی، شرکت هادسنز بِی (Hudson’s Bay Company)، که یکی از فروشگاههای بزرگ و آسیبدیده بود، به عنوان تشکر یه صبحانه پنکیک رایگان برای داوطلبها ترتیب داد.
تحقیقات پلیس و نقش فناوری
حدود ۷۰ افسر پلیس از هشت تا سازمان پلیسی مختلف، یه تیم تحقیقاتی مشترک به اسم «تیم تحقیقاتی یکپارچه شورش» (Integrated Riot Investigation Team) تشکیل دادن. وظیفه این تیم این بود که صدها ساعت ویدیو و مدارک دیگه رو بررسی کنه تا شورشیها رو شناسایی کنه. خیلی از شرکتکنندهها در شورش، بعد از اینکه عکسهاشون توی تلویزیون پخش شد، خودشون رو به پلیس معرفی کردن، از جمله کسی که اولین ماشین رو آتیش زده بود. بیشتر از ۱ میلیون عکس و ۱۰۰۰ ساعت ویدیو که توسط مردم عادی ضبط شده بود، به عنوان مدرک برای پلیس ونکوور فرستاده شد.
شرکت بیمه بریتیش کلمبیا (ICBC) هم نرمافزار تشخیص چهرهاش رو در اختیار پلیس گذاشت تا به تحقیقات کمک کنه. اما در سال ۲۰۱۲، کمیسر اطلاعات و حریم خصوصی بریتیش کلمبیا، الیزابت دنهام (Elizabeth Denham)، حکم داد که پلیس نمیتونه بدون حکم قضایی از این نرمافزار استفاده کنه.
تا جولای ۲۰۱۳، پلیس ۱۲۰۴ اتهام کیفری علیه ۳۵۲ مظنون به شورش رو پیشنهاد داده بود. در جولای ۲۰۱۵، یعنی بیشتر از چهار سال بعد از شورش، آخرین دو مظنون هم متهم شدن. تا اون موقع، در مجموع ۸۸۷ اتهام کیفری علیه ۳۰۱ مظنون صادر شده بود که ۲۷۴ نفرشون به جرمشون اعتراف کردن. پلیس گفت که به هر گزارش جدیدی که برسه رسیدگی میکنه و ممکنه در آینده اتهامهای بیشتری هم مطرح بشه.
شبکههای اجتماعی: ابزاری برای شورش یا برای عدالت؟
شبکههای اجتماعی نقش خیلی مهمی توی پخش و مستندسازی این شورش داشتن. کمی بعد از شروع شورش، این اتفاق توی توییتر ترند شد. خیلی از مردم همزمان با اتفاق افتادن خرابیها، ازشون عکس و فیلم میگرفتن.
کارشناسها این نظریه رو که شبکههای اجتماعی باعث شورش شدن، رد کردن. کریستوفر اشنایدر (Christopher J. Schneider)، جامعهشناس از دانشگاه بریتیش کلمبیا، گفت که استفاده از شبکههای اجتماعی در واقع یه جور «پلیسبازی مردمی یا نظارت جانبی بود، جایی که شهروندان داشتن شهروندان دیگه رو زیر نظر میگرفتن».
خیلی از عکسها و ویدیوهایی که از شورش گرفته شد، توی سایتهایی مثل فیسبوک و یوتیوب منتشر شد. این موضوع باعث یه تلاش اجتماعی بیسابقه برای شناسایی و گزارش دادن شورشیها شد. پلیس ونکوور بیشتر از یک میلیون عکس و گزارش از طرف مردم عادی دریافت کرد؛ حجمی که به گفته یه گروهبان پلیس «سرگیجهآور» بود. پلیس بیانیهای صادر کرد و از مردم خواست که خودشون دست به کار نشن و عدالت رو اجرا نکنن، چون «این خطر وجود داره که از ابزارهای رسانههای اجتماعی برای اجرای عدالت خودسرانه یا همون انتقامجویی شخصی استفاده بشه». پلیس کسایی رو که در حال ارتکاب جرم ازشون فیلم گرفته شده بود، تشویق کرد که خودشون رو معرفی کنن تا در ملا عام دستگیر نشن.
یه مطالعه که در سال ۲۰۱۲ توسط اشنایدر و دنیل تروتیه (Daniel Trottier) منتشر شد، نشون داد که این عدالتجویان آنلاین میتونن در آینده باعث افزایش نظارت پلیس بشن. این مطالعه همچنین نگرانیهایی رو مطرح کرد در مورد اینکه عکسها و ویدیوهای دستکاری شده میتونن منابع پلیس رو هدر بدن، چون پلیس باید وقت بذاره تا مدارک جعلی رو از واقعی جدا کنه. یه مشکل دیگه هم این بود که تلاشهای آنلاین برای شناسایی شورشیها گاهی وقتها هویت افراد زیر سن قانونی رو فاش میکرد، در حالی که طبق قانون نمیشه اسم اونها رو عمومی کرد.
عواقب آنلاین برای شورشیها
یه مسئله مهم دیگه این بود که تعدادی از کسایی که توی شورش دست داشتن، زیر ۱۸ سال سن داشتن. طبق قوانین بریتیش کلمبIA، انتشار اسم مجرمهای نوجوان ممنوعه. اما توی شبکههای اجتماعی، به اشتراک گذاشتن عکسها و ویدیوها و شرمنده کردن عمومی آنلاین میتونه هویت این شرکتکنندههای زیر سن قانونی رو هم فاش کنه.
شورشیهایی که آنلاین شناسایی شدن، اغلب با واکنشهای تندی روبرو شدن. خیلیها از کارشون اخراج شدن، از تیمهای ورزشی کنار گذاشته شدن و در بعضی موارد، تهدید به خشونت شدن. ناتان کوتیلاک (Nathan Kotylak)، یه شورشی هفده ساله، بعد از دریافت تهدیدها، به همراه خانوادهاش مجبور شد خونهاش رو ترک کنه. وکیلش در بیانیهای گفت کسایی که در کمپینهای آنلاین علیه شورشیها شرکت کردن، «دارن بخشی از همون ذهنیت گلهای میشن که در طول شورش اعضای جمعیت رو فرا گرفته بود». اشنایدر هم با این نظر موافق بود و گفت: «خیلی از کامنتها وحشتناک و تهدیدآمیز هستن، چیزهایی که این افراد شاید در حالت عادی نگن… یه فاصله عمیق بین کسی که ما آنلاین هستیم و کسی که در زندگی واقعی هستیم وجود داره. ما هنوز داریم یاد میگیریم که چطور شهروند سایبری باشیم».
یه نفر دیگه به اسم براک آنتون (Brock Anton)، که توی فیسبوک در مورد خسارتهایی که در شورش زده بود پست گذاشته بود، هدف آزار و اذیت آنلاین قرار گرفت. یه صفحه فیسبوک با اسم «براک آنتون حال به هم زنه» (ترجمه مودبانه) ساخته شد و یه آهنگ به اسم «تصنیف براک آنتون» بیشتر از ۶۵ هزار بار توی یوتیوب دیده شد. اما بعدن پلیس ونکوور اعلام کرد که آنتون در هیچ فعالیت مجرمانهای دست نداشته و از متهم کردنش خودداری کرد.
کامیل کاکنیو (Camille Cacnio)، دانشجوی دانشگاه بریتیش کلمبیا که در طول شورش دو تا شلوار دزدیده بود، ابراز نگرانی کرد که واکنشهای آنلاین زیادهروی بوده. اون ادعا کرد که کارش رو از دست داده، دوستهاش رو از دست داده و کاربرهای آنلاین مردم رو تشویق کردن که به خاطر کارهای اون، دیگه به بنیاد «انسپایر» (Enspire Foundation)، یه موسسه خیریه که اون قبلا باهاش همکاری میکرد، کمک مالی نکنن.
هزینههای هنگفت یک شب شورش
شبکه خبری CBC گزارش داد که خرابیهای ناشی از شورش ۲۰۱۱ از شورش ۱۹۹۴ بدتر بوده. شورش ۱۹۹۴ حدود ۱.۱ میلیون دلار خسارت زده بود. در سال ۲۰۱۶، دادستانهای بریتیش کلمبیا تخمین زدن که شورش ۲۰۱۱ در مجموع ۹ میلیون دلار هزینه داشته؛ حدود ۴ میلیون دلار خسارت به اموال و حدود ۵ میلیون دلار هزینههای اضافی کارکنان برای پیگیری قضایی پروندهها. چندین فروشگاه بزرگ مثل لاندن دراگز، دِ بِی، سیرز کانادا و فیوچر شاپ (Future Shop) جزو فروشگاههایی بودن که غارت شدن.
در سال ۲۰۱۶، شرکت بیمه ICBC یه دادخواست علیه ۸۲ نفر از شورشیها رو برنده شد. توی این دادگاه، متهمها به صورت مشترک مسئول خسارتهایی که به ماشینها در طول شورش وارد شده بود، شناخته شدن. از بین این متهمها، ۳۷ نفر با شرکت بیمه توافق کردن، برای ۳۵ نفر حکم غیابی صادر شد و ۱۰ نفر به دادگاه رفتن. از این ده نفر، نه تاشون مقصر شناخته شدن. فقط یه نفر به اسم شون ییتس (Sean Yates) که وکیل داشت، به خاطر نبودن مدارک کافی، مقصر شناخته نشد. این در حالی بود که ویدیویی ازش وجود داشت که داشت یه مانکن رو به سمت شیشه یه ماشین در حال سوختن پرت میکرد، اما قاضی این کار رو به «لگد زدن به اسب مرده» تشبیه کرد، چون ماشین از قبل نابود شده بود.
گزارش نهایی: الکل، جمعیت زیاد و پلیس دیرهنگام
یه بررسی مستقل که به سفارش استان بریتیش کلمبیا و شهر ونکوور انجام شد، گزارش ۳۹۶ صفحهای خودش رو با عنوان «شبی که شهر به یک استادیوم تبدیل شد» (The Night the City Became a Stadium) در ۳۱ آگوست ۲۰۱۱ منتشر کرد.
یافتههای اصلی این گزارش:
- مصرف الکل به عنوان دلیل اصلی شورش معرفی شد.
- گزارش به این نتیجه رسید که نیروهای کمکی پلیس ونکوور برای کنترل جمعیت خیلی دیر رسیدن.
- البته گزارش تاکید کرد که چون جمعیت ۱۵۵ هزار نفر بود، برای هر نیروی پلیسی با هر تعدادی، جلوگیری از شورش غیرممکن بود.
ونکوور سعی کرد کار خوبی انجام بده و خودش رو در یه موقعیت تقریبن غیرممکن پیدا کرد. آدمها بیش از حد زیاد بودن، نه اینکه پلیس کم باشه. هیچ تعداد قابل قبولی از پلیس نمیتونست از شروع دردسر در اون ازدحامی که اون شب در خیابونهای ونکوور دیدیم، جلوگیری کنه.
پلیس ونکوور ۴۴۶ افسر در محل شورش داشت که تا آخر شب این تعداد به ۹۲۸ نفر رسید. این گزارش ۵۳ تا توصیه برای جلوگیری از اتفاقهای مشابه در آینده ارائه داد. از جمله این توصیهها میشه به ایجاد یه چارچوب منطقهای برای همکاری بین سرویسهای اورژانسی در صورت وقوع شورش و کنترل بهتر الکل در سیستم حمل و نقل عمومی توسط شرکت ترنسلینک (TransLink) اشاره کرد. علاوه بر این، گزارش نشون داد که یه گروه اصلی متشکل از ۱۰۰۰ شورشی، مسئول اصلی این شورش بودن.
پوشش رسانهای و یک عکس نمادین
شورشها توجه و پوشش رسانهای شدیدی در سطح محلی، ملی و بینالمللی به همراه داشت. رسانههای محلی مثل CBC، CTV و گلوبال بیسی (Global BC) تقریبن بلافاصله بعد از تموم شدن بازی، پوشش خبری شورش رو شروع کردن. شبکه خبری CBC هم به صورت زنده این اتفاق رو پوشش داد و یکی از خبرنگارهاش از داخل جمعیت شورشی گزارش میداد.
نشریههای معروفی مثل آتلانتیک، گاردین، نیویورک تایمز و یواسای تودی مقالههایی انتقادی در مورد شورش و شرکتکنندههاش و همچنین خود شهر منتشر کردن و به تضاد شدید بین این اتفاق و المپیک زمستانی ۲۰۱۰ که خیلی آروم برگزار شده بود، اشاره کردن. رسانههای بوستون هم علاوه بر پوشش جشن قهرمانی تیمشون، شورشهای ونکوور رو هم پوشش دادن.
عکس بوسه در میان آشوب
در حین شورش، یه عکس گرفته شد که به سرعت به یه تصویر نمادین از این اتفاق تبدیل شد. این عکس، یه زوج جوون رو نشون میده که وسط خیابون و در میان هرج و مرج دراز کشیدن و دارن همدیگه رو میبوسن. این عکس که توسط ریچارد لم (Richard Lam)، یه عکاس ورزشی اهل ونکوور، گرفته شده بود، در شبکههای اجتماعی به سرعت وایرال شد. مجله اسپورتس ایلوستریتد (Sports Illustrated) این عکس رو «جذابترین عکس ورزشی سال» نامید. این عکس در سراسر دنیا در کمپینهای بازاریابی استفاده شد و حتی به عنوان عکس روی جلد آلبوم A Place for Us to Dream، یه آلبوم تلفیقی از گروه راک انگلیسی Placebo در سال ۲۰۱۶، استفاده شد.
اولش خیلیها فکر میکردن که این صحنه ساختگیه. اما ریچارد لم این ایده رو رد کرد و گفت: «چیزی که شما توی قاب عکس نمیبینین اینه که شش متر اونطرفتر، یگان سوارهنظام پلیس روی اسبهاشون ایستادن. فکر نمیکنم اونا توی حال و هوایی بودن که کسی بخواد بازی در بیاره و یه همچین صحنهای رو بسازه». این زوج که بعدن مشخص شد الکساندرا توماس (Alexandra Thomas) از کوکیتلام، بریتیش کلمبیا، و اسکات جونز (Scott Jones) از پرث، استرالیا هستن، ادعا کردن که توسط سپرهای پلیس ضد شورش به زمین افتادن. بعدن یه ویدیو که توی یوتیوب منتشر شد، ادعای اونها رو تایید کرد.
در ژوئن ۲۰۱۶، گزارش شد که توماس و جونز در پرث زندگی میکنن و یه پوستر از همون عکس رو بالای تختشون زدن. تا سال ۲۰۲۱، این زوج هنوز با هم هستن و یه خانواده تشکیل دادن.
منابع
- [۱] ۲۰۱۱ Vancouver Stanley Cup riot – Wikipedia
دیدگاهتان را بنویسید