خلاصه
- اینتل این اواخر خیلی وضعیتش خوب نیست و تو تولید تراشه مشکل داره؛ حتی در سال ۲۰۲۴ بخش فاندریش ۱۳ میلیارد دلار ضرر کرده.
- دولت آمریکا برای اینکه اینتل سرپا بمونه، ۸.۹ میلیارد دلار کمک مالی کرده که از طریق قانون CHIPS Act تامین شده.
- در ازای این پول، دولت ۱۰ درصد از سهام اینتل رو به دست آورده و یه شرط مهم هم گذاشته که اینتل تا ۵ سال، حداقل ۵۱ درصد از کسب‌وکار فاندری خودش رو حفظ کنه.
- اگه اینتل این شرط رو رعایت نکنه و سهمش تو فاندری از ۵۱ درصد کمتر بشه، دولت میتونه ۵ درصد دیگه از سهام شرکت رو با قیمت هر سهم ۲۰ دلار بخره.
- هدف اصلی دولت اینه که اینتل بخش تولید تراشه خودش رو نفروشه و صنعت تراشه تو آمریکا باقی بمونه؛ چون این صنعت برای منافع ملی خیلی مهمه.
اینتل، شرکتی که زمانی غول دنیای تراشه‌ها بود، این اواخر حال و روز چندان خوشی نداره. مشکلاتی مثل ناپایداری در تراشه‌های نسل ۱۳ و ۱۴ و عملکرد نه چندان جالب پردازنده‌هاش، باعث شده رقیبش یعنی AMD با پردازنده‌های گیمینگ عالیش جلو بیفته. اما مشکل اصلی جای دیگه‌ست؛ پیش‌بینی شده که اینتل فقط ۱۸ ماه وقت داره تا یک مشتری خیلی بزرگ برای فناوری ساخت تراشه ۱۴A خودش پیدا کنه، وگرنه کسب و کار کارخونه‌هاش، که بهش «فاندری» میگن، به دردسر جدی میفته. اینجاست که دولت آمریکا وارد ماجرا شده، البته نه رایگان.
دولت آمریکا و اینتل به توافقی رسیدن که بر اساس اون، دولت در ازای ۸.۹ میلیارد دلار کمک مالی، صاحب ۱۰ درصد از سهام اینتل میشه. این پول از کمک‌های مالی فدرال تحت «قانون تراشه‌ها» یا همون CHIPS Act سال ۲۰۲۲ تامین شده. اما این توافق یه شرط مهم هم داره. طبق گزارش فایننشال تایمز، اینتل باید تا پنج سال، حداقل ۵۱ درصد از کسب و کار فاندری (کارخونه‌های تولید تراشه) خودش رو حفظ کنه. اگه این سهم به زیر ۵۱ درصد برسه، دولت آمریکا میتونه ۵ درصد دیگه از سهام شرکت رو با قیمت هر سهم ۲۰ دلار بخره.
وضعیت سهام اینتل و ارزش توافق
الان که این مقاله نوشته میشه، هر سهم اینتل حدود ۲۴ دلار ارزش داره، اما نکته اینجاست که سهام این شرکت در یکی از پایین‌ترین قیمت‌های تاریخ خودش قرار داره. آخرین باری که قیمت سهام اینتل اینقدر پایین اومده بود، به سال ۲۰۱۳ برمیگرده. جالبه بدونید که ارزش هر سهم اینتل در دسامبر ۲۰۲۳ به ۵۰ دلار و در ژانویه ۲۰۲۰ حتی به ۷۰ دلار هم رسیده بود.
اینتل حدود ۴.۳ میلیارد سهم داره. با این حساب، اگه اینتل کنترل کسب و کار فاندری خودش رو از دست بده، دولت آمریکا میتونه ۵ درصد از سهام شرکت رو به قیمت حدودا ۴.۳ میلیارد دلار بخره. این مبلغ تقریبا نصف پولی هست که دولت الان برای خرید ۱۰ درصد سهام پرداخت میکنه. این حرکت دولت احتمالا نشون میده که اونها فکر میکنن قیمت سهام اینتل در آینده بالا میره.
هدف دولت از این معامله چیه؟
دیوید زینزنر، مدیر مالی اینتل، گفته: «فکر نمیکنم احتمال زیادی وجود داشته باشه که ما سهاممون رو در بخش فاندری به زیر ۵۰ درصد برسونیم، برای همین انتظار دارم این شرط در نهایت منقضی بشه». اون اضافه کرده: «فکر میکنم دولت هم با ما هم‌نظر بود؛ اونها نمیخواستن ببینن که ما این کسب و کار رو بفروشیم یا به کس دیگه‌ای واگذار کنیم». در واقع به نظر میرسه این شرط گذاشته شده تا به اینتل فشار بیاره که بخش تولید تراشه خودش رو نفروشه. این کار با سیاست‌های کلی دولت آمریکا برای حمایت از صنایع داخلی هماهنگه.
از دست دادن بخش فاندری میتونه باعث بی‌ثباتی یا از هم پاشیدن شرکت برای استفاده از منابع و فناوریش بشه. اینتل یه اسم شناخته شده در صنعت کامپیوتره و دولت آمریکا داره تلاش زیادی برای سرپا نگه داشتنش میکنه. دولت بایدن هم قبلا موافقت کرده بود که میلیاردها دلار از بودجه CHIPS Act رو به این شرکت تزریق کنه.
نگرانی‌ها و فشارهای داخلی در اینتل
این نگرانی‌ها بی‌دلیل نیست. همین چند هفته پیش، کریگ برت، مدیرعامل سابق اینتل، برنامه‌های لیپ بو تان، مدیرعامل فعلی، رو یه «شوخی» توصیف کرد. لیپ بو تان گفته بود تا زمانی که مشتری بزرگی برای فناوری 14A پیدا نشه، در اون سرمایه‌گذاری نمیکنه. برت گفته بود: «اینتل پول نقد کافی نداره و نمیتونه برای رقابت با TSMC سرمایه‌گذاری کنه. اونها احتمالا به یه تزریق پول ۴۰ میلیارد دلاری نیاز دارن». چند ماه قبل هم، جدا کردن بخش فاندری از اینتل یه «سوال باز» بود و بعضی‌ها نگران بودن که بدون تزریق پول، اینتل این بخش رو بفروشه و روی جای دیگه‌ای تمرکز کنه.
کسب و کار تولید تراشه اینتل برای چندین سال یه بخش ضررده بوده و فقط در سال ۲۰۲۴، ۱۳ میلیارد دلار ضرر کرده. این ضرر به خاطر رقابت شدید با شرکت‌هایی مثل TSMC و سامسونگ و نبود مشتری برای جدیدترین فناوری‌های اینتل بوده.
جزئیات مالی و وضعیت فعلی توافق
گفته میشه اینتل تا الان ۵.۱ میلیارد دلار از پول رو دریافت کرده و قرار هست ۳.۲ میلیارد دلار باقی‌مونده هم پس از رسیدن به اهداف مشخصی پرداخت بشه. با این حال، دیوید زینزنر، مدیر مالی اینتل، در یک کنفرانس سرمایه‌گذاری تایید کرده که این شرکت ۵.۷ میلیارد دلار پول نقد رو به عنوان بخشی از توافق دولت ترامپ دریافت کرده.
اما از طرف دیگه، کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، گفته که توافق اینتل «هنوز داره توسط وزارت بازرگانی نهایی میشه. هنوز جزئیات نهایی در حال بررسیه و همه چیز در حال بحثه».
یک توافق غیرمعمول در تاریخ آمریکا
این معامله، دولت آمریکا رو به بزرگترین سهامدار اینتل تبدیل میکنه، هرچند یک سهامدار منفعل. یعنی دولت هیچ حق مدیریتی مثل داشتن کرسی در هیئت مدیره نداره. این حرکت در تاریخ آمریکا که روی اقتصاد بازار آزاد تاکید داره، خیلی غیرمعموله. بعضی از قانون‌گذاران جمهوری‌خواه حتی اون رو به سوسیالیسم یا کمونیسم تشبیه کردن.
دولت آمریکا معمولا از گرفتن سهم مستقیم در شرکت‌های خصوصی خودداری میکنه، مگر در موارد بحرانی خیلی خاص، مثل بحران مالی سال ۲۰۰۸ که به طور موقت در شرکت‌های خودروسازی و بانک‌های بزرگ سهامدار شد. حالا آمریکا تحت ریاست جمهوری دونالد ترامپ، داره مثل چین از «قهرمانان ملی» خودش حمایت میکنه؛ شرکت‌های چندملیتی در بخش‌های استراتژیک که منافع ملی دولت رو پیش میبرن. مثلا شرکت SMIC به عنوان قهرمان ملی چین در تولید تراشه شناخته میشه.
این اولین دخالت دولت ترامپ در صنعت تراشه نیست. قبلا هم دولت آمریکا توافقی رو اعلام کرده بود که بر اساس اون، رقبای اینتل یعنی انویدیا و AMD باید ۱۵ درصد از درآمد فروش خودشون در چین رو پرداخت کنن.
اقدامات دیگر اینتل و واکنش بازار
اینتل برای جمع‌آوری پول و بازسازی ساختار شرکت تحت مدیریت مدیرعامل جدیدش، لیپ بو تان، کارهای دیگه‌ای هم انجام داده:
- گرفتن ۲ میلیارد دلار سرمایه از شرکت ژاپنی سافت‌بنک.
- برنامه‌ریزی برای کاهش تعداد کارمندان به ۷۵ هزار نفر.
- فروش ۱ میلیارد دلار از سهام شرکت رانندگی خودران خودش یعنی MobileEye.
- فروش سهم کنترلی در شرکت طراحی تراشه Altera.
حرکت دولت آمریکا باعث شده شرکت‌های دیگه هم به این نتیجه برسن که دولت اجازه نمیده اینتل شکست بخوره. مثلا شرکت سرمایه‌گذاری ژاپنی سافت‌بنک که قبلا دنبال خرید بخش فاندری اینتل بود، حالا ۲ میلیارد دلار در این شرکت سرمایه‌گذاری کرده. این اتفاقات در زمانی میفته که یه جور ملی‌سازی در زمینه طراحی تراشه و دسترسی به فناوری‌های پیشرفته برای هوش مصنوعی و کاربردهای نظامی در حال افزایشه.
دیدگاهتان را بنویسید