اصطلاح «ریشیو» که از کلمه انگلیسی «Ratio» به معنی «نسبت» میاد، در دنیای مجازی دو تا معنی اصلی داره که هر دو به یک مفهوم کلی اشاره دارن: اینکه یک محتوا یا نظر، مورد استقبال قرار نگرفته و به شدت باهاش مخالفت شده.
معنی اول: وقتی تعداد کامنت‌ها از لایک‌ها بیشتر میشه
معنی کلاسیک و اصلی «ریشیو شدن» اینه که یک پست در شبکه‌های اجتماعی، مثلا یک توییت در ایکس، تعداد خیلی بیشتری ریپلای (کامنت یا پاسخ) نسبت به لایک و ریتوییت دریافت کنه. بذارین ساده‌تر بگیم. لایک کردن معمولا نشونه موافقت یا حمایت از یک پسته. ریتوییت کردن هم یعنی شما اونقدر با یک محتوا موافق بودید که خواستید بقیه هم اون رو ببینن. اما ریپلای یا کامنت گذاشتن، فضاییه که کاربرا میتونن نظر مخالفشون، انتقادشون یا بحث و جدل رو مطرح کنن.
حالا تصور کنید یک نفر توییتی میزنه و این توییت به جای لایک و حمایت، با موجی از کامنت‌های مخالف و انتقادی روبرو میشه. اینجا در واقع «نسبت» کامنت‌ها به لایک‌ها به هم میخوره. اینجاست که میگن اون شخص «ریشیو شده». این اتفاق نشون میده که عموم کاربرهایی که اون پست رو دیدن، نه تنها باهاش موافق نبودن، بلکه فعالانه مخالفت خودشون رو اعلام کردن. این پدیده رو میشه به نوعی «رای منفی» دادن دسته‌جمعی اینترنتی دونست، مخصوصا در پلتفرم‌هایی که دکمه «دیسلایک» یا «نپسندیدن» ندارن.
یکی از مثال‌های معروف این اتفاق، مربوط به توییتی از شرکت هواپیمایی یونایتد ایرلاینز در سال ۲۰۱۷ بود. این شرکت در پاسخ به ویدیوی ویروسی که در اون یکی از مسافرا رو به زور از هواپیما بیرون میکردن، یک توییت منتشر کرد. این توییت حدود ۶,۲۷۴ لایک گرفت، اما در مقابل ۵۰,۷۰۰ ریپلای دریافت کرد. یعنی به ازای هر لایک، تقریبا هشت نفر کامنت انتقادی گذاشته بودن. این یک نمونه کلاسیک از ریشیو شدن بود که نشون میداد افکار عمومی چقدر با بیانیه شرکت مخالفه.
یه مثال دیگه که در منابع ذکر شده، مربوط به توییت جیسون چفتز، رئیس وقت کمیته نظارت مجلس نمایندگان آمریکا، در همون سال ۲۰۱۷ هست. یکی از کاربرها به اسم @85mf اسکرین‌شاتی از توییت اون منتشر کرد که فقط ۲۳ ریتوییت و ۱۰۸ لایک داشت، اما ۷۰۱ ریپلای گرفته بود. این کاربر نوشت: «هیچی تو این سایت بیشتر از نسبت ریپلای به ریتوییت اینجوری منو خوشحال نمیکنه». این نشون میده که از همون زمان، کاربرا به این نسبت به عنوان یک شاخص برای عدم محبوبیت یک نظر نگاه میکردن.
معنی دوم: وقتی یک کامنت از پست اصلی بیشتر لایک میگیره
با گذشت زمان، معنی دیگه‌ای از «ریشیو شدن» هم به وجود اومد که امروزه شاید حتی رایج‌تر هم باشه. در این حالت، وقتی کسی زیر یک پست (مثلا یک توییت) کامنتی میذاره و اون کامنتِ مخالف، از خودِ پست اصلی بیشتر لایک میگیره، میگن پست اصلی «ریشیو شده».
این حالت مثل یک همه‌پرسی یا رای‌گیری میمونه. انگار دو تا دیدگاه مختلف وجود داره: یکی نظر اصلی نویسنده پست، و دومی نظر مخالف در کامنت‌ها. کاربرها با لایک کردن کامنت مخالف، به طور مستقیم نشون میدن که با اون نظر بیشتر موافقن تا با پست اصلی. این اتفاق معمولا برای نویسنده پست اصلی یک لحظه خجالت‌آور به حساب میاد، چون نشون میده که نظر یک نفر در کامنت‌ها از نظر خود اون محبوب‌تر شده.
برای مثال، فرض کنید یه نفر توییت میزنه: «به نظرم آناناس روی پیتزا عالیه» و ۷ تا لایک میگیره. بعد یه نفر زیرش کامنت میذاره: «ریشیو شدی» و ۷۷۱ لایک میگیره. این یعنی عموم مردم با نظر دوم موافق بودن و نویسنده اصلی در این بحث شکست خورده. یا یه مثال دیگه که در منابع اومده: کاربری به اسم u/stupididiot428 مینویسه «ماینکرفت بده» و ۱۲ رای منفی میگیره. بعد کاربر دیگه‌ای جواب میده «ماینکرفت خوبه فورتنایت بده» و ۶۹۴۲۰ رای مثبت میگیره. این یک ریشیوی تمام‌عیاره.
حتی گاهی اوقات کاربرا فقط کلمه «ریشیو» رو زیر یک پست کامنت میکنن. این کامنت به تنهایی یک فراخوان برای بقیه‌ست تا بیان و با لایک کردنش، مخالفت خودشون رو با پست اصلی نشون بدن.
زبان مخصوص ریشیو: «ال»، «دبلیو» و «ال پلاس ریشیو»
این پدیده فرهنگ و زبان مخصوص به خودش رو هم ساخته. وقتی یک نفر ریشیو میشه، ممکنه توی کامنت‌ها حروف «W» یا «L» رو ببینید.
- W و L Ratio: این دو حرف از اصطلاحات گیمینگ میان. «W» مخفف «Win» به معنی «برد» و «L» مخفف «Loss» به معنی «باخت» هست. وقتی یک کامنت مخالف، لایک‌هاش از پست اصلی بیشتر میشه، کاربرا زیر اون کامنت «W» مینویسن تا بگن که نویسنده کامنت در این بحث «برنده» شده. برعکس، اگه یه پست با نظرات مخالف زیادی بمباران بشه، کاربرا زیرش «L» یا «Ratio L» مینویسن تا نشون بدن که نویسنده اصلی «باخته» و ریشیو شده.
- L + Ratio: این عبارت فقط برای اعلام باخت نیست، بلکه تبدیل به یک الگوی میم (Meme) برای مسخره کردن و توهین شده. وقتی کسی زیر پستی مینویسه «L + Ratio»، داره میگه «هم باختی، هم ریشیو شدی». این عبارت معمولا به تنهایی استفاده نمیشه و کاربرها چیزهای دیگه‌ای هم بهش اضافه میکنن تا insult رو سنگین‌تر کنن. مثلا:
- «L + Ratio + go touch grass» (یعنی هم باختی، هم ریشیو شدی، هم بهتره بری به دنیای واقعی و از اینترنت فاصله بگیری).
- «L + Ratio + you fell off after high school» (یعنی هم باختی، هم ریشیو شدی، هم بعد از دبیرستان افت کردی).
این عبارت ترکیبی، یک راه برای تحقیر کردن کسیه که یک نظر خیلی بد یا به قول معروف «cringe» داده. دیکشنری کالینز هم عبارت «L plus ratio» رو به عنوان یک توهین تعریف کرده که به معنی «شکست خوردن به شکلی خجالت‌آور» استفاده میشه.
ریشیو در پلتفرم‌های مختلف، مخصوصا تیک‌تاک
هرچند ریشیو از توییتر (ایکس) شروع شد، اما این مفهوم به پلتفرم‌های دیگه مثل تیک‌تاک، فیسبوک، اینستاگرام و یوتیوب هم راه پیدا کرده. در هر پلتفرمی که سیستم لایک و کامنت داشته باشه، این پدیده میتونه اتفاق بیفته.
در تیک‌تاک، ریشیو شدن میتونه چند حالت داشته باشه:
- وقتی یک ویدیو تعداد کامنت‌هاش از لایک‌هاش بیشتر باشه.
- وقتی یک کامنت مخالف زیر ویدیو، از خود ویدیو بیشتر لایک بگیره.
- وقتی یک ریپلای به یک کامنت، از خود اون کامنت بیشتر لایک بگیره.
اما تیک‌تاک یک کاربرد خاص دیگه هم برای این اصطلاح داره: درخواست ریشیو.
گاهی کاربرا زیر یک ویدیو کامنت میذارن: «ratio 1:1» یا «ratio me 1:1». این یک درخواست از بقیه کاربرهاست. معنی این درخواست اینه که «تعداد لایک‌های این کامنت من رو به تعداد لایک‌های این ویدیو برسونید». مثلا اگه ویدیویی ۲۰۰۰ لایک داشته باشه، کاربر میخواد که کامنتش هم ۲۰۰۰ لایک بگیره تا نسبت یک به یک برقرار بشه.
شاید بپرسید چرا کسی باید همچین درخواستی بکنه؟ دلیلش الگوریتم تیک‌تاکه. افزایش لایک روی کامنت‌ها میتونه باعث افزایش تعامل کلی (engagement) روی ویدیو بشه و این کار به بیشتر دیده شدن ویدیو کمک میکنه. پس این یک راه برای افزایش بازدید و محبوبیت ویدیوئه.
آیا ریشیو شدن چیز بدیه؟ نگاهی بی‌طرف
به طور کلی، «ریشیو شدن» یک نشونه از خجالت و تحقیر عمومی به حساب میاد. هیچکس دوست نداره نظرش توسط هزاران نفر به صورت علنی رد بشه. در دنیای مجازی که لایک‌ها نشونه تایید و محبوبیت هستن، ریشیو شدن دقیقا نقطه مقابلشه. منابع به این اشاره میکنن که این اتفاق میتونه برای فرد استرس‌زا و ترسناک باشه، مخصوصا وقتی در مقیاس بزرگ اتفاق بیفته و فرد هزاران نوتیفیکیشن و پیام از غریبه‌ها دریافت کنه. در بعضی منابع حتی به کلمه «schadenfreude» اشاره شده که یک کلمه آلمانیه به معنی «لذت بردن از بدشانسی دیگران». یعنی بعضی از کاربرا از دیدن ریشیو شدن دیگران لذت میبرن.
اما آیا همیشه بده؟ نه لزوما.
- جنبه مثبت: گاهی اوقات ریشیو شدن یک ابزار قدرتمند برای جامعه مجازی برای مقابله با اطلاعات غلط، نفرت‌پراکنی یا نظرات مضر و توهین‌آمیزه. وقتی یک پست نامناسب ریشیو میشه، این پیام رو به بقیه میده که اکثریت جامعه با این نظر مخالفن و این کار میتونه جلوی انتشار بیشتر اون رو بگیره.
- جنبه خنثی: گاهی بحث‌ها خیلی جدی نیستن. مثلا ممکنه طرفداران دو تیم فوتبال سر اینکه کدوم تیم برنده میشه، همدیگه رو ریشیو کنن. در این موارد، این فقط یک بحث آنلاین معمولیه.
با این حال، این پدیده میتونه سمی هم بشه. وقتی افراد از ریشیو برای آزار و اذیت دیگران، پخش اطلاعات نادرست یا تحقیر شخصی استفاده میکنن، جنبه منفی پیدا میکنه. برای همین مهمه که موقع لایک کردن یا کامنت گذاشتن، به نیت خودمون و تاثیری که روی دیگران میذاره فکر کنیم.
عواملی که روی ریشیو شدن تاثیر دارن
مهمه که بدونیم ریشیو شدن همیشه یک معیار قطعی برای سنجش کیفیت یا درستی یک نظر نیست. چندین عامل میتونه روی این پدیده تاثیر بذاره:
- تعداد فالوورها: یک حساب کاربری محبوب با فالوورهای زیاد، خیلی راحت‌تر میتونه دیگران رو ریشیو کنه.
- موضوع بحث: موضوعات جنجالی و دو قطبی‌کننده، طبیعتا بیشتر باعث بحث و جدل و در نتیجه ریشیو شدن میشن.
- بریگادینگ (Brigading): این اصطلاح به زمانی گفته میشه که یک کاربر محبوب، از فالوورهای خودش میخواد که به صورت دسته‌جمعی به یک پست حمله کنن و اون رو لایک کنن، کامنت بذارن یا به اشتراک بذارن. این کار باعث میشه ریشیو به صورت مصنوعی اتفاق بیفته و لزوما بازتاب‌دهنده نظر واقعی عموم نباشه.
- احساسات و اخبار جعلی: تحقیقات نشون داده که محتواهای احساسی، مخصوصا اونهایی که با «خشم» و «نفرت اخلاقی» همراهن، خیلی سریع‌تر پخش میشن. یک مطالعه نشون داده که اضافه کردن هر کلمه با بار نفرت اخلاقی به یک توییت، نرخ ریتوییت شدن رو ۱۷ درصد افزایش میده. مطالعه دیگه‌ای هم گفته که اخبار جعلی شش برابر سریع‌تر از اخبار واقعی پخش میشن. این یعنی ریشیو شدن میتونه تحت تاثیر این سوگیری‌های شناختی و احساسی هم باشه و نه صرفا منطق.
چطور میشه از ریشیو شدن جلوگیری کرد؟
اگر نمیخواید در معرض این پدیده قرار بگیرید، چند راهکار ساده وجود داره که منابع به اونها اشاره کردن:
- قبل از توییت کردن فکر کنید: مخصوصا اگه میخواید نظری بدید که میدونید جنجالیه.
- از توهین و نظرات مخرب دوری کنید: معمولا پست‌هایی که به طور عمدی توهین‌آمیز یا مخرب هستن، بیشتر ریشیو میشن.
- حسابتون رو خصوصی (Protect) کنید: اگه حسابتون خصوصی باشه، فقط فالوورهای شما میتونن پست‌هاتون رو ببینن و اینطوری احتمال ریشیو شدن توسط عموم مردم از بین میره.
اصطلاحات مرتبط
در کنار «ریشیو»، چند تا اصطلاح عامیانه دیگه هم وجود داره که مفهوم مشابهی دارن:
- Drag (کشیدن/انتقاد کردن): این کلمه برای انتقاد شدید از کسی یا مسخره کردنش استفاده میشه. مثلا: «مربی جلوی کل تیم داشت جاش رو درگ میکرد» (یعنی به شدت ازش انتقاد میکرد).
- Roast (کباب کردن/دست انداختن): این اصطلاح یعنی کسی رو با توهین‌های شوخی‌آمیز (و گاهی جدی) دست انداختن. توهین اونقدر شدیده که انگار طرف رو روی آتیش کباب کردن.
- Served (سرویس شدن): این اصطلاح که از دهه ۲۰۰۰ میاد، زمانی استفاده میشه که کسی در یک بحث یا رقابت به شدت شکست میخوره یا ضایع میشه. معمولا بعد از یک جواب دندان‌شکن، به طرف مقابل میگن: «You got served!» (یعنی «حسابی حالت گرفته شد!»).
در نهایت، «ریشیو شدن» یک پدیده اجتماعی در دنیای دیجیتاله که توسط خود کاربرها برای بیان مخالفت و ارزیابی نظرات به وجود اومده. این یک ابزار قدرتمنده که هم میتونه برای اهداف مثبت و هم منفی استفاده بشه و درک اون به ما کمک میکنه تا دینامیک و فرهنگ حاکم بر شبکه‌های اجتماعی رو بهتر بفهمیم.
منابع
- ratioed – Wiktionary, the free dictionary
- RATIO Slang Meaning | Merriam-Webster
- The “ratio” in-joke : r/Kitboga
- ratioed – Wiktionary, the free dictionary
- Definition of L PLUS RATIO | New Word Suggestion | Collins English Dictionary
- Gen Z marketing glossary—key words and terms brands need to know – Ad Age
- What is the deal with “Getting Ratioed” can the people of Reddit please explain? : r/OutOfTheLoop
- What does the slang Ratio mean online? | Later Glossary
- What Does Getting “Ratioed” Mean on Social Media?
- What does “ratio” mean on TikTok?
- Urban Dictionary: Ratioed
- Ratioed | What does the slang Ratio mean online?
- What does “ratioed” mean on X? – Android Authority
دیدگاهتان را بنویسید