علم و فضا – گیک آلرتس https://geekalerts.org جایی برای گیک‌ها Tue, 19 Aug 2025 08:43:18 +0000 fa-IR hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.8.2 https://geekalerts.org/wp-content/uploads/2025/07/cropped-apple-touch-icon-32x32.png علم و فضا – گیک آلرتس https://geekalerts.org 32 32 دیدگاه تائو ریاضی‌دان برجسته در رابطه با هوش‌مصنوعی و قطع بودجه‌های علمی در آمریکا https://geekalerts.org/ai-math-imo-terence-tao/ https://geekalerts.org/ai-math-imo-terence-tao/#respond Tue, 19 Aug 2025 08:33:32 +0000 https://geekalerts.org/?p=55565 دیدگاه تائو ریاضی‌دان برجسته در رابطه با هوش‌مصنوعی و قطع بودجه‌های علمی در آمریکا

خلاصه شاید بهترین راه برای فهمیدن توانایی‌های هوش مصنوعی امروزی این باشه که اون رو مثل یک انسان در نظر بگیریم. مثلا المپیاد جهانی ریاضی یا همون IMO رو در نظر بگیرید. توی این مسابقه، هر کشور یک تیم شش نفره از دانش اموزهای دبیرستانی میفرسته که یک سرپرست تیم هم دارن که معمولا یک […]]]>
https://geekalerts.org/ai-math-imo-terence-tao/feed/ 0
Equal Earth؛ نقشه جدید و دقیق جهان https://geekalerts.org/equal-earth-map-accurate-projection/ https://geekalerts.org/equal-earth-map-accurate-projection/#respond Sun, 17 Aug 2025 16:39:48 +0000 https://geekalerts.org/?p=55051 Equal Earth؛ نقشه جدید و دقیق جهان

خلاصه تا حالا به نقشه جهان دقت کردی؟ احتمالا نقشه‌ای که تو مدرسه یا اینترنت دیدی، یه ایراد بزرگ داره که شاید متوجهش نشده باشی: اندازه واقعی کشورها رو درست نشون نمیده. مثلا گرینلند رو خیلی بزرگتر از چیزی که هست و آفریقا رو کوچکتر نشون میده. همین موضوع باعث شده که یه عده دنبال […]]]>
https://geekalerts.org/equal-earth-map-accurate-projection/feed/ 0
تلسکوپ فضایی پروتون ۱؛ میراث اخترفیزیک شوروی در کاوش ذرات کیهانی و کوارک‌ها https://geekalerts.org/soviet-proton-space-telescope/ https://geekalerts.org/soviet-proton-space-telescope/#respond Sun, 17 Aug 2025 16:38:00 +0000 https://geekalerts.org/?p=55049 تلسکوپ فضایی پروتون ۱؛ میراث اخترفیزیک شوروی در کاوش ذرات کیهانی و کوارک‌ها

خلاصه اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی، زمانی که رقابت فضایی در اوج خودش بود، اتحاد جماهیر شوروی شروع به پرتاب یک سری ماهواره‌های غول‌پیکر و سنگین کرد که اسمشون «پروتون» بود. این ماهواره‌ها که در نگاه اول خیلی‌ها، به خصوص کارشناس‌های آمریکایی، رو به شک انداخته بودن که شاید قطعات یک ایستگاه فضایی آزمایشی باشن، در […]]]>
https://geekalerts.org/soviet-proton-space-telescope/feed/ 0
ناسا میخواهد تا سال ۲۰۳۰ یک راکتور هسته‌ای ۱۰۰ کیلوواتی روی ماه بسازد https://geekalerts.org/nasa-moon-nuclear-reactor-project/ https://geekalerts.org/nasa-moon-nuclear-reactor-project/#respond Sun, 17 Aug 2025 16:33:57 +0000 https://geekalerts.org/?p=55046 ناسا میخواهد تا سال ۲۰۳۰ یک راکتور هسته‌ای ۱۰۰ کیلوواتی روی ماه بسازد

خلاصه شاید شنیدن خبری مثل «دافی از ساخت راکتور هسته‌ای روی ماه خبر داد» کمی عجیب و دور از ذهن به نظر برسه، چیزی شبیه به داستان‌های علمی تخیلی. اما انگار ناسا واقعا قصد داره تا چند سال آینده یک میکرو راکتور ۱۰۰ کیلوواتی روی ماه بسازه. پروفسور باویا لال، که قبلا مدیر ارشد فناوری […]]]>
https://geekalerts.org/nasa-moon-nuclear-reactor-project/feed/ 0
برگشت جنسی یا Sex Reversal در پرندگان وحشی؛ پدیده‌ای رایج‌تر از تصور https://geekalerts.org/bird-sex-reversal-common-wildlife/ https://geekalerts.org/bird-sex-reversal-common-wildlife/#respond Sun, 17 Aug 2025 15:45:01 +0000 https://geekalerts.org/?p=55042 برگشت جنسی یا Sex Reversal در پرندگان وحشی؛ پدیده‌ای رایج‌تر از تصور

خلاصه شاید وقتی به پرنده‌ها فکر میکنی، اولین چیزی که به ذهنت میرسه تفاوت‌های واضح بین نر و ماده باشه. مثلا خروس‌ها با اون تاج بزرگ و قرمزشون و صدای «قوقولی قوقو» که کل محله رو خبر میکنه، کاملا از مرغ‌ها قابل تشخیصن. یا طاووس نر که با اون دم باشکوه و رنگارنگش حسابی خودنمایی […]]]>
https://geekalerts.org/bird-sex-reversal-common-wildlife/feed/ 0
باد ۱۲۰ روزه سیستان؛ چرا این پدیده رخ می‌دهد؟ https://geekalerts.org/sistan-120-day-wind-phenomenon-impact/ https://geekalerts.org/sistan-120-day-wind-phenomenon-impact/#respond Sun, 17 Aug 2025 15:39:21 +0000 https://geekalerts.org/?p=55020 باد ۱۲۰ روزه سیستان؛ چرا این پدیده رخ می‌دهد؟

خلاصه در شرق و جنوب شرقی فلات ایران، به خصوص در منطقه‌ای که به اسم حوضه سیستان شناخته میشه، هر سال با شروع تابستون یک باد قوی شروع به وزیدن میکنه. این باد که از اواخر اردیبهشت تا اواخر شهریور ادامه داره، به «باد صد و بیست روزه» معروفه و اسمش رو هم از همین […]]]>
https://geekalerts.org/sistan-120-day-wind-phenomenon-impact/feed/ 0
فرسایش خاک چیست و چطور می‌توان از آن جلوگیری کرد https://geekalerts.org/soil-erosion-causes-effects-prevention/ https://geekalerts.org/soil-erosion-causes-effects-prevention/#respond Sun, 17 Aug 2025 15:19:35 +0000 https://geekalerts.org/?p=55007 فرسایش خاک چیست و چطور می‌توان از آن جلوگیری کرد

خلاصه شاید وقتی از کنار یک مزرعه رد میشیم یا توی جنگل قدم میزنیم، بیشتر حواسمون به گل‌ها، درخت‌ها و سرسبزی چمن‌ها باشه. اما زیر پای ما، یکی از باارزش‌ترین منابع طبیعی سیاره یعنی خاک وجود داره که کمتر بهش توجه میشه. خاک سالم، پایه و اساس کشاورزیه و نقش خیلی مهمی توی حفاظت از […]]]>
https://geekalerts.org/soil-erosion-causes-effects-prevention/feed/ 0
هر چیزی که باید در مورد بارش شهابی برساوشی بدانید https://geekalerts.org/whats-perseids-meteor-shower-guide/ https://geekalerts.org/whats-perseids-meteor-shower-guide/#respond Sun, 17 Aug 2025 15:17:28 +0000 https://geekalerts.org/?p=55004 هر چیزی که باید در مورد بارش شهابی برساوشی بدانید

خلاصه بارش شهابی برساوشی، که اسم خارجیش میشه Perseids، یکی از اون اتفاق‌های هیجان‌انگیز و دیدنی آسمون شبه که هر سال بین ماه ژوئیه و اوت (تقریبا از اواخر تیر تا اوایل شهریور) میشه تماشاش کرد. این پدیده یکی از بهترین بارش‌های شهابی ساله و خیلی از شکارچی‌های شهاب منتظرشن، چون هم تعداد شهاب‌هاش زیاده […]]]>
https://geekalerts.org/whats-perseids-meteor-shower-guide/feed/ 0
چرا نرخ فرسایش خاک در ایران هفت برابر میانگین جهانی است https://geekalerts.org/iran-soil-erosion-statistics/ https://geekalerts.org/iran-soil-erosion-statistics/#respond Sun, 17 Aug 2025 15:08:29 +0000 https://geekalerts.org/?p=55006 چرا نرخ فرسایش خاک در ایران هفت برابر میانگین جهانی است

خلاصه خب، بریم سراغ یک بررسی کامل و خودمونی در مورد فرسایش خاک در ایران. قضیه خیلی جدی‌تر از چیزیه که به نظر میاد و اعداد و ارقامش واقعا تکان‌دهنده‌ان. این مقاله سعی میکنه بدون طرفداری از دیدگاه خاصی، فقط بر اساس تحقیقات انجام شده، وضعیت رو توضیح بده. خاک؛ این موجود زنده و شکننده […]]]>
https://geekalerts.org/iran-soil-erosion-statistics/feed/ 0
راز گرمای داخلی اورانوس بالاخره کشف شد https://geekalerts.org/uranus-internal-heat-mystery-revealed/ https://geekalerts.org/uranus-internal-heat-mystery-revealed/#respond Sun, 17 Aug 2025 14:53:09 +0000 https://geekalerts.org/?p=55247 راز گرمای داخلی اورانوس بالاخره کشف شد

خلاصه تا دهه‌ها، دانشمندها درگیر این معما بودن که چرا اورانوس سردتر از چیزیه که انتظار میره. مشاهدات فضاپیمای وویجر ۲ تو سال ۱۹۸۶ نشون نمیداد که این غول یخی، گرمای داخلی قابل توجهی داشته باشه و این موضوع با تمام تصورات دانشمندها درباره شکل‌گیری و تکامل سیاره‌های غول‌پیکر در تضاد بود. اما حالا، یه […]]]>
https://geekalerts.org/uranus-internal-heat-mystery-revealed/feed/ 0
شناخت پارادایم؛ چه چیزی جهان‌بینی ما را شکل داده و تغییر می‌دهد؟ https://geekalerts.org/understanding-paradigm-science-society/ https://geekalerts.org/understanding-paradigm-science-society/#respond Sun, 17 Aug 2025 09:41:14 +0000 https://geekalerts.org/?p=55270 شناخت پارادایم؛ چه چیزی جهان‌بینی ما را شکل داده و تغییر می‌دهد؟

خلاصه تا حالا شده به این فکر کنی که چرا یه سری چیزا رو همینجوری که هستن قبول کردی؟ یا چرا دانشمندا توی یه دوره خاص، همشون یه جور فکر میکنن و یه جور تحقیق میکنن؟ انگار که یه عینک نامرئی روی چشمشونه که دنیا رو یه شکل خاصی بهشون نشون میده. خب، اگه بخوایم […]]]>
https://geekalerts.org/understanding-paradigm-science-society/feed/ 0
تلاش ناسا برای نجات رصدخانه فضایی سویفت از سقوط https://geekalerts.org/nasa-swift-observatory-rescue-mission/ https://geekalerts.org/nasa-swift-observatory-rescue-mission/#respond Wed, 13 Aug 2025 19:10:13 +0000 https://geekalerts.org/?p=54868 تلاش ناسا برای نجات رصدخانه فضایی سویفت از سقوط

خلاصه قضیه از این قراره که ناسا داره به فکر پیدا کردن راهی برای فرستادن یک موشک نجات برای رصدخانه فضایی نیل گرلز سویفت (Neil Gehrels Swift Observatory) میفته. هدف اینه که مدار این رصدخانه رو بالاتر ببرن و از سقوطش جلوگیری کنن. نکته جالب اینجاست که طبق پیشنهاد بودجه خود ناسا، قرار بوده فعالیت […]]]>
https://geekalerts.org/nasa-swift-observatory-rescue-mission/feed/ 0
قدردانی از کارمندان باعث افزایش وفاداری و تعهد می‌شود https://geekalerts.org/employee-appreciation-retention-strategy/ https://geekalerts.org/employee-appreciation-retention-strategy/#respond Thu, 07 Aug 2025 18:28:51 +0000 https://geekalerts.org/?p=54512 قدردانی از کارمندان باعث افزایش وفاداری و تعهد می‌شود

چند سال اخیر کارمندان رو تا مرز خستگی برده. خستگی بعد از دوران کرونا، چالش‌های دورکاری و کار ترکیبی، نبود قطعیت اقتصادی و تغییرات دائمی، یه فضایی رو درست کرده که فرسودگی شغلی دیگه یه استثنا نیست. برای خیلی‌ها، این موضوع به یه هنجار تبدیل شده. طبق گزارش رفاه سال ۲۰۲۵ ما، ۳۲ درصد از […]]]>
https://geekalerts.org/employee-appreciation-retention-strategy/feed/ 0
سازمان ملل یک مطالعه جدید در مورد طبعات جنگ هسته‌ای منتشر کرد https://geekalerts.org/nuclear-war-un-scientists-report/ https://geekalerts.org/nuclear-war-un-scientists-report/#respond Tue, 05 Aug 2025 19:42:58 +0000 https://geekalerts.org/?p=54324 سازمان ملل یک مطالعه جدید در مورد طبعات جنگ هسته‌ای منتشر کرد

صبح روز ششم اوت ۱۹۴۵، توی هیروشیما ژاپن، یک لحظه نوری اونقدر شدید آسمون رو گرفت که یه پسر ۱۳ ساله به اسم «اوئیوا کوهی» فکر کرد خورشید افتاده روی زمین و توی باغچه گل مادرش فرود اومده. این رو مورخی به اسم موردکای شفتال توی مقاله‌ای در مجله نیچر نوشته. تا شب، ۸۰ هزار […]]]>
https://geekalerts.org/nuclear-war-un-scientists-report/feed/ 0
مروری بر زندگی مریم میرزاخانی، اولین زن برنده مدال فیلدز https://geekalerts.org/maryam-mirzakhani-fields-medal-woman/ https://geekalerts.org/maryam-mirzakhani-fields-medal-woman/#respond Sun, 03 Aug 2025 11:34:35 +0000 https://geekalerts.org/?p=54240 مروری بر زندگی مریم میرزاخانی، اولین زن برنده مدال فیلدز

داستان زندگی مریم میرزاخانی، داستان یک ذهن کنجکاو و مسیری پر از فراز و نشیب است که از رویاپردازی برای نویسنده شدن در تهران شروع شد و به بالاترین قله ریاضیات جهان رسید. او اولین و تا امروز تنها زنی است که توانسته معتبرترین جایزه ریاضی، یعنی مدال فیلدز را به دست بیاورد. این مقاله […]]]>
https://geekalerts.org/maryam-mirzakhani-fields-medal-woman/feed/ 0
آغاز آزمایش‌های بالینی تراشه مغزی نیورالینک در بریتانیا https://geekalerts.org/neuralink-uk-bci-clinical-trials/ https://geekalerts.org/neuralink-uk-bci-clinical-trials/#respond Fri, 01 Aug 2025 12:32:50 +0000 https://geekalerts.org/?p=54072 آغاز آزمایش‌های بالینی تراشه مغزی نیورالینک در بریتانیا

شرکت نورالینک، که متعلق به ایلان ماسک است، اعلام کرده که یک مطالعه بالینی جدید رو در بریتانیا شروع میکنه. این شرکت قصد داره با این مطالعه، تراشه‌های مغزی خودش رو آزمایش کنه تا ببینه چطور میتونه به بیمارانی که دچار فلج شدید هستن کمک کنه تا ابزارهای دیجیتال و فیزیکی رو فقط با افکارشون […]]]>
https://geekalerts.org/neuralink-uk-bci-clinical-trials/feed/ 0
کوانتوم و ایدئولوژی https://geekalerts.org/soviet-experiment-failure-intelligentsia/ https://geekalerts.org/soviet-experiment-failure-intelligentsia/#respond Thu, 31 Jul 2025 14:21:25 +0000 https://geekalerts.org/?p=54036 کوانتوم و ایدئولوژی

به قلم رولد ساگدیف، دانشمند اهل شوروی (۱۹۹۲) داستان اسپوتنیک ۱ و پرتابش به فضا رو به یاد بیاریم. سی و پنج سال پیش، خیلی از ما فکر می‌کردیم این اتفاق، شروع یک دوره جدید از کشف‌های علمیه. آینده‌ای که در انتظار ما بود رو با دوران اکتشافات بزرگ جغرافیایی مقایسه می‌کردیم و با خودمون […]]]>
https://geekalerts.org/soviet-experiment-failure-intelligentsia/feed/ 0
گوگل با یک هوش مصنوعی AlphaEarth، زمین را با جزئیاتی بی‌سابقه نقشه برداری می‌کند https://geekalerts.org/google-ai-earth-mapping/ https://geekalerts.org/google-ai-earth-mapping/#respond Thu, 31 Jul 2025 13:15:29 +0000 https://geekalerts.org/?p=54021 گوگل با یک هوش مصنوعی AlphaEarth، زمین را با جزئیاتی بی‌سابقه نقشه برداری می‌کند

گوگل سالهاست که روی ساخت مدل‌های هوش مصنوعی قدرتمند برای حل مشکلات دنیای واقعی کار میکند. به تازگی، این شرکت از مجموعه جدیدی به نام Google Earth AI رونمایی کرده که شامل مدل‌ها و دیتاست‌های جغرافیایی است. هدف از این مجموعه کمک به مردم، کسب و کارها و سازمان‌ها برای مقابله با نیازهای اساسی کره […]]]>
https://geekalerts.org/google-ai-earth-mapping/feed/ 0
سالمونلا مرتبط با شیر خام https://geekalerts.org/raw-milk-salmonella-outbreak/ https://geekalerts.org/raw-milk-salmonella-outbreak/#respond Wed, 30 Jul 2025 16:55:15 +0000 https://geekalerts.org/?p=53900 سالمونلا مرتبط با شیر خام

شاید فکر کنید داستان یک مریضی ساده است که چند نفر رو درگیر کرده و تمام شده، اما گاهی وقت‌ها ماجرا خیلی پیچیده‌تر از چیزیه که در نگاه اول به نظر میرسه. این دقیقا همون اتفاقی هست که برای یک سری از مصرف‌کننده‌های شیر خام در کالیفرنیا و چند ایالت دیگه افتاد. داستانی که اولش […]]]>
https://geekalerts.org/raw-milk-salmonella-outbreak/feed/ 0
همه چیز درباره پرواز شماره ۱۰ استارشیپ اسپیس‌ایکس https://geekalerts.org/spacex-starship-critical-test-flight/ https://geekalerts.org/spacex-starship-critical-test-flight/#respond Wed, 30 Jul 2025 12:56:38 +0000 https://geekalerts.org/?p=53904 همه چیز درباره پرواز شماره ۱۰ استارشیپ اسپیس‌ایکس

اسپیس‌ایکس داره برای دهمین پرواز آزمایشی فضاپیمای استارشیپ آماده میشه و این وسیله نقلیه رو برای انجام تست به سکوی پرتاب در سایت استاربیس در جنوب تگزاس منتقل کرده. این پرواز که به اسم «پرواز آزمایشی شماره ۱۰» شناخته میشه، قرار نیست زودتر از ۴ اوت ۲۰۲۵ انجام بشه. این ماموریت بعد از اتفاقی که […]]]>
https://geekalerts.org/spacex-starship-critical-test-flight/feed/ 0
مکانیسم تشکیل رعد و برق، رویکردی نوین با مدل‌های ریاضی https://geekalerts.org/lightning-formation-mechanism-new-model/ https://geekalerts.org/lightning-formation-mechanism-new-model/#respond Wed, 30 Jul 2025 12:52:16 +0000 https://geekalerts.org/?p=53906 مکانیسم تشکیل رعد و برق، رویکردی نوین با مدل‌های ریاضی

رعد و برق همیشه برای ما آدم‌ها، چه دانشمند و چه غیر دانشمند، هم ترسناک بوده و هم جذاب. با اینکه پدیده خیلی رایجی به حساب میاد، اینکه دقیقا چه اتفاقی در جو میفته که یک آذرخش زده میشه، تا حد زیادی یک راز باقی مونده بود. اما به نظر میرسه تحقیقات جدیدی که انجام […]]]>
https://geekalerts.org/lightning-formation-mechanism-new-model/feed/ 0
نیروی فضایی آمریکا به دنبال ماهواره‌های اختصاصی ضد پارازیت https://geekalerts.org/space-force-anti-jamming-mdac-fintech-transition/ https://geekalerts.org/space-force-anti-jamming-mdac-fintech-transition/#respond Wed, 30 Jul 2025 05:28:43 +0000 https://geekalerts.org/?p=53885 نیروی فضایی آمریکا به دنبال ماهواره‌های اختصاصی ضد پارازیت

نیروهای رزمی آمریکا به ارتباطات ضد پارازیت نیاز دارن و نیروی فضایی این کشور هم برنامه‌ای داره تا صدها میلیون دلار برای این موضوع هزینه کنه. در همین راستا، این سرویس برنامه‌ای به اسم «ارتباطات ماهواره‌ای تاکتیکی حفاظت شده» یا همون Protected Tactical Satcom رو راه انداخته تا ارتباطات امن میدان نبرد رو از طریق […]]]>
https://geekalerts.org/space-force-anti-jamming-mdac-fintech-transition/feed/ 0
شکل کوچه‌ و خیابان‌های شهرتان تعیین می‌کند با ماشین شخصی بروید، اتوبوس سوار شوید یا پیاده‌روی کنید https://geekalerts.org/urban-form-travel-behavior/ https://geekalerts.org/urban-form-travel-behavior/#respond Tue, 29 Jul 2025 09:00:58 +0000 https://geekalerts.org/?p=53817 شکل کوچه‌ و خیابان‌های شهرتان تعیین می‌کند با ماشین شخصی بروید، اتوبوس سوار شوید یا پیاده‌روی کنید

حتما تا حالا برایتان پیش آمده که در بخشی از شهر به راحتی مسیرتان را پیدا کنید و در قسمتی دیگر، مدام در کوچه‌های تو در تو گم شوید. یا شاید حس کرده باشید در بعضی محله‌ها پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری لذت‌بخش است، اما در محله‌های دیگر بدون ماشین انگار هیچ کاری نمی‌توان انجام داد. یک […]]]>
https://geekalerts.org/urban-form-travel-behavior/feed/ 0
کشف جنگجوی غول‌پیکر عصر برنز در آذربایجان https://geekalerts.org/azerbaijan-bronze-age-warrior-discovery/ https://geekalerts.org/azerbaijan-bronze-age-warrior-discovery/#respond Mon, 28 Jul 2025 19:26:31 +0000 https://geekalerts.org/?p=53765 کشف جنگجوی غول‌پیکر عصر برنز در آذربایجان

در دشت‌های غرب آذربایجان، باستان‌شناس‌ها داخل یک تپه تدفین خیلی بزرگ، بقایای یک جنگجوی باستانی قدبلند رو پیدا کردن که هنوز یک سرنیزه چهارشاخه رو توی دستش گرفته بود. اسکلت این مرد بیشتر از دو متر (یا شش فوت و شش اینچ) قد داره و به عصر برنز میانی، یعنی حدود ۳۸۰۰ سال پیش، برمیگرده. […]]]>
https://geekalerts.org/azerbaijan-bronze-age-warrior-discovery/feed/ 0
شناسایی افراد با سیگنال وای‌فای، معرفی سیستم WhoFi و ابعاد حریم خصوصی https://geekalerts.org/whofi-wifi-people-identification-privacy/ https://geekalerts.org/whofi-wifi-people-identification-privacy/#respond Mon, 28 Jul 2025 19:24:47 +0000 https://geekalerts.org/?p=53777 شناسایی افراد با سیگنال وای‌فای، معرفی سیستم WhoFi و ابعاد حریم خصوصی

محقق‌های دانشگاه لاساپینزا تو شهر رم ایتالیا، سیستمی به اسم WhoFi ساختن که میتونه آدم‌ها رو فقط با تحلیل سیگنال‌های وای‌فای شناسایی کنه. این تکنولوژی با استفاده از شبکه‌های وای‌فای موجود، حضور و حرکت آدم‌ها رو تشخیص میده. ایده اصلی WhoFi اینه که به جای داده‌های تصویری، از اختلال‌هایی که بدن هر شخص توی سیگنال‌های […]]]>
https://geekalerts.org/whofi-wifi-people-identification-privacy/feed/ 0
تئوری سُقُلمه (Nudge Theory): چطور انتخاب‌های ما مهندسی میشن؟ https://geekalerts.org/nudge-theory-behavioral-economics/ https://geekalerts.org/nudge-theory-behavioral-economics/#respond Mon, 28 Jul 2025 18:04:02 +0000 https://geekalerts.org/?p=53767 تئوری سُقُلمه (Nudge Theory): چطور انتخاب‌های ما مهندسی میشن؟

تا حالا شده بری سراغ یخچال که یه چیزی بخوری و اولین چیزی که چشمت بهش میفته رو برداری؟ یا وقتی میخوای برای یه موسسه خیریه پول واریز کنی، بین گزینه‌های پیشنهادی (مثلا ۱۰، ۲۰ یا ۵۰ هزار تومن) یکی رو انتخاب کنی، بدون اینکه خیلی به مبلغ دیگه‌ای فکر کنی؟ اگه جوابت مثبته، تو […]]]>
https://geekalerts.org/nudge-theory-behavioral-economics/feed/ 0
چرا بعضی‌ها راحت‌تر وارد رابطه میشن؟ https://geekalerts.org/intrinsic-motivation-relationship-success/ https://geekalerts.org/intrinsic-motivation-relationship-success/#respond Fri, 25 Jul 2025 19:11:16 +0000 https://geekalerts.org/?p=53671 چرا بعضی‌ها راحت‌تر وارد رابطه میشن؟

یک تحقیق روانشناسی جدید نشون داده آدم‌هایی که به خاطر دلایل درونی مثل علاقه واقعی به صمیمیت و ارتباط وارد رابطه میشن، شانس خیلی بیشتری برای پیدا کردن شریک عاطفی دارن. در مقابل، کسایی که به خاطر فشار بقیه یا حس ناامنی دنبال رابطه هستن، معمولا موفقیت کمتری دارن. این تحقیق یک مقیاس جدید برای […]]]>
https://geekalerts.org/intrinsic-motivation-relationship-success/feed/ 0
سگ‌ها چطور در مورد آدم‌ها قضاوت میکنن؟ https://geekalerts.org/dogs-human-social-evaluation-age/ https://geekalerts.org/dogs-human-social-evaluation-age/#respond Fri, 25 Jul 2025 19:03:50 +0000 https://geekalerts.org/?p=53667 سگ‌ها چطور در مورد آدم‌ها قضاوت میکنن؟

تاحالا فکر کردین حیوونا چطوری در مورد بقیه نظر میدن؟ اونا میتونن با تعامل مستقیم یا با نگاه کردن به رفتار بقیه با یه نفر سوم، در موردش اطلاعات جمع کنن. به این کار دوم، یعنی دید زدن بقیه، استراق سمع (eavesdropping) میگن. از اونجایی که سگ‌ها رابطه خیلی نزدیکی با ما آدما دارن، خیلی‌ها […]]]>
https://geekalerts.org/dogs-human-social-evaluation-age/feed/ 0
افراد خودشیفته بیشتر درگیر رویاپردازی شدید می‌شوند https://geekalerts.org/narcissism-maladaptive-daydreaming-defense-mechanisms/ https://geekalerts.org/narcissism-maladaptive-daydreaming-defense-mechanisms/#respond Fri, 25 Jul 2025 18:35:04 +0000 https://geekalerts.org/?p=53699 افراد خودشیفته بیشتر درگیر رویاپردازی شدید می‌شوند

یه تحقیق جدید که توی مجله «تحقیقات روانپزشکی و عملکرد بالینی» چاپ شده، به این نتیجه رسیده که آدمایی که ویژگی‌های خودشیفتگی بیشتری دارن، ممکنه بیشتر دچار «رویاپردازی ناسازگار» بشن. این تحقیق همچنین یه ارتباط جالب بین نوع مکانیسم‌های دفاعی روانی ما و این نوع رویاپردازی‌ها پیدا کرده. در واقع، آدمایی که زیاد رویاپردازی ناسازگار […]]]>
https://geekalerts.org/narcissism-maladaptive-daydreaming-defense-mechanisms/feed/ 0
دانشگاه MIT یک اپلیکیشن پیش‌بینی خواص ملکول‌ها برای شیمی‌دانان منتشر کرد https://geekalerts.org/chemxploreml-molecular-properties-prediction/ https://geekalerts.org/chemxploreml-molecular-properties-prediction/#respond Thu, 24 Jul 2025 19:49:50 +0000 https://geekalerts.org/?p=53087 دانشگاه MIT یک اپلیکیشن پیش‌بینی خواص ملکول‌ها برای شیمی‌دانان منتشر کرد

از هدف‌های اصلی و مشترک بیشتر محقق‌های شیمی اینه که بتونن خواص یک مولکول، مثل نقطه جوش یا ذوبش رو پیش‌بینی کنن. وقتی یه محقق بتونه این پیش‌بینی رو دقیق انجام بده، میتونه کارش رو جلو ببره و به کشفیاتی برسه که به ساخت دارو، مواد جدید و چیزای دیگه ختم میشه. اما روش‌های سنتی […]]]>
https://geekalerts.org/chemxploreml-molecular-properties-prediction/feed/ 0
چرا بعضی‌ها یک اشتباه رو مدام تکرار میکنن؟ https://geekalerts.org/repeat-mistakes-bad-outcomes-research/ https://geekalerts.org/repeat-mistakes-bad-outcomes-research/#respond Thu, 24 Jul 2025 19:27:21 +0000 https://geekalerts.org/?p=53073 چرا بعضی‌ها یک اشتباه رو مدام تکرار میکنن؟

بیشتر ادم‌ها وقتی با نتیجه بد یک تصمیم روبرو میشن، رفتارشون رو در اینده تغییر میدن تا دوباره اون اتفاق منفی براشون نیفته. این یه چیز کاملا منطقیه. اما توی خیلی از جمع‌های دوستانه، اون یه نفری پیدا میشه که انگار هیچوقت از این نتایج درس نمیگیره و با همون تصمیم‌های اشتباه، مدام به خودش […]]]>
https://geekalerts.org/repeat-mistakes-bad-outcomes-research/feed/ 0
داشتن دوست صمیمی در محل کار، کارمندها رو به دفتر برمیگردونه https://geekalerts.org/workplace-friendship-employee-return/ https://geekalerts.org/workplace-friendship-employee-return/#respond Thu, 24 Jul 2025 18:03:41 +0000 https://geekalerts.org/?p=53054 داشتن دوست صمیمی در محل کار، کارمندها رو به دفتر برمیگردونه

یک گزارش جدید نشون میده که یک عامل خیلی مهم و شاید غافلگیرکننده وجود داره که به کارمندها برای برگشتن به محل کار انگیزه میده. این عامل، داشتن یک دوست صمیمی در محیط کاره. جالبه که این موضوع حتی از مزایا، حقوق یا انعطاف پذیری کاری هم برای بعضی‌ها مهم‌تره. بازگشت به اداره، اما به […]]]>
https://geekalerts.org/workplace-friendship-employee-return/feed/ 0
کشف ردپای ۸۰ هزار ساله نئاندرتال‌ها در پرتغال https://geekalerts.org/neanderthal-footprints-portugal-coastal-life/ https://geekalerts.org/neanderthal-footprints-portugal-coastal-life/#respond Tue, 22 Jul 2025 12:06:31 +0000 https://geekalerts.org/?p=52801 کشف ردپای ۸۰ هزار ساله نئاندرتال‌ها در پرتغال

یه تیم بین‌المللی از دانشمندها در سواحل جنوب غربی پرتغال یه کشف جالب کردن، اولین ردپاهای انسان‌های نئاندرتال. این ردپاها که در ماسه‌سنگ‌های فسیل‌شده در منطقه‌های «مونته کلریگو» و «پرایا دو تلیرو» پیدا شدن، به حدود ۸۲ هزار تا ۷۸ هزار سال پیش برمیگردن. این کشف که نتیجه‌اش در مجله Scientific Reports منتشر شده، نشون […]]]>
https://geekalerts.org/neanderthal-footprints-portugal-coastal-life/feed/ 0
استرس انتخابات ۲۰۲۴ باعث بی‌خوابی ۱۷ درصد از مردم آمریکا شد https://geekalerts.org/election-campaigns-sleep-health-impact/ https://geekalerts.org/election-campaigns-sleep-health-impact/#respond Tue, 22 Jul 2025 11:28:35 +0000 https://geekalerts.org/?p=52788 استرس انتخابات ۲۰۲۴ باعث بی‌خوابی ۱۷ درصد از مردم آمریکا شد

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که درگیر شدن با اخبار و بحث‌های سیاسی روز، فکر و ذهنتان را مشغول کند و شب‌ها خواب راحت را از شما بگیرد. یک تحقیق جدید که در نشریه «اسلیپ هلث» (Sleep Health) منتشر شده، به شکل علمی به همین موضوع پرداخته و نشان داده که رویدادهای بزرگ […]]]>
https://geekalerts.org/election-campaigns-sleep-health-impact/feed/ 0
هزینه پنهان‌کاری اوتیسم در مغز نوجوانان https://geekalerts.org/autism-masking-neural-cost-research/ https://geekalerts.org/autism-masking-neural-cost-research/#respond Tue, 22 Jul 2025 11:22:41 +0000 https://geekalerts.org/?p=52787 هزینه پنهان‌کاری اوتیسم در مغز نوجوانان

حتما برای شما هم پیش اومده که در یک جمعی، برای اینکه پذیرفته بشین، کمی رفتارتون رو تغییر بدین. این کار برای بعضی از نوجوانانی که در طیف اوتیسم قرار دارن، یک چالش روزمره‌ است. اونها گاهی تلاش می‌کنن ویژگی‌های اوتیسم خودشون رو پنهان کنن تا در محیط‌های اجتماعی، مثل بقیه یا «عادی» به نظر […]]]>
https://geekalerts.org/autism-masking-neural-cost-research/feed/ 0
چرا نور چراغ‌های خیابانی در آمریکا بنفش شد؟ https://geekalerts.org/why-us-street-lights-turn-purple/ https://geekalerts.org/why-us-street-lights-turn-purple/#respond Mon, 21 Jul 2025 20:29:02 +0000 https://geekalerts.org/?p=52591 چرا نور چراغ‌های خیابانی در آمریکا بنفش شد؟

اگه سنتون بالای ۲۵ ساله، احتمالا یادتون میاد که چراغ‌های خیابون تو آمریکا یه زمانی نور زرد نارنجی گرمی داشتن. (البته اگه ساکن آمریکا باشید) این نور از لامپ‌های سدیمی میومد که تا سال‌ها استاندارد چراغ‌های خیابون بودن. جدیدا با تغییر تکنولوژی روشنایی، لامپ‌های قدیمی با LEDهای جدیدتر و بهینه‌تر جایگزین شدن. اما معلوم شد […]]]>
https://geekalerts.org/why-us-street-lights-turn-purple/feed/ 0
باورهای غیرعلمی، وقتی ذهن، بدن را به بیراهه میبرد https://geekalerts.org/health-behavior-unscientific-beliefs/ https://geekalerts.org/health-behavior-unscientific-beliefs/#respond Mon, 21 Jul 2025 20:08:16 +0000 https://geekalerts.org/?p=52622 باورهای غیرعلمی، وقتی ذهن، بدن را به بیراهه میبرد

تصمیم‌هایی که هر روز در مورد سلامتی خودمان میگیریم، از خوردن یک قرص سردرد گرفته تا انتخاب یک رژیم غذایی خاص، اغلب تحت تاثیر باورهای عمیق و پنهانی ما هستند. اما همه این باورها روی پایه‌های محکم علمی بنا نشده‌اند. یک تحقیق جدید که روی بیشتر از ۱۵۰۰ نفر انجام شده، نشون میده که باورهای […]]]>
https://geekalerts.org/health-behavior-unscientific-beliefs/feed/ 0
ناوبری هوایی کوانتومی، جایگزینی امن برای GPS https://geekalerts.org/quantum-air-navigation-gps-alternative/ https://geekalerts.org/quantum-air-navigation-gps-alternative/#respond Mon, 21 Jul 2025 17:05:14 +0000 https://geekalerts.org/?p=52645 ناوبری هوایی کوانتومی، جایگزینی امن برای GPS

سیستم‌های موقعیت‌یاب جهانی یا همون جی‌پی‌اس (GPS) دهه‌هاست که به عنوان اصلی‌ترین ابزار مسیریابی در صنعت هوافضا استفاده میشن. اما با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی، این سیستم‌ها با چالش‌های جدی و جدیدی روبرو شدن. اتکا به ماهواره‌ها برای مسیریابی، صنعت هوانوردی رو در برابر خطراتی مثل «جمینگ» (ایجاد پارازیت) و «اسپوفینگ» (ارسال اطلاعات جعلی) […]]]>
https://geekalerts.org/quantum-air-navigation-gps-alternative/feed/ 0
چرا بعضی‌ها همیشه پای ثابت کامنت‌های سیاسی هستند https://geekalerts.org/dark-traits-fomo-online-politics/ https://geekalerts.org/dark-traits-fomo-online-politics/#respond Mon, 21 Jul 2025 09:42:23 +0000 https://geekalerts.org/?p=52625 چرا بعضی‌ها همیشه پای ثابت کامنت‌های سیاسی هستند

تا حالا به این فکر کرده‌اید که چه کسانی در فضای مجازی بیشتر از همه در بحث‌های سیاسی شرکت می‌کنند؟ چرا بعضی‌ها همیشه پای ثابت کامنت‌های سیاسی هستند و بعضی دیگر خودشان را کنار می‌کشند؟ دهه‌هاست که محققان در حال بررسی مشارکت سیاسی مردم هستند و همیشه به این نتیجه رسیده‌اند که ویژگی‌های شخصیتی افراد […]]]>
https://geekalerts.org/dark-traits-fomo-online-politics/feed/ 0
ایکس-۵۹ ناسا، رویای پرواز مافوق صوت https://geekalerts.org/x59-nasa-quiet-supersonic-flight/ https://geekalerts.org/x59-nasa-quiet-supersonic-flight/#respond Mon, 21 Jul 2025 05:29:37 +0000 https://geekalerts.org/?p=52398 ایکس-۵۹ ناسا، رویای پرواز مافوق صوت

احتمالا صدای انفجار صوتی یا «سونیک بوم» را شنیده‌اید یا در موردش خوانده‌اید. آن صدای بلند و ناگهانی که شبیه انفجار است و می‌تواند حتی شیشه‌ها را بلرزاند، وقتی ایجاد می‌شود که یک هواپیما سریع‌تر از سرعت صوت حرکت کند. همین صدا یکی از دلایل اصلی بود که هواپیماهای مسافربری مافوق صوت مثل کنکورد دیگر […]]]>
https://geekalerts.org/x59-nasa-quiet-supersonic-flight/feed/ 0
مغز ما چطور از خواب بیدار میشه؟ https://geekalerts.org/cortical-awakening-eeg-dynamics/ https://geekalerts.org/cortical-awakening-eeg-dynamics/#respond Sun, 20 Jul 2025 08:17:08 +0000 https://geekalerts.org/?p=52202 مغز ما چطور از خواب بیدار میشه؟

مغز ما چطور از خواب بیدار میشه؟ مطالعات مختلفی نشون دادن که فرایند بیداری در تمام نواحی مغز به طور همزمان اتفاق نمیفته، اما ماهیت دقیق این تغییرات و اینکه چطور در نوار مغزی (EEG) انسان خودشون رو نشون میدن، هنوز ناشناخته بود. توی این تحقیق، محققان ۱,۰۷۳ مورد بیداری و برانگیختگی رو با EEG […]]]>
https://geekalerts.org/cortical-awakening-eeg-dynamics/feed/ 0
نگاهی به عملکرد مدل‌های هوش مصنوعی در المپیاد جهانی ریاضی ۲۰۲۵ https://geekalerts.org/ai-math-olympiad-performance-2025/ https://geekalerts.org/ai-math-olympiad-performance-2025/#respond Sat, 19 Jul 2025 11:45:35 +0000 https://geekalerts.org/?p=52080 نگاهی به عملکرد مدل‌های هوش مصنوعی در المپیاد جهانی ریاضی ۲۰۲۵

اخیرا المپیاد جهانی ریاضی سال ۲۰۲۵ برگزار شد، رویدادی که به عنوان یکی از سخت‌ترین آزمون‌های ریاضی دبیرستان در جهان شناخته میشه. هر سال در ماه ژوییه، باهوش‌ترین دانش‌آموزان نوجوان از سراسر دنیا دور هم جمع میشن تا در این رقابت که دو روز طول میکشه و شامل نوشتن اثبات‌های پیچیده است، شرکت کنن. اما […]]]>
https://geekalerts.org/ai-math-olympiad-performance-2025/feed/ 0
همکاری T-Mobile و Starlink با سرویس ماهواره‌ای T-Satellite https://geekalerts.org/tmobile-starlink-direct-phone-service/ https://geekalerts.org/tmobile-starlink-direct-phone-service/#respond Fri, 18 Jul 2025 15:30:42 +0000 https://geekalerts.org/?p=51955 همکاری T-Mobile و Starlink با سرویس ماهواره‌ای T-Satellite

یه همکاری جدید بین شرکت تی‌موبایل و استارلینک، که زیرمجموعه شرکت اسپیس‌ایکس هست، قراره به زودی یه سرویس پیام‌رسان ماهواره‌ای به اسم «تی-سَتِلایت» (T-Satellite) رو راه بندازه. این سرویس که از ماهواره‌های استارلینک برای اتصال مستقیم به گوشی‌های موبایل استفاده میکنه، قرار نیست فقط برای مشترکین تی‌موبایل باشه و مشتریان اپراتورهای دیگه مثل ای‌تی‌اندتی و […]]]>
https://geekalerts.org/tmobile-starlink-direct-phone-service/feed/ 0
سامانه جهانی هشدار زلزله به کمک اندروید و گوگل https://geekalerts.org/global-android-earthquake-alerts/ https://geekalerts.org/global-android-earthquake-alerts/#respond Fri, 18 Jul 2025 15:29:27 +0000 https://geekalerts.org/?p=51953 سامانه جهانی هشدار زلزله به کمک اندروید و گوگل

زلزله‌ها همیشه یک چالش بزرگ برای جوامع مختلف در سراسر دنیا بوده‌اند. با اینکه دانش ما در مورد محل وقوع رویدادهای لرزه‌ای بسیار خوب است و میدانیم چطور سازه‌هایی بسازیم که در برابر لرزش مقاوم باشند، همچنان با زلزله‌های فاجعه‌بار روبرو میشویم. بعضی از این زلزله‌ها، مثل زلزله‌های ترکیه و مراکش در سال ۲۰۲۳، هزاران […]]]>
https://geekalerts.org/global-android-earthquake-alerts/feed/ 0
نیورالینک ایلان ماسک، کسب‌وکار کوچک محروم ۹ میلیارد دلاری https://geekalerts.org/neuralink-sdb-elon-musk-controversy/ https://geekalerts.org/neuralink-sdb-elon-musk-controversy/#respond Fri, 18 Jul 2025 14:45:37 +0000 https://geekalerts.org/?p=51918 نیورالینک ایلان ماسک، کسب‌وکار کوچک محروم ۹ میلیارد دلاری

برای اینکه تصویر کامل‌تری داشته باشیم، اول باید بدونیم نورالینک چی هست و چه کاری انجام میده. نورالینک یک شرکت فناوری عصبی یا همون نوروتکنولوژی هست که ایلان ماسک اون رو تاسیس کرده. هدف اصلی و بزرگ این شرکت، ساختن یک سیستم رابط مغز و کامپیوتر یا به اختصار BCI است. اگه بخوایم ساده‌تر بگیم، […]]]>
https://geekalerts.org/neuralink-sdb-elon-musk-controversy/feed/ 0
نگاهی عمیق به پدیده «همیشه آنلاین بودن» https://geekalerts.org/understanding-chronically-online-behavior/ https://geekalerts.org/understanding-chronically-online-behavior/#respond Fri, 18 Jul 2025 12:56:02 +0000 https://geekalerts.org/?p=51862 https://geekalerts.org/understanding-chronically-online-behavior/feed/ 0 همه‌چیز درباره «ریسک فایو» (RISC-V): از یک پروژه دانشجویی تا معماری آینده دنیای محاسبات https://geekalerts.org/why-risc-v/ https://geekalerts.org/why-risc-v/#respond Sat, 12 Jul 2025 18:09:36 +0000 https://geekalerts.org/?p=51584 همه‌چیز درباره «ریسک فایو» (RISC-V): از یک پروژه دانشجویی تا معماری آینده دنیای محاسبات

برای اینکه بفهمیم ریسک-فایو چیه، اول باید با یه مفهوم کلیدی آشنا بشیم: «معماری مجموعه دستورات» یا به اختصار ISA. به زبان ساده، ISA مثل یه دفترچه راهنما یا یک زبان مشترک بین سخت‌افزار و نرم‌افزار کامپیوتره. این دفترچه به پردازنده (CPU) میگه که چطور دستورات نرم‌افزاری رو بفهمه و اجرا کنه. مثلا چطور داده‌ها […]]]>
https://geekalerts.org/why-risc-v/feed/ 0
ژاپن رکورد جدید سرعت اینترنت را با ۱.۰۲ پتابیت بر ثانیه شکست https://geekalerts.org/japan-internet-1-02-petabits/ https://geekalerts.org/japan-internet-1-02-petabits/#respond Sat, 12 Jul 2025 16:44:18 +0000 https://geekalerts.org/?p=51558 ژاپن رکورد جدید سرعت اینترنت را با ۱.۰۲ پتابیت بر ثانیه شکست

ژاپن تونسته به یک رکورد جدید در سرعت انتقال داده در اینترنت دست پیدا کنه. این رکورد، سرعت فوق‌العاده ۱.۰۲ پتابیت بر ثانیه (Pbps) رو نشون میده. این دستاورد توسط موسسه ملی فناوری اطلاعات و ارتباطات ژاپن (NICT) با همکاری شرکت سومیتومو الکتریک (Sumitomo Electric) و شرکای اروپایی به دست اومده. ۱.۰۲ پتابیت بر ثانیه […]]]>
https://geekalerts.org/japan-internet-1-02-petabits/feed/ 0
جی‌پی‌اس جمینگ یا اختلال در موقعیت‌یابی: نگاهی کامل و فنی https://geekalerts.org/gps-jamming/ https://geekalerts.org/gps-jamming/#respond Sat, 12 Jul 2025 13:17:30 +0000 https://geekalerts.org/?p=51548 جی‌پی‌اس جمینگ یا اختلال در موقعیت‌یابی: نگاهی کامل و فنی

این روزها زندگی خیلی از ما به سیستم‌های موقعیت‌یاب جهانی یا همون جی‌پی‌اس (GPS) گره خورده. از پیدا کردن سریع‌ترین مسیر برای رسیدن به محل کار گرفته تا پیدا کردن یه رستوران نزدیک، همه و همه به لطف سیگنال‌هایی انجام میشه که از ماهواره‌ها به سمت ما میاد. اما چی میشه اگه این سیگنال‌ها دستکاری […]]]>
https://geekalerts.org/gps-jamming/feed/ 0
داستان خطوط سفید در آسمان چیه؟ https://geekalerts.org/chemtrails/ https://geekalerts.org/chemtrails/#respond Wed, 09 Jul 2025 08:42:18 +0000 https://geekalerts.org/?p=51408 داستان خطوط سفید در آسمان چیه؟

اگه یه روز صاف به آسمون نگاه کنی، احتمالا خطوط سفید و پف‌داری رو پشت هواپیماها دیدی (در زبان فارسی بهشون میگن پس‌دمه). خیلی‌ها به اینا میگن «کُنتریل» یا رد بخار و میگن چیز خاصی نیست. اما یه عده‌ای هم هستن که به این خطوط میگن «کمتریل» (Chemtrail) و باورشون اینه که اینا یه چیز […]]]>
https://geekalerts.org/chemtrails/feed/ 0