خلاصه
- روسیه یه قانون جدید گذاشته که از اول سپتامبر، همه گوشی‌ها و تبلت‌هایی که اونجا فروخته میشن، باید یه سری اپلیکیشن خاص رو از قبل نصب داشته باشن.
- این اپ‌ها شامل پیام‌رسان MAX و اپ‌استور RuStore میشن، که حتی رو آیفون و آیپد هم باید نصب بشن.
- از اول ژانویه هم تلویزیون‌های هوشمند باید اپ LIME HD TV رو داشته باشن تا کانال‌های دولتی پخش کنن.
- دولت روسیه میگه این کار برای امنیت هست، ولی منتقدا نگران جاسوسی و نظارت روی کاربرها هستن.
- این حرکت، ادامه جنگ روسیه با پیام‌رسان‌های خارجی مثل واتس‌اپ و تلگرام هست که قبلاً محدودشون کرده بود.
- MAX رو یه شرکت دولتی به اسم VK ساخته و هدفش اینه که یه برنامه همه کاره مثل WeChat چین بشه.
- کارشناس‌ها میگن این کار باعث میشه کاربرها مجبور بشن به اپ‌های روسی رو بیارن و دولت کنترل بیشتری روی ارتباطات داشته باشه.
- مدیرعامل شرکت VK پسر معاون اول رئیس دفتر پوتین هست، و بنیان‌گذار اصلی VK هم پاول دوروف (سازنده تلگرام) بود که قبلاً مجبور به کناره‌گیری شد.
- اخیراً اعلام شده کاربرهای MAX به ۱۸ میلیون نفر رسیدن و اولین مورد دستگیری مرتبط با کلاهبرداری توی این پیام‌رسان هم تایید شده.
دولت روسیه یک قانون جدید اعلام کرده که میگه همه گوشی‌ها و تبلت‌هایی که در این کشور فروخته میشن، باید یک سری اپلیکیشن خاص رو از قبل نصب شده داشته باشن. این ماجرا از اول سپتامبر شروع میشه و قراره تغییراتی رو در دستگاه‌های دیجیتال، از گوشی‌های آیفون گرفته تا تلویزیون‌های هوشمند، ایجاد کنه.
چه اپ‌هایی قراره روی گوشی‌ها نصب بشن؟
اصل ماجرا حول یک اپلیکیشن پیام‌رسان به اسم MAX می‌چرخه. طبق اعلام رسمی دولت روسیه، از اول سپتامبر، تمام تولیدکننده‌های «گجت»، که شامل گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها میشه، باید اپلیکیشن MAX رو به عنوان یکی از برنامه‌های از پیش نصب شده روی دستگاه‌هاشون قرار بدن. این قانون برای همه دستگاه‌ها، از جمله آیفون‌ها و آیپدها، اجرا میشه.
اما این فقط پیام‌رسان MAX نیست. یک اپ استور داخلی روسی به اسم RuStore هم در این لیست قرار داره. تا قبل از این، RuStore فقط روی دستگاه‌های اندرویدی به شکل پیش‌فرض نصب میشد، اما با قانون جدید، این اپ استور هم باید روی تمام گجت‌ها، از جمله محصولات اپل مثل آیفون و آیپد، نصب بشه.
این اپلیکیشن پیام‌رسان MAX که توسط دولت حمایت میشه، قراره در آینده با خدمات دولتی هم یکپارچه بشه. البته این اپ با انتقادهایی هم روبرو بوده. بعضی منتقدها ادعاهایی درباره جاسوسی این برنامه از کاربران برای دولت روسیه مطرح کردن. در مقابل، رسانه‌های دولتی روسیه بارها این ادعاها رو رد کردن و میگن این اتهام‌ها درست نیستن. اون‌ها حتی میگن که MAX نسبت به رقبای خارجی مثل واتس‌اپ و تلگرام، دسترسی‌های کمتری به اطلاعات کاربرها داره.
جالبه بدونید که شرکت سازنده MAX همین هفته اعلام کرد که تعداد کاربرهای این اپلیکیشن به ۱۸ میلیون نفر رسیده. تقریبا همزمان با این خبر، مقامات روسی اولین مورد دستگیری یکی از کاربرهای این پیام‌رسان رو تایید کردن و گفتن که این دستگیری در رابطه با یک پرونده کلاهبرداری بوده. وزارت کشور روسیه هم در این باره گفته که MAX از رقبای خارجی امن‌تره.
ماجرا به تلویزیون‌های هوشمند هم کشیده شده
این قانون فقط به گوشی و تبلت محدود نمیشه. بر اساس دستور جدید، از اول ژانویه، تلویزیون‌های هوشمند هم باید یک اپلیکیشن خاص رو به شکل پیش‌فرض داشته باشن. این اپلیکیشن LIME HD TV نام داره. کار این برنامه اینه که امکان تماشای رایگان کانال‌های تلویزیونی دولتی روسیه رو فراهم میکنه.
یکی از کاربرها در بخش نظرات یکی از خبرها به این موضوع اشاره کرده و اون رو با کتاب معروف «۱۹۸۴» مقایسه کرده. اون نوشته بود که یک نفر باید کتابی درباره دولتی بنویسه که به شکل دیوانه‌واری تک تک شهروندانش رو با استفاده از نوعی تلویزیون کنترل میکنه که باید همیشه روی کانال‌های دولتی و در حال پخش پروپاگاندا روشن باشه.
ریشه این اتفاقات و درگیری با پیام‌رسان‌های خارجی
این تصمیم‌های جدید، بخشی از یک اختلاف چند ساله بین دولت روسیه و پیام‌رسان‌های خارجی به حساب میاد. همین چند وقت پیش بود که کرملین تماس‌های صوتی روی واتس‌اپ و تلگرام رو محدود کرد. دلیل این کار، همکاری نکردن این پلتفرم‌ها در تحقیقاتی بود که دولت روسیه ادعا میکرد مربوط به «پرونده‌های کلاهبرداری و تروریسم» هست.
واتس‌اپ در واکنش به این اقدام، مسکو رو متهم کرد که سعی داره دسترسی ۱۰۰ میلیون کاربر روس رو به ارتباطات امن قطع کنه. تلگرام هم گفته که به شکل فعال با استفاده‌های مضر از پلتفرمش مبارزه میکنه.
این در حالیه که روسیه پیش از این هم شبکه‌های اجتماعی مثل فیسبوک، اینستاگرام و ایکس (توییتر سابق) رو مسدود کرده بود.
برای اینکه دید بهتری از بازار پیام‌رسان‌ها در روسیه داشته باشیم، میشه به آمار موسسه Mediascope نگاه کرد:
- واتس‌اپ: در ماه جولای، ۹۷.۳ میلیون کاربر در روسیه داشته.
- تلگرام: با فاصله کمی، ۹۰.۸ میلیون کاربر داشته.
- VK Messenger: با ۱۷.۹ میلیون کاربر در جایگاه سوم قرار گرفته. این پیام‌رسان هم محصول شرکت VK هست که توسط دولت حمایت میشه و اپلیکیشن MAX رو هم همین شرکت توسعه داده.
اپلیکیشن MAX دقیقا چیه و از کجا اومده؟
اپلیکیشن MAX توسط گروه رسانه اجتماعی VK که تحت کنترل دولته، در ماه مارس به عنوان جایگزینی برای VK Messenger معرفی شد. VK Messenger از سال ۲۰۲۳ در لیست اپ‌های اجباری دولت قرار داشت.
MAX امکانات مختلفی مثل ارسال پیام، تماس صوتی و تصویری، و انتقال پول رو در اختیار کاربرها قرار میده. شرکت VK در آخرین گزارش مالی خودش اعلام کرده که قصد داره ویژگی‌های بیشتری مثل یکپارچه‌سازی با یک اپلیکیشن رزرو سفر رو هم به MAX اضافه کنه.
بعضی‌ها MAX رو با اپلیکیشن فوق‌العاده موفق WeChat در چین مقایسه میکنن. WeChat یک برنامه همه‌کاره است که به کاربرها اجازه میده پیام بدن، در شبکه‌های اجتماعی پست بذارن، پرداخت انجام بدن و رزرو کنن. کارشناس‌ها قبلا گفته بودن که فعالیت کاربرها در WeChat به احتمال زیاد تحت نظارت شدید دولتی قرار داره.
تحلیل کارشناس‌ها از این وضعیت
این حرکت روسیه برای محدود کردن سرویس‌های پیام‌رسان خارجی، از دید تحلیل‌گرها دور نمونده.
آناستازیا کروپه، یک پژوهشگر در دیده‌بان حقوق بشر، در گزارشی در ماه جولای اشاره کرد که روسیه به شکلی فزاینده استفاده از اپ‌های خارجی رو برای کاربرها سخت و سخت‌تر میکنه. اون نوشته: «این موضوع، در کنار تبلیغات فعال و حمایت دولتی از جایگزین‌های روسی، باعث شده تعداد رو به رشدی از کاربرها به سمت مرورگرها و شبکه‌های اجتماعی روسی کوچ کنن».
به همین شکل، آندری سولداتوف و ایرینا بوروگان، دو عضو ارشد مرکز تحلیل سیاست اروپا در واشنگتن، ماه گذشته نوشتن که «حمله مداوم» به واتس‌اپ بخشی از تلاش‌های کرملین برای «ترغیب روس‌ها به مهاجرت از واتس‌اپ به MAX» هست. اون‌ها اضافه کردن: «این سیاست به احتمال زیاد جواب میده، به خصوص اگر به مردم انتخاب دیگه‌ای داده نشه».
نگاهی به شرکت سازنده MAX و مدیرانش
شرکت VK که توسعه‌دهنده MAX هست، داستان جالبی داره. این شرکت در سال ۲۰۰۶ توسط پاول دوروف، میلیاردر معروف و بنیان‌گذار تلگرام، تاسیس شد. اما خود دوروف در سال ۲۰۱۴ و بعد از چندین اختلاف با دولت روسیه بر سر مسائلی مثل سانسور و خودداری از تحویل اطلاعات کاربرها، مجبور به کناره‌گیری از مدیرعاملی VK شد.
در حال حاضر، مدیرعامل VK شخصی به اسم ولادیمیر کری‌ینکو هست. او پسر سرگئی کری‌ینکو، معاون اول رئیس دفتر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، است.
دیدگاهتان را بنویسید