راهنمای جامع اخذ ویزای کار و اقامت پرتغال

برای کار تو پرتغال به ویزا احتیاج دارم؟

اگه شهروند یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا (EU) یا منطقه اقتصادی اروپا (EEA) یا سوئیس باشی، برای کار کردن تو پرتغال به ویزا نیازی نداری. اما از اونجایی که ما ایرانی هستیم و شهروند این کشورها محسوب نمیشیم، جواب این سوال برای ما یک «بله» قاطع هست.

پس به عنوان یه شهروند ایرانی (یا هر کشور دیگه‌ای خارج از اتحادیه اروپا)، برای اینکه بتونی به شکل قانونی تو پرتغال زندگی و کار کنی، حتما باید ویزا و مجوز کار بگیری.

یه نکته مهمی که کارفرماها تو پرتغال باید رعایت کنن اینه که هر فرصت شغلی جدیدی رو باید اول به مدت حداقل یک ماه برای شهروندان پرتغالی و اروپایی آگهی کنن. اگه بعد از این مدت کسی از اونا برای اون کار پیدا نشد، اون وقت موسسه کار و آموزش حرفه‌ای پرتغال (IEFP) به کارفرما اجازه میده تا اون موقعیت شغلی رو با یه نیروی غیر اروپایی پر کنه.

آشنایی با انواع ویزاهای کاری پرتغال

ویزاهای کاری پرتغال چند دسته اصلی دارن که هر کدوم برای شرایط خاصی طراحی شدن. بهتره با دقت این بخش رو بخونی تا ببینی کدوم ویزا به شرایط تو میخوره.

به طور کلی سه نوع ویزای اصلی وجود داره:

• نوع ۱: ویزای اقامت موقت (Temporary Stay Visa)
  این ویزا برای اقامت و کار کمتر از یک سال تو پرتغال صادر میشه. در تمام مدتی که اونجا هستی اعتبار داره و بهت اجازه میده چند بار به کشور وارد و از اون خارج بشی. این ویزا برای کارهای موقتی، پروژه‌ای یا فصلی مناسبه.
• نوع ۲: ویزای اقامت (Residency Visa)
  این ویزا برای اقامت‌های بلندمدت‌تر (بیشتر از یک سال) طراحی شده. معمولا ۴ ماه اعتبار داره و بهت اجازه میده دو بار وارد پرتغال بشی. تو این چهار ماه، تو باید به «آژانس یکپارچه‌سازی، مهاجرت و پناهندگی» که به اختصار AIMA نامیده میشه، مراجعه کنی و درخواست کارت اقامت بدی.
• نوع ۳: ویزای جستجوی کار (Job Seeker Visa)
  این یه ویزای نسبتا جدیده که به تو اجازه میده وارد پرتغال بشی و اونجا دنبال کار بگردی. تا وقتی که ویزات اعتبار داره یا تا زمانی که کارت اقامت بگیری، اجازه داری یه کار هم انجام بدی.

بعد از اینکه ویزای مناسب رو گرفتی، میتونی به پرتغال سفر کنی. از لحظه ورود، ۴ ماه فرصت داری تا برای گرفتن «مجوز کار و اقامت» اقدام کنی و ویزات رو تبدیل کنی. این مجوز اضافه برای کار قانونی تو پرتغال لازمه.

جدول انواع ویزاها و مجوزهای کاری

برای اینکه بهتر متوجه بشی، اینجا یه جدول از انواع ویزاها و کاربردهاشون آوردیم:

نوع ویزا/مجوز	توضیحات	برای چه کسانی مناسبه؟
ویزای اقامت موقت	برای کارهای کوتاه‌مدت، معمولا کمتر از یک سال.	کارگران فصلی، پروژه‌های موقتی، کارآموزان.
ویزای اقامت برای کار وابسته (D1)	ویزای استاندارد برای کسایی که از یه کارفرمای پرتغالی پیشنهاد کار بلندمدت دارن. این مسیر میتونه به اقامت دائم ختم بشه.	استخدام‌های بلندمدت و دائمی در شرکت‌های پرتغالی.
ویزای فریلنسر/کارآفرین (D2)	برای کسایی که میخوان کسب و کار خودشون رو تو پرتغال راه بندازن، به عنوان فریلنسر کار کنن یا یه بیزنس موجود رو به پرتغال منتقل کنن.	فریلنسرها، کارآفرینان، مدیران کسب و کار.
ویزای انتقال درون شرکتی (ICT)	برای کارمندای شرکت‌های چندملیتی که از یه شعبه خارج از اتحادیه اروپا به شعبه پرتغال منتقل میشن.	مدیران، متخصصان و کارآموزان شرکت‌های بین‌المللی.
کارت آبی اتحادیه اروپا (EU Blue Card)	برای جذب نیروهای کار بسیار ماهر و متخصص از خارج از اتحادیه اروپا.	مهندسان، پزشکان، متخصصان IT و رشته‌های تخصصی دیگه.
تِک ویزا (Tech Visa)	یه برنامه ویزای تخصصی برای جذب متخصصان حوزه فناوری و شرکت‌های تکنولوژی.	توسعه‌دهندگان نرم‌افزار، دانشمندان داده، متخصصان هوش مصنوعی.
ویزای دیجیتال نومد (D8)	برای دورکارانی که برای شرکت‌های خارج از پرتغال کار می‌کنن اما میخوان تو پرتغال زندگی کنن.	دورکاران، کارمندان شرکت‌های ریموت.
ویزای جستجوی کار	به افراد اجازه میده بدون داشتن پیشنهاد شغلی وارد پرتغال بشن و دنبال کار بگردن.	کسانی که میخوان حضوری در پرتغال دنبال فرصت شغلی باشن.

شرایط و مدارک لازم برای گرفتن ویزای کار

برای اینکه درخواست ویزات بررسی بشه، باید یه سری مدارک رو آماده و تحویل بدی. این لیست تقریبا برای همه انواع ویزاهای کاری مشترکه، اما ممکنه بسته به نوع ویزا، مدارک اضافه‌ای هم ازت بخوان.

لیست مدارک عمومی:

• فرم درخواست ویزا: که باید کامل و امضا شده باشه.
• پاسپورت: اصل پاسپورتت که حداقل یک سال اعتبار داشته باشه و حداقل ۳ صفحه خالی داشته باشه.
• دو قطعه عکس پاسپورتی: جدید و با زمینه سفید.
• گواهی عدم سوء‌پیشینه: از کشور خودت (ایران) یا هر کشوری که تو یک سال گذشته به شکل رسمی اونجا زندگی کردی. این مدرک باید ترجمه رسمی و قانونی شده باشه.
• اجازه بررسی سوابق کیفری در پرتغال: یه مدرک که به اداره AIMA اجازه میدی سوابق کیفری تو رو تو پرتغال بررسی کنه.
• اثبات تمکن مالی: باید نشون بدی که پول کافی برای زندگی تو پرتغال رو داری. معمولا پرینت حساب بانکی یا ۳ فیش حقوقی آخرت رو میخوان. برای بعضی ویزاها مثل ویزای جستجوی کار، باید حداقل معادل سه برابر حداقل حقوق ماهانه پرتغال پول تو حسابت باشه.
• اثبات محل اقامت در پرتغال: قرارداد اجاره خونه یا رزرو هتل برای ۱۲۰ روز.
• بیمه مسافرتی بین‌المللی: که هزینه‌های پزشکی ضروری، کمک‌های فوری و بازگشت به کشور رو پوشش بده.
• رزرو بلیط هواپیما: معمولا بلیط رفت و برگشت.
• قرارداد کاری یا پیشنهاد شغلی: یه نامه رسمی از کارفرمای پرتغالی که جزئیاتی مثل سمت شغلی، حقوق، ساعت کاری و وظایف تو رو مشخص کرده باشه.
• رزومه (CV): سوابق کاری و تحصیلی تو.
• مدارک تحصیلی و حرفه‌ای: اصل مدرک تحصیلیت که باید به زبان پرتغالی ترجمه رسمی و تایید شده باشه.
• پرداخت هزینه‌های ویزا.

نکته مهم در مورد مدارک: همه مدارکی که به زبانی غیر از پرتغالی یا انگلیسی هستن، باید توسط یه مترجم رسمی ترجمه و تایید بشن. بعضی مدارک مثل گواهی‌نامه‌ها یا اسناد سجلی ممکنه نیاز به «آپوستیل» یا تایید سفارت پرتغال داشته باشن.

مراحل گرفتن ویزا و مجوز کار: قدم به قدم

فرآیند گرفتن ویزای کاری پرتغال معمولا سه مرحله اصلی داره. این فرآیند میتونه چند ماه طول بکشه، پس باید صبور باشی و از قبل برنامه‌ریزی کنی.

قدم اول: کارفرما برات مجوز کار (Work Permit) میگیره

بعد از اینکه یه پیشنهاد شغلی از یه شرکت پرتغالی گرفتی، این وظیفه کارفرماست که از طرف تو برای «مجوز کار» یا Autorização de Trabalho اقدام کنه. اونها باید درخواست رو به مقامات کار پرتغال یا اداره AIMA بدن. برای این کار، کارفرما مدارک زیر رو ارائه میده:

• قرارداد کاری که به تو پیشنهاد داده.
• اظهارنامه‌های مالیاتی شرکت.
• مدرکی که نشون بده شرکت در سازمان تامین اجتماعی ثبت شده.
• اثبات اینکه نتونستن این موقعیت شغلی رو با یه شهروند پرتغالی یا اروپایی پر کنن.

این مرحله معمولا تا ۶۰ روز طول می‌کشه.

قدم دوم: تو برای ویزای ورود (Work Visa) اقدام می‌کنی

وقتی مجوز کارت صادر شد، حالا نوبت توئه که برای «ویزای کار» از سفارت یا کنسولگری پرتغال تو کشور خودت (یا کشوری که اقامت قانونی داری) اقدام کنی. این ویزا بهت اجازه میده که وارد پرتغال بشی. مراحلش اینطوریه:

1. نزدیک‌ترین سفارت یا کنسولگری پرتغال رو پیدا کن.
2. برای تحویل مدارک وقت ملاقات بگیر (معمولا آنلاین یا تلفنی).
3. همه مدارکی که تو بخش قبلی گفتیم رو جمع‌آوری کن.
4. در روز ملاقات، مدارک رو تحویل بده و احتمالا یه مصاحبه کوتاه هم باهات انجام میدن.

این ویزا معمولا ۴ ماه اعتبار داره. زمان بررسی درخواست ویزا تو سفارت بین ۲ تا ۳ ماه طول می‌کشه.

قدم سوم: تو پرتغال برای کارت اقامت (Residence Permit) اقدام می‌کنی

بعد از اینکه با ویزات وارد پرتغال شدی، کار هنوز تموم نشده. تو ۴ ماه فرصت داری تا برای «کارت اقامت کاری» اقدام کنی. این کارت همون چیزیه که بهت اجازه میده به شکل بلندمدت تو پرتغال زندگی و کار کنی.

برای این کار، باید یه قرار ملاقات با اداره AIMA تنظیم کنی. گاهی اوقات خود سفارت موقع صدور ویزا، این قرار ملاقات رو برات هماهنگ می‌کنه. تو این قرار ملاقات، اطلاعات بیومتریک (اثر انگشت و عکس) ازت گرفته میشه و مدارکت دوباره بررسی میشه.

در روز قرار ملاقات، یه رسید بهت داده میشه و کارت اقامت اصلی معمولا ظرف ۹۰ روز به دستت میرسه.

همچنین بعد از ورود به پرتغال باید کارهای زیر رو هم انجام بدی:

• گرفتن شماره مالیاتی (NIF): این شماره برای همه کارهای مالی، از باز کردن حساب بانکی تا پرداخت مالیات، ضروریه.
• ثبت‌نام در تامین اجتماعی (NISS): کارفرمات تو رو تو سیستم تامین اجتماعی ثبت‌نام می‌کنه تا از خدمات درمانی و بازنشستگی استفاده کنی.

نگاهی دقیق‌تر به چند ویزای مهم

حالا بیا چند تا از ویزاهای پرطرفدار رو با جزئیات بیشتری بررسی کنیم.

ویزای جستجوی کار (Job Seeker Visa)

این ویزا یه فرصت خوب برای کساییه که میخوان اول برن پرتغال و بعد دنبال کار بگردن.

• مدت اعتبار: ۱۲۰ روز (حدود ۴ ماه) که میتونی برای ۶۰ روز دیگه هم تمدیدش کنی.
• شرایط:
  • باید نشون بدی که پول کافی برای این مدت داری (حداقل معادل سه ماه حداقل حقوق پرتغال).
  • باید یه بلیط برگشت داشته باشی.
  • بعد از ورود به پرتغال باید تو موسسه کار و آموزش حرفه‌ای (IEFP) ثبت‌نام کنی.
  • این ویزا فقط اجازه یک بار ورود به پرتغال رو بهت میده.
• نکته مهم: اگه تو این مدت (۱۲۰ یا ۱۸۰ روز) نتونستی کار پیدا کنی و قرارداد ببندی، باید کشور رو ترک کنی. بعد از یک سال از تاریخ انقضای ویزای قبلیت، میتونی دوباره برای این نوع ویزا درخواست بدی.

ویزای دیجیتال نومد (D8 Visa) – مخصوص دورکارها

اگه برای یه شرکت خارج از پرتغال به شکل دورکاری کار می‌کنی و دوست داری تو پرتغال زندگی کنی، این ویزا برای توئه.

• مدت اعتبار: اول به صورت یه ویزای اقامت موقت تا یک سال صادر میشه که قابل تمدیده.
• شرایط اصلی:
  • باید مدرکی نشون بدی که به شکل دورکاری برای یه شرکت خارج از پرتغال کار می‌کنی (قرارداد کاری یا قرارداد ارائه خدمات).
  • باید ثابت کنی که درآمد ماهانه‌ت حداقل چهار برابر حداقل حقوق پرتغاله. این مبلغ در سال ۲۰۲۳ حدود ۳,۰۴۰ یورو در ماه بود. (این عدد هر سال ممکنه تغییر کنه).
  • باید بیمه درمانی و مدرک محل اقامت تو پرتغال داشته باشی.

تِک ویزا (Tech Visa) – مخصوص غول‌های تکنولوژی

پرتغال خیلی دوست داره به یه قطب فناوری تو اروپا تبدیل بشه، برای همین این برنامه رو برای جذب متخصصان تکنولوژی راه انداخته.

• شرایط:
  • باید از یه شرکت «تایید شده» تو حوزه فناوری تو پرتغال پیشنهاد کار داشته باشی. (این شرکت‌ها باید توسط آژانس رقابت و نوآوری پرتغال یا IAPMEI تایید شده باشن).
  • باید مدرک تحصیلی مرتبط یا حداقل ۵ سال سابقه کار تخصصی داشته باشی.
  • قرارداد کاریت باید حداقل یک ساله باشه.
  • حقوقت باید حداقل ۲.۵ برابر شاخص حمایت اجتماعی (IAS) باشه که در سال ۲۰۲۴ حدود ۱,۲۷۳ یورو در ماه میشه.
• مزایا: فرآیند گرفتن ویزا و کارت اقامت برای این افراد سریع‌تر و ساده‌تره.

کارت آبی اتحادیه اروپا (EU Blue Card) – برای نخبگان

این کارت مثل گرین کارت آمریکاست اما برای کل اتحادیه اروپا (به جز دانمارک و ایرلند). برای جذب افراد فوق‌العاده ماهر طراحی شده.

• شرایط:
  • باید مدرک تحصیلی بالا (حداقل فوق لیسانس) یا ۵ سال سابقه کار خیلی تخصصی داشته باشی.
  • قرارداد کاریت باید حداقل یک ساله باشه.
  • حقوق سالانه‌ت تو پرتغال باید حداقل ۱.۵ برابر میانگین حقوق ناخالص ملی باشه. این مبلغ برای سال ۲۰۲۴ حدود ۲۴,۵۳۵ یورو در سال اعلام شده.
• مزایا: با این کارت نه تنها تو پرتغال، بلکه بعد از مدتی میتونی تو کشورهای دیگه اتحادیه اروپا هم کار کنی. اعتبار اولیه این کارت معمولا ۳ ساله و قابل تمدیده.

هزینه‌ها و زمان‌بندی

دونستن هزینه‌ها و مدت زمان انتظار برای گرفتن ویزا خیلی مهمه تا بتونی درست برنامه‌ریزی کنی.

هزینه‌ها (ارقام تقریبی و ممکنه تغییر کنن)

نوع هزینه	مبلغ (یورو)
درخواست ویزای اقامت موقت (کمتر از یک سال)	۷۵ تا ۹۰ یورو
درخواست ویزای اقامت بلندمدت	۹۰ یورو
هزینه بررسی درخواست کارت اقامت در AIMA	۸۳ یورو
هزینه صدور کارت اقامت در AIMA	۷۲ یورو
ویزای دیجیتال نومد	۷۵ تا ۹۰ یورو (برای ویزا) + ۷۲ یورو (برای کارت اقامت)
کارت آبی اتحادیه اروپا	۱۰۷ یورو (برای کارت) + ۱۰۰ یورو (برای کارت اقامت)
ویزای جستجوی کار	۱۱۰ یورو (برای ویزا) + ۱۷۰ یورو (برای کارت اقامت)

اینا فقط هزینه‌های دولتی هستن و باید هزینه‌های ترجمه مدارک، بیمه و… رو هم در نظر بگیری.

زمان پردازش درخواست‌ها

• مجوز کار (توسط کارفرما): معمولا تا ۶۰ روز.
• ویزای ورود (در سفارت): بین ۲ تا ۳ ماه.
• کل فرآیند (از ابتدا تا ورود به پرتغال): به طور متوسط بین ۳ تا ۵ ماه.
• ویزای اقامت موقت: حدود ۳۰ روز.
• ویزای اقامت بلندمدت: حدود ۶۰ روز.

یه خبر خوب اینه که پرتغال اخیرا یه طرح «مسیر سبز» (Green Route) معرفی کرده که هدفش اینه زمان بررسی ویزاهای کاری برای بخش‌های مورد نیاز مثل فناوری، بهداشت و ساخت‌وساز رو به ۲۰ روز کاهش بده. البته این طرح هنوز به شکل کامل اجرا نشده.

مسیر به سمت اقامت دائم و شهروندی

گرفتن ویزای کار میتونه اولین قدم برای یه زندگی طولانی تو پرتغال باشه.

• اقامت دائم: بعد از ۵ سال زندگی قانونی و مداوم در پرتغال با کارت اقامت موقت، میتونی برای «اقامت دائم» درخواست بدی. با داشتن اقامت دائم، دیگه مثل یه شهروند پرتغالی حق زندگی و کار داری و دیگه نیازی به تمدید مجوز کار به شکل سابق نداری. برای گرفتن اقامت دائم، باید نشون بدی که تو این ۵ سال بیشتر مدت رو در پرتغال بودی، سابقه کیفری جدی نداری و دانش پایه‌ای از زبان پرتغالی (سطح A2) داری.
• شهروندی پرتغال: بعد از اینکه حداقل ۵ سال (طبق قوانین جدید، قبلا ۶ سال بود) به شکل قانونی در پرتغال زندگی کرده باشی، میتونی برای گرفتن پاسپورت و شهروندی پرتغال اقدام کنی. این مرحله هم نیاز به دانش زبان پرتغالی و اثبات ارتباط با جامعه پرتغال داره.

آیا می‌تونم خانواده‌م رو هم با خودم بیارم؟

بله. اگه ویزای کاری داشته باشی، میتونی برای اعضای نزدیک خانواده‌ت (همسر و فرزندان زیر ۱۸ سال یا فرزندان بزرگتر که بهت وابسته هستن) از طریق «ویزای الحاق به خانواده» درخواست بدی. برای این کار باید ثابت کنی که توانایی مالی برای حمایت از اونها رو داری.

خبر خوب اینه که اعضای خانواده‌ت هم بعد از ورود به پرتغال و گرفتن کارت اقامت، اجازه کار و تحصیل خواهند داشت.

چند نکته تکمیلی و مهم

• دانشجوها میتونن کار کنن؟ بله. دانشجوهای بین‌المللی (غیر اروپایی) میتونن در طول ترم تا ۲۰ ساعت در هفته و در تعطیلات به شکل تمام وقت کار کنن.
• اگه کارم رو از دست بدم چی میشه؟ اگه کارتو از دست بدی، معمولا ۳ ماه فرصت داری تا یه کار جدید پیدا کنی. اگه موفق نشی، ممکنه مجبور بشی کشور رو ترک کنی.
• اگه با درخواست ویزام مخالفت شد، میتونم اعتراض کنم؟ بله. اگه درخواستت رد شد، میتونی ظرف ۱۵ روز به همون سفارت یا اداره‌ای که درخواست دادی اعتراض کنی. اگه باز هم نتیجه نگرفتی، میتونی موضوع رو به وزارت امور خارجه پرتغال یا دادگاه اداری بکشونی.
• منظور از AIMA و SEF چیه؟ قبلا اداره مهاجرت پرتغال SEF نام داشت. این اداره به تازگی ساختارش تغییر کرده و وظایفش بین چند نهاد تقسیم شده که مهم‌ترینش AIMA هست. پس اگه جایی اسم SEF رو دیدی، بدون که الان بیشتر کارها توسط AIMA انجام میشه.