OpenAI با تحویل AGI به مایکروسافت مخالف است

داستان از سال ۲۰۱۹ شروع شد، وقتی مایکروسافت یک میلیارد دلار در OpenAI سرمایه‌گذاری کرد تا در عوض، OpenAI از پلتفرم ابری مایکروسافت یعنی Azure استفاده کند. این همکاری در سال ۲۰۲۳ خیلی جدی‌تر شد و مایکروسافت ۱۰ میلیارد دلار دیگر هم وارد بازی کرد. با این کار، نه تنها به مدل‌های هوش مصنوعی OpenAI دسترسی پیدا کرد، بلکه صاحب ۴۹ درصد از سود بخش تجاری OpenAI هم شد.

خیلی زود، مدل‌های OpenAI در محصولات مایکروسافت مثل Bing Chat، Copilot و برنامه‌های Microsoft 365 دیده شدند. مایکروسافت به سرمایه‌گذاری ادامه داد تا مجموع پول تزریق شده به ۱۳ میلیارد دلار برسه و حتی برنامه یک مرکز داده ۱۰۰ میلیارد دلاری را با OpenAI ریخت. این شراکت برای مایکروسافت هم حسابی نان و آب داشته و ارزش این شرکت را تا حدی به خاطر همین همکاری به ۴ تریلیون دلار رسانده.

دردسرهای یک شراکت بزرگ

با اینکه همه چیز خوب به نظر می‌رسه، اما تغییرات سریع در دنیای هوش مصنوعی باعث شده OpenAI و مایکروسافت سر شرایط قرارداد و ساختار جدید شرکت OpenAI با هم به توافق نرسند. یکی از اصلی‌ترین مشکلات، دسترسی مایکروسافت به مدل‌های OpenAI و اطلاعات نحوه آموزش اون‌هاست. OpenAI مشکلی نداره که مایکروسافت به مدل‌های فعلی و آینده دسترسی داشته باشه، اما می‌خواد یک بند خاص در قرارداد باقی بماند.

این بند که حسابی جنجالی شده، به OpenAI اجازه می‌ده که اگر روزی به «هوش مصنوعی عمومی» یا همون AGI رسید، اون را از دسترس و دید مایکروسافت دور نگه داره. AGI به سیستمی گفته می‌شه که «به شدت خودکاره و در بیشتر کارهای اقتصادی با ارزش، از انسان‌ها بهتر عمل می‌کنه». مایکروسافت می‌خواد این بند حذف بشه، چون رسیدن به AGI یک پیشرفت تکنولوژیکی فوق‌العاده بزرگ محسوب می‌شه. اما OpenAI سر حرفش ایستاده و مذاکرات به بن‌بست رسیده.

یک موضوع دیگر هم اینه که OpenAI دوست داره به جای اینکه فقط و فقط از پلتفرم Azure مایکروسافت استفاده کنه، بتونه با پلتفرم‌های ابری دیگه‌ای مثل Google و Amazon Web Services هم کار کنه. این کار می‌تونه درامد OpenAI از API را بیشتر کنه، مخصوصا که این شرکت هنوز به سوددهی نرسیده. مایکروسافت طبیعتا دوست نداره انحصار خودش را از دست بده، اما گفته می‌شه در حال بررسی یک توافق هستند که به پلتفرم‌های دیگه اجازه بدهد در شرایط محدودتری میزبان API باشند، مثلا فقط برای دولت‌هایی که از خدمات Azure مایکروسافت استفاده نمی‌کنند.

وقتی زمان مثل طلاست

این مذاکرات یک جنبه خیلی حساس دیگه هم داره و اون زمانه. یک سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری دیگه از طرف شرکت ژاپنی SoftBank (که اخیرا ۲ میلیارد دلار هم در اینتل سرمایه‌گذاری کرده) در هوا معلقه. شرط این سرمایه‌گذاری اینه که مایکروسافت و OpenAI تا قبل از پایان سال ۲۰۲۵ به توافق برسند.

یکی از منابع Financial Times گفته: «بند AGI برای OpenAI مثل یک اهرم فشاره. این یک تهدیده، اما بیشتر شبیه یک جور نابودی دوطرفه است، چون اگر تا آخر سال توافق نکنند، دیگه نمی‌تونن پولی جذب کنند و سم آلتمن [مدیرعامل OpenAI] این را می‌دونه.»

اگر این اختلاف‌ها تا ضرب‌الاجل آخر سال (که در برخی گزارش‌ها ۳۱ دسامبر ذکر شده) حل نشه، SoftBank و بقیه سرمایه‌گذارها می‌تونن از تعهدات مالی خودشون عقب بکشند. اگه این اتفاق بیفته، OpenAI شاید مجبور بشه سهم بیشتری از شرکت را به مایکروسافت بده. طبق برنامه‌ریزی‌ها، بعد از تغییر ساختار شرکت، مایکروسافت قراره بیش از ۳۰ درصد از سهام را داشته باشه، اما اگه سرمایه‌گذارهای دیگه بترسند و کنار بکشند، این عدد ممکنه تغییر کنه.

با تمام این‌ها، هر دو شرکت در ظاهر مطمئن هستند که به توافق می‌رسند. اون‌ها در یک بیانیه مشترک به Financial Times گفتند: «ما یک شراکت بلندمدت و سازنده داریم که ابزارهای هوش مصنوعی شگفت‌انگیزی برای همه فراهم کرده. گفتگوها ادامه داره و ما خوش‌بین هستیم که سال‌های آینده هم به ساختن با هم ادامه بدیم.»

حرکت بعدی مایکروسافت چیست؟

یک پیچیدگی دیگر در این ماجرا اینه که مایکروسافت همزمان مدل‌های هوش مصنوعی خودش را هم توسعه داده. این شرکت به تازگی از یک مدل تولید گفتار به اسم MAI-Voice-1 و یک مدل پایه‌ای به نام MAI-1-preview رونمایی کرده. مدل MAI-Voice-1 می‌تونه در کمتر از یک ثانیه روی یک پردازنده گرافیکی، یک دقیقه صدا تولید کنه و الان در بخش‌هایی از Copilot مایکروسافت استفاده می‌شه. مدل MAI-1-preview هم در حال حاضر به صورت محدود برای آزمایش در دسترسه.

این حرکت نشون می‌ده که مایکروسافت شاید داره تلاش می‌کنه وابستگی خودش به OpenAI را کم کنه و همین موضوع می‌تونه روی مذاکرات آینده هم تاثیر بذاره.

تغییر ساختار و چشم‌انداز آینده

تمام این مذاکرات باعث شده برنامه OpenAI برای تغییر ساختار شرکتی خودش هم به تاخیر بیفته. این شرکت می‌خواد از یک شرکت با سود محدود (LLC) به یک «شرکت عام‌المنفعه» یا PBC تبدیل بشه. این نوع شرکت‌ها در کنار سودآوری، اهداف عام‌المنفعه هم دنبال می‌کنند. این تغییر ساختار خیلی مهمه چون به سرمایه‌گذارها مثل مایکروسافت اجازه می‌ده به جای گرفتن سهم از سود، مستقیما صاحب سهام یا «حقوق صاحبان سهام» در شرکت بشوند. این کار همچنین زمینه را برای عرضه عمومی سهام (IPO) در آینده فراهم می‌کنه؛ چیزی که همه طرف‌ها دوست دارند قبل از ترکیدن هر نوع «حباب هوش مصنوعی» اتفاق بیفته، اتفاقی که حتی خود سم آلتمن هم پیش‌بینی می‌کنه در آینده رخ بدهد.

به گفته آنجلی پاتل، مدیر اجرایی مرکز حقوق و تجارت برکلی، نکته منحصر به فرد در مورد OpenAI اینه که با ماموریت توسعه هوش مصنوعی مسئولانه و اخلاقی شروع کرد، اما حالا «یک کشمکش واضح بین ماموریت اولیه اخلاقی و اهداف تجاری‌اش» به وجود آمده که به نظر می‌رسه «اهمیت بیشتری» پیدا کرده‌اند.