قانون جدید مالیات گازهای گلخانه‌ای و سوخت در نیوزلند

صدای مخالفان و سرنوشت مالیات بر گازهای دامی

کشاورزها در نیوزلند با کاروان‌هایی از تراکتور و وانت توی شهرها و شهرک‌های سراسر کشور جمع شدن تا به برنامه دولت برای گرفتن مالیات از گازهای تولیدی حیوانات مزرعه اعتراض کنن. این طرح که به «مالیات آروغ و باد معده» معروف شده بود، باعث شد صف‌های طولانی تراکتورها و ماشین‌های کشاورزی ترافیک شهرهایی مثل ولینگتون، اوکلند و کرایست‌چرچ رو مختل کنه. کشاورزهای معترض از دولت چپ‌گرای کشور میخواستن که از این طرح عقب‌نشینی کنه.

اندرو هوگارد، رئیس گروه لابی‌گر فدرال فارمرز (Federated Farmers)، گفت این طرح «کمر شهرهای کوچیک نیوزلند رو میشکنه». اون استدلال می‌کرد که این مالیات میتونه کشاورزها رو مجبور کنه به جای دامداری، توی زمین‌هاشون درخت بکارن. از طرف دیگه، گروه بیف + لمب نیوزلند (Beef + Lamb New Zealand) که نماینده گوسفنددارها و گاودارهای کشور بود، میگفت این طرح اقدامات دیگه‌ای که همین الان هم برای مقابله با گازهای گلخانه‌ای توی مناطق روستایی انجام میشه رو در نظر نگرفته. اندرو موریسون، رئیس این گروه، گفت: «کشاورزهای نیوزلندی بیشتر از ۱.۴ میلیون هکتار جنگل بومی توی زمین‌هاشون دارن که کربن رو جذب میکنه. این منصفانه‌ است که این موضوع از روز اول توی هر چارچوبی به رسمیت شناخته بشه».

هزاران نفر از کارگران بخش کشاورزی به این اعتراضات که شعارش «ما این رو قبول نمی‌کنیم» بود، پیوستن. برایس مک‌کنزی، یکی از بنیانگذارهای گروه گراندسول نیوزلند (Groundswell New Zealand) که این اعتراضات رو سازماندهی کرده بود، گفت این مالیات دوام و بقای کشاورزهای محلی رو تهدید میکنه. اون گفت: «تعهد ایدئولوژیک دولت به مالیات‌های تنبیهی و بی‌نتیجه روی تولید مواد غذایی، یه تهدید وجودی برای جوامع روستاییه». مک‌کنزی معتقد بود هر کاهشی توی تولیدات نیوزلند، توسط «کشاورزهای خارجی با کارایی کمتر» جایگزین میشه.

در کنار این اعتراضات، یه تظاهرات متقابل هم توی ولینگتون توسط مردمی برگزار شد که میگفتن بخش کشاورزی باید سهم خودش رو برای مقابله با تغییرات آب و هوایی انجام بده. والری مورس به رادیو نیوزلند گفت مردم از یارانه دادن به روش‌های کشاورزی مخرب و آلوده کننده خسته شدن و کشاورزها باید با استفاده از روش‌های تولید پایدار، بخشی از راه‌حل باشن. طرفدارهای محیط زیست هم میگفتن کشاورزها باید خودشون رو وفق بدن. امیلی بیلی از گروه کلایمت جاستیس تاراناکی (Climate Justice Taranaki) گفت: «بخش روستایی و کشاورزی این کشور فقط امسال به شدت از سیل، طوفان‌های شدید و خشکسالی آسیب دیده. اوضاع فقط داره بدتر میشه. کشاورزها یا میتونن خودشون رو وفق بدن و سریع تولید گازهای گلخانه‌ای رو کم کنن، یا خودشون و بقیه بیشتر آسیب میبینن».

در نهایت، دولت ائتلافی راست‌میانه نیوزلند این طرح رو کنار گذاشت. این دولت اعلام کرد که کشاورزی رو از طرح تجارت آلاینده‌های کشور مستثنا میکنه و به جاش دنبال راه‌های دیگه‌ای برای کاهش متان میگرده. این تصمیم، که یکی از وعده‌های انتخاباتی حزب ملی به رهبری کریستوفر لاکسون بود، بعد از اعتراضات سراسری کشاورزها گرفته شد که نگران تاثیر این طرح روی زندگی‌شون بودن.

تاد مک‌کلی، وزیر کشاورزی، در بیانیه‌ای گفت: «منطقی نیست که شغل و تولید رو به خارج از کشور بفرستیم، در حالی که کشورهای با تولید کربن کمتر، غذای مورد نیاز دنیا رو تولید کنن. به همین دلیله که ما روی پیدا کردن ابزارها و تکنولوژی‌های کاربردی برای کشاورزهامون تمرکز کردیم تا تولید گازهای گلخانه‌ای رو طوری کم کنن که به تولید یا صادرات لطمه نزنه».

ائتلاف حاکم که شامل حزب طرفدار کسب و کار اکت نیوزلند (ACT New Zealand) و حزب پوپولیست نیوزلند فرست (New Zealand First) هم میشه، اعلام کرد که ۴۰۰ میلیون دلار نیوزلند (معادل ۲۴۵ میلیون دلار آمریکا) برای تجاری‌سازی تکنولوژی‌های کاهش آلایندگی سرمایه‌گذاری میکنه و بودجه مرکز تحقیقات گازهای گلخانه‌ای کشاورزی نیوزلند رو هم ۵۰.۵ میلیون دلار نیوزلند (معادل ۳۱ میلیون دلار آمریکا) افزایش میده.

حزب سبز، که سومین حزب بزرگ پارلمان هست، در واکنش به این تصمیم گفت که دولت دوباره «مسئولیت اقدام برای آب و هوا رو به آینده موکول کرده». کلوئی سواربریک، یکی از رهبران حزب سبز، گفت: «دولت از ریختن نفت، زغال‌سنگ و گاز روی آتیش بحران آب و هوا، حالا نیمی از آلاینده‌های ما که از کشاورزی میاد رو توی سبد «خیلی سخته» به رهبری خود صنعت قرار داده».

نگاهی عمیق‌تر به نقش کشاورزی در آلایندگی نیوزلند

برای اینکه بفهمیم چرا این بحث‌ها انقدر جدیه، باید بدونیم که بیشتر از نصف گازهای گلخانه‌ای نیوزلند از بخش کشاورزی میاد. این سهم توی کل منطقه OECD (سازمان همکاری و توسعه اقتصادی) از همه بیشتره و نشون میده که این بخش چقدر برای اقتصاد نیوزلند مهمه. گازهای اصلی که از کشاورزی تولید میشن، متان (CH4) از حیوانات نشخوارکننده و نیتروس اکسید (N2O) از فضولات حیوانی و کودها هستن.

سیاست اصلی نیوزلند برای کم کردن آلایندگی، بیشتر روی جذب کربن توسط جنگل‌ها و قیمت‌گذاری کربن از طریق یه سیستم به اسم طرح تجارت آلاینده‌های نیوزلند (NZ ETS) تمرکز داره. اما نکته مهم اینجاست که کشاورزی تنها بخشیه که توی این طرح قرار نگرفته.

دولت نیوزلند برای خودش هدف‌های بلندمدت و جدی تعیین کرده. این هدف‌ها شامل کاهش انتشار گاز متان و رسیدن به آلایندگی خالص صفر برای گازهای نیتروس اکسید و دی‌اکسید کربن تا سال ۲۰۵۰ میشه. جالبه که بین گازهای با عمر کوتاه (مثل متان) و گازهای با عمر طولانی تمایز قائل شدن.

اکثر کشاورزها با اینکه کشاورزی وارد طرح NZ ETS بشه مخالفن و دوست دارن که جذب کربن توی مزرعه‌هاشون بیشتر به حساب بیاد. تا امروز، خیلی از کشاورزها از عوامل تولید آلاینده توی مزرعه‌هاشون و راه‌های کم کردنش آگاهی کافی ندارن و انگیزه‌ای هم برای استفاده از تکنولوژی‌های جدید وجود نداره، چون هزینه‌های سرمایه‌گذاری برای این کارها بالاست و همیشه هم صرفه اقتصادی نداره.

مشارکت He Waka Eke Noa

قلب رویکرد نیوزلند برای کم کردن آلاینده‌های کشاورزی، یه مشارکت به اسم He Waka Eke Noa هست که معنیش میشه «ما همه با هم در این قایق هستیم». این مشارکت که سال ۲۰۱۹ شکل گرفت، همه طرف‌های اصلی مثل سازمان‌های کشاورزی مائوری، شرکای صنعتی، متخصص‌ها و دانشمندها و نماینده‌های دولت رو دور هم جمع کرده تا راه‌حل‌های عملی پیدا کنن. هدف اصلی این گروه طراحی یه سیستم قیمت‌گذاری توی خود مزرعه است که هم محصولات کشاورزی نیوزلند بتونن در سطح بین‌المللی رقابت کنن و هم آلایندگی کم بشه.

بر اساس قانون اصلاحی کربن صفر سال ۲۰۱۹، نیوزلند هدف‌گذاری کرده که تا سال ۲۰۳۰، تولید ناخالص متان بیوژنیک رو ۱۰ درصد کمتر از سطح سال ۲۰۱۷ کنه و تا سال ۲۰۵۰ این کاهش به ۲۴ تا ۴۷ درصد برسه. برای بقیه گازهای گلخانه‌ای هم هدف، رسیدن به آلایندگی خالص صفر تا سال ۲۰۵۰ هست.

مشارکت He Waka Eke Noa پیشنهاد یه سیستم مالیات جداگانه برای گازها در سطح مزرعه رو داده که تفاوت گرمایشی گازهای با عمر کوتاه و بلند رو در نظر میگیره. این یعنی هزینه‌ای که برای متان (گاز با عمر کوتاه) گرفته میشه با هزینه‌ای که برای نیتروس اکسید و دی‌اکسید کربن (گازهای با عمر بلند) گرفته میشه، فرق داشته باشه.

یکی از نتایج مثبت این مشارکت، ابتکاری به اسم «عددهات رو بشناس» بود که به کشاورزها کمک کرد ظرفیت نظارت و اندازه‌گیری آلاینده‌ها در سطح مزرعه رو توسعه بدن. تا آخر سال ۲۰۲۱، ۶۱ درصد از مزرعه‌های مورد بررسی از کل آلاینده‌های سالانه مزرعه‌شون خبر داشتن و تا سال ۲۰۲۲، تقریبا یک چهارم مزرعه‌ها یه برنامه مکتوب برای اندازه‌گیری و مدیریت آلاینده‌هاشون داشتن. البته بین بخش‌های مختلف تفاوت وجود داره؛ مثلا ۹۲ درصد از مزارع لبنی آلاینده‌هاشون رو بهتر اندازه‌گیری میکردن، در حالی که این عدد برای مزارع باغبانی فقط ۳۰ درصد بود. هدف اینه که تا سال ۲۰۲۵، همه مزرعه‌ها یه برنامه مکتوب برای مدیریت آلاینده‌ها داشته باشن.

داستان آلایندگی فقط به زمین ختم نمیشه: مشکل بزرگ صنعت هوانوردی

آلایندگی هوانوردی نیوزلند از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۹، ۱۱۶ درصد رشد کرده و به ۴.۹ میلیون تن دی‌اکسید کربن رسیده. این کشور از نظر سرانه آلایندگی هوانوردی در رتبه ششم جهان قرار داره و هر نفر به طور میانگین ۱ تن دی‌اکسید کربن از این راه تولید میکنه.

دو دلیل اصلی این رشد، قیمت و کیفیت پروازها بوده. از زمانی که ایر نیوزلند اولین پرواز خودش از اوکلند به لندن رو در آگوست ۱۹۸۲ راه‌اندازی کرد، قیمت‌ها به صورت واقعی ۷۰ درصد کم شده، در حالی که درآمدها بالا رفته. این یعنی قیمت پرواز نسبت به درآمد، ۶ برابر کمتر شده. به علاوه، پروازهای طولانی در طول این سال‌ها خیلی راحت‌تر و قابل اعتمادتر شدن. مسافر بیشتر هم یعنی پرواز بیشتر. توی دوره رشد خیلی سریع بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹، بیشتر از ۱۰۰ مسیر پروازی جدید یا توسعه‌یافته به وجود اومد که بعضی‌هاشون خیلی طولانی بودن، مثل پرواز از اوکلند به بوینس آیرس، چنگدو، شیکاگو، دوحه، دبی و هوشی‌مین.

یه دلیل دیگه، ارتباط نزدیک سفرهای بین‌المللی با خانواده‌هایی هست که در کشورهای مختلف پراکنده شدن. از نیوزلندی‌هایی که از خارج برمی‌گشتن، ۱۵ درصد برای کار یا تحصیل سفر کرده بودن، ۴۲ درصد برای تعطیلات و ۳۶ درصد برای دیدن دوستان و خانواده. برای مسافرهای غیرنیوزلندی، این آمار به ترتیب ۱۲ درصد، ۵۲ درصد و ۲۸ درصد بود. جمعیت نیوزلندی‌هایی که خارج از کشور به دنیا اومدن از ۱۷.۵ درصد در سال ۱۹۹۶ به ۲۷.۴ درصد در سال ۲۰۱۸ رسیده. شاید حدود ۱ میلیون نیوزلندی هم خارج از کشور زندگی میکنن.

یک چارچوب برای راه‌حل: «پرهیز/تغییر/بهبود»

برای مقابله با این مشکل، یه چارچوب به اسم «پرهیز/تغییر/بهبود» (Avoid/Shift/Improve) استفاده میشه که اول برای حمل و نقل شهری به کار رفت و حالا در همه زمینه‌های مدیریت محیط زیست استفاده میشه. این چارچوب میگه: از سفرهای غیرضروری پرهیز کن، سفرها رو به وسایل نقلیه با آلودگی کمتر تغییر بده و سفرهای باقی‌مونده با آلودگی بالا رو بهبود ببخش. معمولا صنعت هوانوردی و بعضی دولت‌ها بیشتر روی استراتژی‌های «بهبود» تمرکز میکنن، یعنی ادامه رشد هوانوردی با استفاده از تکنولوژی‌های جدید. اما سازمان‌های غیردولتی محیط زیستی روی «پرهیز» و «تغییر» هم تاکید دارن.

بخش اول: استراتژی‌های «بهبود» یا راه‌حل‌های تکنولوژیک

• سوخت‌های پایدار هوانوردی (SAF): خیلی از برنامه‌ها روی این سوخت‌ها حساب باز کردن. اما چالش‌های بزرگی وجود داره. در سال ۲۰۱۹، فقط ۰.۰۵ درصد از سوخت هوانوردی جهان از نوع سوخت‌های زیستی بود که از محصولات غذایی مثل چربی حیوانی و روغن پخت و پز استفاده شده، ساخته میشد. منابع این سوخت‌ها محدوده و میتونه روی تامین و قیمت غذای انسان و حیوانات تاثیر منفی بذاره. برای همین، نگاه‌ها به سمت منابع دیگه‌ای مثل چوب رفته. یه کارخونه توی سوئد از خاک‌اره روغن زیستی تولید میکنه. یه مطالعه برای نیوزلند تخمین زده که یه کارخونه ۵۲۰ میلیون دلاری میتونه سالانه ۵۷ میلیون لیتر سوخت از چوب تولید کنه که فقط ۰.۷ درصد از کل مصرف سوخت مایع نیوزلنده.
  نوع دیگه‌ای از این سوخت‌ها، سوخت‌های الکترونیکی (e-fuels) هستن که مستقیما از آب، دی‌اکسید کربن و برق تجدیدپذیر ساخته میشن و میشه به هر مقداری تولیدشون کرد. اما این سوخت‌ها خیلی گرونن.
• هواپیماهای با آلایندگی صفر: سه گزینه اصلی اینجا وجود داره: باتری الکتریکی، هیدروژن الکتریکی و احتراق هیدروژن. شرکت ایرباس هدفش رو پرواز با هواپیمای هیدروژنی تا سال ۲۰۳۵ اعلام کرده. اما چالش‌های مهندسی خیلی بزرگی وجود داره. هواپیمای ۱۹ نفره‌ای که قرار بود تا سال ۲۰۲۶ در نیوزلند پرواز کنه، پروژه‌اش کنسل شد.
  یه مشکل بزرگ دیگه، نیاز شدید به انرژی هست. اگه قرار باشه هوانوردی نیوزلند با این هواپیماها کار کنه، تا سال ۲۰۵۰ به ۴۲ تراوات ساعت برق نیاز داره که برابر با کل تولید برق فعلی نیوزلنده. این یعنی مثلا فرودگاه اوکلند به یه الکترولایزر ۳۸۰۰ مگاواتی نیاز پیدا میکنه که قدرتش شش برابر نیروگاه ماناپوریه.
• جبران کربن (Offsetting): تا قبل از سال ۲۰۲۰، استراتژی اصلی صنعت هوانوردی، جبران کربن بود. یعنی به جای کم کردن آلودگی، پول میدادن تا جایی دیگه درختی کاشته بشه یا پروژه‌ای اجرا بشه که کربن رو کم کنه. طرح اصلی در این زمینه CORSIA بود. اما این طرح انتقادهای زیادی داشت، مثل اینکه برنامه‌های جبران کربنش کیفیت لازم رو نداشتن، قیمت‌ها انقدر پایین بود که انگیزه‌ای برای کاهش آلودگی ایجاد نمی‌کرد و شفافیت هم وجود نداشت.
• تکنولوژی‌های تعلل: یه مفهومی وجود داره به اسم «تکنولوژی‌های تعلل» که میگه گاهی وعده‌های تکنولوژیک باعث میشن که سیاست‌گذاری‌های سخت ولی ضروری در زمان حال به تعویق بیفتن. یعنی چون فکر می‌کنیم در آینده یه راه‌حل جادویی پیدا میشه، امروز کار لازم رو انجام نمیدیم.

بخش دوم: استراتژی‌های «پرهیز» و «تغییر» یا نگاه به حجم سفرها

حتی اگه خوش‌بینانه‌ترین سناریوهای تکنولوژیک هم اتفاق بیفته، بازم برای رسیدن به اهداف آب و هوایی کافی نیست. یه مدل‌سازی نشون میده که حتی با استفاده ۱۰۰ درصدی از سوخت‌های پایدار تا سال ۲۰۵۰، حجم پروازها باید سالانه ۶ درصد کم بشه تا نیوزلند به هدف محدود کردن گرمایش به ۱.۵ درجه سانتیگراد برسه.

اینجاست که پای عوامل دیگه‌ای به میون میاد:

• فرودگاه‌ها: رشد هوانوردی و توسعه فرودگاه‌ها دست در دست هم حرکت میکنن. فرودگاه اوکلند یه پروژه توسعه ۳.۹ میلیارد دلاری رو در دست اجرا داره. فرودگاه ولینگتون میخواد تا سال ۲۰۴۰ تعداد مسافرهاش رو دو برابر کنه. و فرودگاه کرایست‌چرچ داره پیشنهاد ساخت یه فرودگاه بین‌المللی کاملا جدید رو میده. این توسعه‌ها بدون در نظر گرفتن تاثیرشون روی آلایندگی، رشد پروازها رو تضمین میکنن.
• صنعت گردشگری: رشد هوانوردی به شدت به رشد گردشگری گره خورده. صنعت گردشگری نیوزلند تا مدت‌ها به آلایندگی هوانوردی توجهی نمی‌کرد و استراتژی‌هاش روی «رشد پایدار گردشگری» متمرکز بود، بدون اینکه به آلودگی پروازها اشاره‌ای بکنه.
• جایگزین‌ها: جایگزین‌های پروازهای داخلی شامل ماشین شخصی، اتوبوس و قطار میشن. اما نیوزلند به شدت به ماشین‌های شخصی وابسته است و سرمایه‌گذاری کمی روی حمل و نقل عمومی بین شهری کرده. شبکه ریلی مسافری خیلی محدوده و شبکه اتوبوسرانی هم از مشکلات زیادی مثل سرویس‌دهی نامنظم و کیفیت پایین رنج میبره.
• قیمت‌گذاری آلایندگی: پروازهای بین‌المللی در حال حاضر از نظر مالیاتی وضعیت ویژه‌ای دارن و این یه مانع بزرگ برای کاهش آلودگیه. در حالی که اتحادیه اروپا داره پیشنهاد میده روی سوخت جت مالیات بذاره، این موضوع میتونه گزینه‌های سیاسی کشورهای دیگه رو هم تغییر بده.
• نابرابری در سفر هوایی: یه نکته خیلی مهم اینه که پرواز کردن به شدت نابرابره. فقط ۱ درصد از جمعیت جهان که خیلی زیاد پرواز میکنن، مسئول نصف آلایندگی هوانوردی هستن. این افراد معمولا درآمد بالایی دارن و سبک زندگی «فوق متحرک» دارن. این نابرابری باعث میشه که بحث عدالت آب و هوایی هم مطرح بشه. برای رسیدن به اهداف توافق پاریس، یه نفر باید به طور متوسط سالانه ۲.۵ تن آلایندگی داشته باشه. این یعنی اونهایی که خیلی بیشتر آلایندگی تولید میکنن، باید خیلی بیشتر هم کم کنن.

و اما مالیات‌های روزمره سوخت در نیوزلند

جدا از بحث‌های بزرگ در مورد آلایندگی کشاورزی و هوانوردی، هر روز مالیات‌ها و عوارض مستقیمی روی سوخت موتور در نیوزلند اعمال میشه که همه ما باهاشون سروکار داریم. این مالیات‌ها هم در سطح ملی و هم منطقه‌ای گرفته میشن. این اعداد و ارقام تا تاریخ ۱۳ مارس ۲۰۲۵ درست هستن و همه به سنت نیوزلند برای هر لیتر و بدون احتساب مالیات بر ارزش افزوده (GST) ذکر شدن.

مالیات‌های ملی سوخت:

اینجا یه نگاه دقیق‌تر به مالیات‌هایی که روی انواع مختلف سوخت گرفته میشه میندازیم:

1. صندوق ملی حمل و نقل زمینی (National Land Transport Fund): این یه عوارض گمرکیه که گاهی بهش عوارض غیرمستقیم سوخت (FED) یا عوارض غیرمستقیم بنزین (PED) هم میگن. درآمد حاصل از این مالیات به صندوق ملی حمل و نقل زمینی میره که آژانس حمل و نقل نیوزلند مدیریتش میکنه.
   
   
   • برای بنزین بدون سرب ۹۱ و بنزین بدون سرب ۹۵، این مبلغ ۷۰.۰۲۴ سنت برای هر لیتره.برای گاز مایع (LPG)، این مبلغ ۱۰.۴ سنت برای هر لیتره.نکته مهم اینه که دیزل (گازوئیل) مشمول این مالیات نمیشه. دلیلش اینه که ماشین‌های دیزلی باید هزینه استفاده از جاده (RUC) پرداخت کنن که اون پول هم به همین صندوق میره.
   
   
2. عوارض غیرمستقیم متانول (Methanol Excise Duty): این مالیات فقط برای متانول اعمال میشه و مبلغش ۳۰.۲ سنت برای هر لیتره.
3. عوارض شرکت جبران خسارت حوادث (ACC Levy): این عوارض برای بنزین بدون سرب ۹۱، بنزین بدون سرب ۹۵ و ترکیبات بنزین/اتانول اعمال میشه و مبلغش ۶ سنت برای هر لیتره.
4. عوارض نظارت بر سوخت نفتی یا موتور (Petroleum or Engine Fuel Monitoring Levy): این عوارض برای اکثر سوخت‌ها از جمله بنزین، دیزل و بایودیزل گرفته میشه و مبلغش ۰.۶۹ سنت برای هر لیتره.
5. مالیات سوخت مقامات محلی (Local Authorities Fuel Tax): این مالیات هم برای اکثر سوخت‌ها به جز گاز مایع اعمال میشه.
   
   
   • برای بنزین و متانول، مبلغش ۰.۶۶ سنت برای هر لیتره.برای دیزل و بایودیزل، مبلغش ۰.۳۳ سنت برای هر لیتره.
   
   

جمع کل این مالیات‌ها برای هر نوع سوخت به این صورته:

• بنزین بدون سرب ۹۱ و ۹۵: مجموعا ۷۷.۴۰۴ سنت در هر لیتر.
• ترکیبات بنزین/اتانول: مجموعا ۷.۳۸ سنت در هر لیتر.
• دیزل خودرو: مجموعا ۱.۰۵ سنت در هر لیتر.
• بایودیزل: مجموعا ۱.۰۵ سنت در هر لیتر.
• متانول: مجموعا ۳۰.۸۶ سنت در هر لیتر.
• گاز مایع (LPG): مجموعا ۱۰.۴ سنت در هر لیتر.

یه نکته هم اینه که هزینه‌های غیرمستقیمی که فقط روی گاز مایع تولید شده از بعضی میدان‌های نفت و گاز خاص اعمال میشه، اینجا حساب نشده.

کاهش موقتی مالیات سوخت

دولت نیوزلند به خاطر افزایش شدید قیمت سوخت در سراسر جهان بعد از حمله روسیه به اوکراین و افزایش تقاضا با بهبود اوضاع بعد از کرونا، برای یه مدت به طور موقت مالیات غیرمستقیم بنزین و هزینه‌های استفاده از جاده (RUC) رو کم کرد تا به خانواده‌ها و کسب‌وکارها کمک کنه. این اقدامات حمایتی موقت در ۳۰ ژوئن ۲۰۲۳ تموم شد و نرخ‌ها به حالت عادی برگشت.

نگاهی کلی به سیستم مالیاتی نیوزلند

برای اینکه تصویر کامل‌تری داشته باشیم، خوبه که بدونیم نیوزلند در کل چه جور سیستم مالیاتی داره. بر اساس شاخص رقابت‌پذیری مالیاتی بین‌المللی سال ۲۰۲۴، نیوزلند در رتبه سوم جهان قرار گرفته، یعنی رتبه‌اش نسبت به سال ۲۰۲۳ تغییری نکرده. این شاخص سیستم مالیاتی ۳۸ کشور عضو OECD رو بر اساس بیشتر از ۴۰ متغیر در پنج دسته بررسی میکنه:

1. مالیات شرکت‌ها: این مالیات روی سود شرکت‌ها اعمال میشه. نرخ‌های پایین‌تر و امکان کسر هزینه‌های سرمایه‌گذاری میتونه به رشد اقتصادی کمک کنه.
2. مالیات‌های فردی: این مالیات روی درآمد افراد یا خانوارها گرفته میشه و معمولا تصاعدیه، یعنی هرچی درآمد بیشتر باشه، نرخ مالیات هم بیشتر میشه.
3. مالیات‌های مصرف: این مالیات‌ها روی کالاها و خدمات اعمال میشن که رایج‌ترین نوعش مالیات بر ارزش افزوده (VAT) هست. این نوع مالیات یکی از کارآمدترین راه‌ها برای کسب درآمد دولته چون کمتر به اقتصاد آسیب میزنه.
4. مالیات بر دارایی: این مالیات‌ها روی دارایی‌های افراد یا کسب‌وکارها اعمال میشن، مثل مالیات بر ارث یا مالیات سالانه روی املاک و مستغلات. به جز مالیات روی زمین، بیشتر این مالیات‌ها میتونن به اقتصاد آسیب بزنن.
5. قوانین مالیاتی بین‌المللی: این قوانین مشخص میکنن که درآمد شرکت‌هایی که در کشورهای دیگه فعالیت دارن چطور باید مالیات بده. داشتن معاهده‌های مالیاتی زیاد با کشورهای دیگه، یه کشور رو برای سرمایه‌گذاری خارجی جذاب‌تر میکنه.

کشورها درآمد مالیاتی‌شون رو از ترکیبی از این مالیات‌ها به دست میارن. اینکه یه کشور چقدر به هر کدوم از این مالیات‌ها وابسته است، میتونه روی کارایی و عادلانه بودن سیستم مالیاتی‌اش تاثیر زیادی داشته باشه. به طور کلی، مالیات بر درآمد میتونه آسیب اقتصادی بیشتری نسبت به مالیات بر مصرف و دارایی داشته باشه.