Microsoft Lens؛ از معرفی در سال ۲۰۱۴ تا پایان کار و یکپارچه شدن با Copilot

پایان یک دوران: تاریخ دقیق بازنشستگی Microsoft Lens

مایکروسافت یک جدول زمانی دقیق برای بازنشسته کردن برنامه لنز اعلام کرده تا کاربرها بدانند دقیقا چه اتفاقی و در چه زمانی قرار است بیفتد. این فرایند به صورت مرحله به مرحله انجام میشود تا انتقال به نرم افزارهای دیگر برای کاربران راحت‌تر باشد.

این فرایند به شرح زیر است:

• ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۵: از این تاریخ، فرایند بازنشستگی برنامه به طور رسمی شروع میشود. مایکروسافت اعلام کرده که اپلیکیشن از این روز روی دستگاه‌های iOS و اندروید بازنشسته خواهد شد. این اولین قدم برای حذف کامل برنامه است.
• اواسط اکتبر ۲۰۲۵: تقریبا یک ماه بعد از شروع فرایند، یعنی در اواسط ماه اکتبر، امکان نصب جدید برنامه از فروشگاه‌های اپ استور اپل و گوگل پلی استور غیرفعال میشود. یعنی کاربرهای جدید دیگر نمیتوانند این برنامه را دانلود و نصب کنند.
• ۱۵ نوامبر ۲۰۲۵: در این تاریخ، Microsoft Lens به طور کامل از اپ استور و گوگل پلی حذف میشود. این به این معنی است که دیگر هیچ اثری از این برنامه در این فروشگاه‌ها نخواهد بود و جستجو برای آن نتیجه‌ای نخواهد داشت. همچنین از این تاریخ، پشتیبانی از برنامه به طور کامل متوقف میشود.
• ۱۵ دسامبر ۲۰۲۵: این تاریخ، آخرین روزی است که کاربران فعلی میتوانند از قابلیت اسکن برنامه استفاده کنند. بعد از ۱۵ دسامبر ۲۰۲۵، دیگر امکان ایجاد اسکن جدید در برنامه وجود نخواهد داشت و این قابلیت برای همیشه غیرفعال میشود.

نکته مهم این است که حتی بعد از این تاریخ، اسکن‌های قبلی که کاربرها انجام داده‌اند، حذف نمیشوند. این اسکن‌ها در پوشه «MyScans» داخل خود برنامه باقی میمانند و تا زمانی که کاربر برنامه را از روی دستگاهش پاک نکند، قابل دسترسی هستند. اما باید توجه داشت که این فایل‌ها دیگر هیچ‌گونه پشتیبانی یا آپدیتی دریافت نخواهند کرد. همچنین، اسکن‌هایی که در OneDrive ذخیره شده‌اند، از طریق بخشی به نام «MyCreations» در اپلیکیشن Microsoft 365 Copilot قابل دسترسی خواهند بود.

این تصمیم مایکروسافت، پایانی برای یک ابزار ۱۱ ساله است که از زمان عرضه اولیه خود توانسته بود جایگاه ویژه‌ای در میان کاربران پیدا کند.

سفرنامه Microsoft Lens: از Office Lens تا مرگ

داستان این برنامه از سال ۲۰۱۴ شروع شد، زمانی که مایکروسافت آن را با نام اولیه «Office Lens» به طور اختصاصی برای گوشی‌های ویندوز فون (Windows Phone) که حالا دیگر وجود خارجی ندارند، عرضه کرد. در آن زمان، لنز به سرعت تبدیل به یک ابزار محبوب برای تبدیل کردن اسناد، تخته‌های وایت‌برد و یادداشت‌های کاغذی به فایل‌های دیجیتال شد.

موفقیت اولیه روی ویندوز فون باعث شد که مایکروسافت تصمیم بگیرد این برنامه را برای پلتفرم‌های دیگر هم عرضه کند. به این ترتیب، یک سال بعد، در سال ۲۰۱۵، نسخه‌های اندروید و iOS این برنامه هم منتشر شدند و لنز به سرعت در میان کاربران این سیستم عامل‌ها هم محبوبیت پیدا کرد. این برنامه به خاطر سادگی و کارایی بالا، توانست نظر مثبت بسیاری را جلب کند.

در سال ۲۰۲۱، مایکروسافت تصمیم به یک تغییر نام گرفت و اسم برنامه را از «Office Lens» به «Microsoft Lens» تغییر داد. این تغییر نام با یک تغییر در آیکون برنامه هم همراه بود تا با ظاهر دیگر برنامه‌های مجموعه آفیس هماهنگی بیشتری داشته باشد. این تغییر هویت با اضافه شدن چند قابلیت هوشمند جدید همراه بود تا برنامه از قبل هم کاربردی‌تر شود.

یکی از دلایل اصلی محبوبیت لنز این بود که برخلاف بسیاری از اپلیکیشن‌های امروزی که کاربران را به سمت خرید اشتراک یا پرداخت‌های درون برنامه‌ای سوق میدهند، کاملا رایگان و بدون هیچ هزینه پنهانی بود. این ویژگی در بازار اپلیکیشن‌های امروزی یک مزیت بزرگ به حساب می‌آید. این برنامه به کاربران اجازه میداد به راحتی یادداشت‌های دست‌نویس، اسناد چاپی، کارت‌های ویزیت و حتی طرح‌های روی وایت‌برد را اسکن کرده و به فرمت‌های دلخواهشان مثل PDF، Word، PowerPoint، Excel و عکس تبدیل کنند. همچنین فیلترهای داخلی برای بهبود کیفیت تصاویر اسکن شده در آن وجود داشت که کار با برنامه را لذت‌بخش‌تر میکرد.

این برنامه حتی جوایزی هم دریافت کرد؛ برای مثال، در سال ۲۰۱۵ توسط گوگل پلی به عنوان یکی از «بهترین برنامه‌های سال» در آمریکا و پورتوریکو انتخاب شد. همچنین وبسایت معتبر Wirecutter هم در سال ۲۰۲۰ آن را به عنوان یکی از بهترین برنامه‌های اسکنر موبایلی پیشنهاد کرده بود. همه اینها نشان میدهد که Microsoft Lens فقط یک برنامه ساده نبود، بلکه یک ابزار واقعا باکیفیت و محبوب بود که حالا به پایان راه خود رسیده است.

نگاهی به آمار: لنز چقدر محبوب بود؟

برای اینکه بهتر متوجه شویم چرا خبر توقف فعالیت Microsoft Lens اینقدر سروصدا کرد، بهتر است نگاهی به آمار و ارقام مربوط به این برنامه بیندازیم. این اعداد به خوبی نشان میدهند که با یک برنامه معمولی طرف نبودیم و لنز یک پایگاه کاربری بسیار بزرگ و وفادار داشت.

• تعداد دانلود در گوگل پلی: بر اساس گزارش‌های مختلف، این برنامه بیش از ۵۰ میلیون بار از فروشگاه گوگل پلی دانلود شده بود. برخی منابع حتی این عدد را بیش از ۱۰۰ میلیون دانلود هم ذکر کرده‌اند که نشان از محبوبیت فوق‌العاده آن در میان کاربران اندروید دارد.
• امتیاز و نظرات در گوگل پلی: لنز در گوگل پلی بیش از ۹۵۲ هزار نقد و بررسی دریافت کرده بود و توانسته بود به میانگین امتیاز شگفت‌انگیز ۴.۹ از ۵ دست پیدا کند. کسب چنین امتیازی با این تعداد بالا از نقد، نشان دهنده رضایت بسیار بالای کاربران از عملکرد برنامه است.
• آمار در اپ استور اپل: در اپ استور اپل هم وضعیت به همین شکل بود. این برنامه نزدیک به ۱۳۶ هزار ریتینگ (رتبه بندی) از کاربران iOS دریافت کرده بود و امتیاز آن ۴.۸ از ۵ بود که باز هم یک امتیاز بسیار بالا محسوب میشود.
• تعداد دانلود کلی: بر اساس داده‌های شرکت Appfigures که یک پلتفرم تحلیل داده‌های اپلیکیشن است، Microsoft Lens از ژانویه ۲۰۱۷ تا به امروز، در مجموع ۹۲.۳ میلیون بار دانلود شده است. این آمار نشان میدهد که حتی سال‌ها بعد از عرضه اولیه، این برنامه همچنان کاربران جدیدی را به خود جذب میکرده است.
• دانلودهای اخیر: شاید فکر کنید که با قدیمی شدن یک برنامه، تعداد دانلودهای آن کم میشود، اما در مورد لنز اینطور نبود. طبق آمار Appfigures، این برنامه تنها در ۳۰ روز گذشته (قبل از اعلام خبر توقف) بیش از ۳۲۲ هزار بار از اپ استور و گوگل پلی دانلود شده بود. این عدد نشان میدهد که لنز همچنان یک برنامه فعال و پرطرفدار بود.

این آمارها به وضوح نشان میدهند که Microsoft Lens یکی از موفق‌ترین و محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های رایگان مایکروسافت در پلتفرم‌های موبایل بوده است. سادگی، رایگان بودن و عملکرد بی‌نقص، دلایلی بودند که میلیون‌ها کاربر در سراسر جهان به این برنامه اعتماد کرده بودند. به همین دلیل است که تصمیم مایکروسافت برای کنار گذاشتن چنین ابزار محبوبی، برای خیلی‌ها یک «حرکت غافلگیرکننده» توصیف شده است.

جانشین معرفی شد: Microsoft 365 Copilot

با اعلام خبر بازنشستگی Microsoft Lens، مایکروسافت بلافاصله یک جایگزین هم برای آن معرفی کرد. این شرکت به کاربران توصیه کرده است که برای ادامه استفاده از قابلیت‌های اسکن، به اپلیکیشن Microsoft 365 Copilot مهاجرت کنند. این برنامه که با هوش مصنوعی کار میکند، به عنوان ابزار اصلی مایکروسافت برای آینده در نظر گرفته شده و قابلیت اسکن هم به عنوان یکی از ویژگی‌های داخلی آن ارائه میشود.

چطور با Microsoft 365 Copilot اسکن کنیم؟

مایکروسافت یک راهنمای ساده برای استفاده از قابلیت اسکن در Copilot ارائه داده است:

1. اپلیکیشن Microsoft 365 Copilot را روی دستگاه موبایل خود باز کنید.
2. روی آیکون خطوط افقی در گوشه بالا سمت چپ برنامه بزنید تا منو باز شود.
3. به تب «Create» بروید.
4. گزینه «Scan» را برای اسکن کردن اسناد خود انتخاب کنید.

اسکن‌های قبلی کجا میروند؟

یکی از نگرانی‌های اصلی کاربران این است که تکلیف اسکن‌هایی که قبلا با لنز انجام داده‌اند چه میشود. مایکروسافت برای این موضوع هم راهکارهایی را توضیح داده است:

• دسترسی از طریق خود برنامه لنز: تا زمانی که برنامه لنز روی دستگاه شما نصب باشد، میتوانید از بخش «MyScans» به تمام اسکن‌های قبلی خود دسترسی داشته باشید.
• دسترسی از طریق Copilot:
  • برای کاربران iOS: فایل‌هایی که در فضای ابری (Cloud) ذخیره شده‌اند، در اپلیکیشن Copilot قابل دسترسی هستند. کافی است به تب «Create» بروید و روی آیکون پوشه در گوشه بالا سمت راست بزنید تا به بخش «My Creations» وارد شوید. اما یک نکته منفی وجود دارد: فایل‌های اسکن شده‌ای که به صورت محلی (Local) روی دستگاه آیفون ذخیره شده‌اند، در اپلیکیشن Copilot در دسترس نخواهند بود.
  • برای کاربران اندروید: وضعیت برای کاربران اندروید کمی بهتر است. فایل‌های ذخیره شده در فضای ابری، دقیقا مانند iOS، از بخش «My Creations» قابل دسترسی هستند. برای دسترسی به فایل‌های محلی، کاربر باید به اپلیکیشن Copilot اجازه دسترسی به تمام فایل‌ها (All Files Access permission) را بدهد. بعد از دادن این مجوز، اسکن‌های محلی هم در بخش «My Creations» نمایش داده میشوند.

این حرکت مایکروسافت به سمت Copilot نشان میدهد که این شرکت قصد دارد تمام ابزارهای کاربردی خود را زیر چتر هوش مصنوعی جمع کند و یک تجربه یکپارچه برای کاربران ایجاد کند. اما آیا Copilot واقعا میتواند جای خالی لنز را پر کند؟

شکاف قابلیت‌ها: آیا Copilot یک جایگزین واقعی است؟

با وجود اینکه مایکروسافت، اپلیکیشن Microsoft 365 Copilot را به عنوان جایگزین لنز معرفی کرده، بسیاری از منابع و کاربران به یک نکته مهم اشاره کرده‌اند: Copilot تمام ویژگی‌های لنز را ندارد. در واقع یک «شکاف قابلیتی» یا Feature Gap بین این دو برنامه وجود دارد که ممکن است برای کاربرانی که به امکانات خاص لنز عادت کرده بودند، مشکل‌ساز شود.

در ادامه، لیستی از قابلیت‌های کلیدی Microsoft Lens را که در حال حاضر در Copilot وجود ندارند، مرور میکنیم:

• ذخیره مستقیم در برنامه‌های آفیس: یکی از بزرگترین مزیت‌های لنز، یکپارچگی عمیق آن با سایر برنامه‌های مایکروسافت بود. کاربران میتوانستند اسکن‌های خود را به صورت مستقیم در OneNote، Word یا PowerPoint ذخیره کنند. این قابلیت در Copilot وجود ندارد و این یک عقب‌گرد بزرگ برای کسانی است که از این ویژگی برای مدیریت اسناد خود استفاده میکردند.
• اسکن کارت ویزیت به OneNote: لنز یک قابلیت بسیار کاربردی برای اسکن کارت‌های ویزیت داشت. این برنامه میتوانست اطلاعات تماس را از روی کارت استخراج کرده و به صورت یک مخاطب جدید مستقیما در OneNote ذخیره کند. این ویژگی تخصصی هم در Copilot موجود نیست.
• قابلیت خواندن متن (Read out loud): لنز از ویژگی‌های دسترسی‌پذیری (Accessibility) خوبی برخوردار بود. یکی از این ویژگی‌ها، قابلیت خواندن متن اسکن شده با صدای بلند بود که برای بسیاری از کاربران، به خصوص افراد با مشکلات بینایی، بسیار مفید بود. این قابلیت در Copilot وجود ندارد.
• یکپارچگی با Immersive Reader: لنز با ابزار کمک به خواندن مایکروسافت، یعنی Immersive Reader، یکپارچه بود. این ابزار به بهبود تجربه خواندن متن‌های دیجیتال کمک میکند. این یکپارچگی هم در Copilot دیده نمیشود.
• عدم پشتیبانی از فایل‌های VCF و OneNote: در اسناد پشتیبانی مایکروسافت به صراحت ذکر شده که فایل‌های VCF (فرمت استاندارد کارت ویزیت) و فایل‌های OneNote در اپلیکیشن Copilot در دسترس نیستند.

این کمبودها نشان میدهد که Copilot، با وجود اینکه یک دستیار هوش مصنوعی قدرتمند است، حداقل در حال حاضر، یک جایگزین یک به یک برای تجربه تخصصی و بهینه‌سازی شده‌ای که لنز برای اسکن اسناد ارائه میداد، نیست. به قول وبسایت BleepingComputer، با اینکه Copilot اکثر ویژگی‌ها را دارد، اما این موارد کلیدی را از دست داده است. وبسایت AppleInsider هم این حرکت مایکروسافت را به نوعی توهین‌آمیز توصیف کرده، چون نه تنها یک برنامه محبوب را حذف میکند، بلکه جایگزین آن یعنی Copilot، حتی تمام کارهای برنامه قبلی را هم انجام نمیدهد.

البته مایکروسافت قول داده است که به افزودن ویژگی‌های جدید و بهبود قابلیت‌های فعلی Copilot ادامه دهد، اما هیچ جدول زمانی مشخصی برای اضافه شدن این قابلیت‌های حذف شده، اعلام نکرده است. این موضوع باعث شده که بسیاری از کاربران وفادار لنز، به فکر پیدا کردن اپلیکیشن‌های جایگزین از شرکت‌های دیگر بیفتند.

چرا لنز بازنشسته شد؟ نگاهی به استراتژی مایکروسافت

شاید این سوال برای خیلی‌ها پیش بیاید که چرا مایکروسافت باید یک اپلیکیشن به این محبوبی و با امتیاز بالا را کنار بگذارد. جواب این سوال در استراتژی کلان این شرکت در سال‌های اخیر نهفته است. تصمیم به بازنشسته کردن لنز یک اتفاق جداگانه نیست، بلکه بخشی از یک روند بزرگتر است.

۱. تمرکز بر هوش مصنوعی و Copilot:

مهمترین دلیل این تصمیم، سرمایه‌گذاری سنگین مایکروسافت روی هوش مصنوعی است. این شرکت میخواهد Copilot را به مرکز اصلی تمام محصولات و خدمات خود تبدیل کند. از نظر مایکروسافت، به جای داشتن چندین برنامه جداگانه با عملکردهای تک منظوره، بهتر است تمام این قابلیت‌ها در یک پلتفرم هوشمند و یکپارچه مانند Copilot جمع شوند. این کار باعث میشود کاربران یک تجربه کاری ساده‌تر و متصل‌تر داشته باشند. به تازگی حتی اعلام شده که مایکروسافت مدل جدید هوش مصنوعی GPT-5 را در محصولات خود از جمله Copilot، Azure و Microsoft 365 ادغام کرده است تا استدلال، سرعت و آگاهی از زمینه را در این ابزارها افزایش دهد.

۲. سیاست حذف برنامه‌های قدیمی و مشابه:

کنار گذاشتن لنز اولین باری نیست که مایکروسافت یک برنامه قدیمی یا محبوب را حذف میکند. این یک الگو در رفتار این شرکت است. در اینجا چند نمونه دیگر از این سیاست را میبینیم:

• Microsoft Publisher: در مارس ۲۰۲۵، مایکروسافت اعلام کرد که برنامه قدیمی Publisher که برای طراحی و صفحه‌آرایی استفاده میشد، بعد از سه دهه فعالیت، در اکتبر ۲۰۲۶ بازنشسته خواهد شد. دلیل این کار این بود که بیشتر قابلیت‌های آن حالا در برنامه‌هایی مثل Word و PowerPoint وجود دارد.
• نسخه مصرفی Skype: در ماه می، نسخه مصرفی برنامه ارتباطی بسیار محبوب Skype هم به پایان راه خود رسید و مایکروسافت به کاربران گفت که به جای آن از Microsoft Teams استفاده کنند.
• Microsoft Authenticator: قابلیت تکمیل خودکار رمز عبور (password autofill) در این برنامه در ماه جولای حذف شد و به کاربران توصیه شد که برای این کار از مرورگر Microsoft Edge استفاده کنند.
• Paint 3D: یک سال پیش، مایکروسافت اعلام کرد که برنامه گرافیکی Paint 3D هم در نوامبر ۲۰۲۴ متوقف و از فروشگاه مایکروسافت حذف خواهد شد.

این مثال‌ها نشان میدهند که مایکروسافت در حال یکپارچه‌سازی و ساده‌سازی مجموعه نرم‌افزارهای خود است و ترجیح میدهد به جای نگهداری از چندین برنامه پراکنده، روی چند محصول اصلی و قدرتمند تمرکز کند.

۳. تغییر در نیاز بازار:

یک دلیل دیگر که وبسایت TechSpot به آن اشاره کرده، این است که امروزه بیشتر گوشی‌های هوشمند به صورت پیش‌فرض قابلیت اسکن اسناد را در برنامه دوربین یا یادداشت‌های خود دارند. این موضوع نیاز به یک برنامه اسکنر جداگانه مانند لنز را کمتر کرده است. در نتیجه، مایکروسافت ترجیح میدهد به جای نگهداری از یک ابزار مستقل، قابلیت‌های هوش مصنوعی را در هسته برنامه‌های اصلی خود مثل مجموعه آفیس تقویت کند.

در نهایت، به نظر میرسد هدف مایکروسافت این است که کاربرانی که هنوز به سراغ Copilot نرفته‌اند را به سمت این پلتفرم جدید سوق دهد. اینکه آیا این استراتژی موفق خواهد بود یا باعث روی آوردن کاربران به برنامه‌های رقیب میشود، چیزی است که آینده مشخص خواهد کرد.

سیر تکامل لنز: از یک برنامه ساده تا ابزاری هوشمند

قبل از اینکه Microsoft Lens به پایان راه خود برسد، یک دوره تکامل جالب را پشت سر گذاشته بود. این برنامه در ابتدا یک اسکنر ساده بود، اما با گذشت زمان و به خصوص همزمان با تغییر نام از «Office Lens» به «Microsoft Lens» در سال ۲۰۲۱، قابلیت‌های هوشمند و جدیدی به آن اضافه شد که آن را از یک ابزار ساده به یک دستیار دیجیتال‌سازی قدرتمند تبدیل کرد.

به گفته «سائومیترا آگاروال» (Saumitra Agarwal)، مدیر ارشد محصول لنز در مایکروسافت، این تغییر نام یک «هویت جدید» برای برنامه بود و با ویژگی‌های هوشمند جدیدی همراه شد. این ویژگی‌ها ابتدا برای اندروید و سپس چند ماه بعد برای iOS منتشر شدند.

در اینجا به برخی از مهمترین قابلیت‌هایی که در این دوره به لنز اضافه شدند اشاره میکنیم:

عملیات هوشمند (Intelligent Actions):

• Image to Text (تصویر به متن): این قابلیت که از فناوری OCR استفاده میکند، به کاربر اجازه میداد متن داخل یک عکس را استخراج کند.
• Image to Table (تصویر به جدول): یکی از ویژگی‌های جالب، توانایی تشخیص جدول در یک تصویر و تبدیل آن به یک جدول قابل ویرایش در اکسل بود.
• Image to Contact (تصویر به مخاطب): این همان قابلیت اسکن کارت ویزیت بود که اطلاعات تماس را استخراج و آماده ذخیره میکرد.
• Immersive Reader (خواننده فراگیر): این ابزار برای بهبود تجربه خواندن متون اسکن شده به برنامه اضافه شد (همان قابلیتی که حالا در Copilot وجود ندارد).
• QR Code Scan (اسکن کد QR): قابلیت اسکن کدهای QR هم به برنامه اضافه شد تا کاربردهای آن بیشتر شود.

بهبود تجربه اسکن:

• تغییر ترتیب صفحات: کاربران میتوانستند ترتیب صفحات یک فایل PDF اسکن شده را به راحتی تغییر دهند.
• ویرایش مجدد PDFهای اسکن شده: امکان ویرایش دوباره فایل‌های PDF بعد از اسکن فراهم شد.
• اعمال فیلتر روی همه تصاویر: میشد یک فیلتر را به صورت همزمان روی تمام صفحات یک سند اعمال کرد.
• اسکن تا ۱۰۰ صفحه: محدودیت اسکن افزایش پیدا کرد و کاربران میتوانستند تا ۱۰۰ صفحه را به صورت یک فایل تصویری یا PDF اسکن کنند.
• جابجایی بین حافظه محلی و ابری: انتخاب محل ذخیره‌سازی فایل‌ها (چه روی دستگاه و چه در فضای ابری مثل OneDrive) آسان‌تر شد.

نکته مهم این بود که چون دوربین داخل سایر برنامه‌های موبایل Microsoft 365 (مانند Teams، Outlook و OneDrive) هم از موتور Microsoft Lens قدرت میگرفت، این بهبودها به طور غیرمستقیم روی آن برنامه‌ها هم تاثیر مثبت گذاشتند.

این سیر تکاملی نشان میدهد که مایکروسافت تا همین اواخر در حال سرمایه‌گذاری روی لنز بود و آن را به یک ابزار بسیار پیشرفته تبدیل کرده بود. همین موضوع، تصمیم ناگهانی برای کنار گذاشتن آن را عجیب‌تر میکند و این ایده را تقویت میکند که تغییر استراتژی به سمت یکپارچه‌سازی همه چیز در Copilot، یک تصمیم بسیار جدی و سطح بالا در مایکروسافت بوده است.

چه باید کرد؟ گزینه‌های جایگزین برای Microsoft Lens

حالا که Microsoft Lens قرار است بازنشسته شود و جایگزین آن یعنی Copilot هم تمام امکاناتش را ندارد، بسیاری از کاربران به دنبال پیدا کردن یک برنامه اسکنر جدید هستند. خوشبختانه، گزینه‌های باکیفیت و متنوعی در بازار وجود دارد. در ادامه، لیستی از بهترین جایگزین‌های لنز که در منابع مختلف به آنها اشاره شده را مرور میکنیم.

جایگزین‌های معروف و تجاری:

1. Adobe Scan: این برنامه که توسط شرکت بزرگ Adobe ساخته شده، یکی از قوی‌ترین رقبای لنز است.
   • ویژگی‌ها: تشخیص متن (OCR) بسیار قوی، یکپارچگی عالی با سایر ابزارهای Adobe مانند Acrobat Reader، امکان تبدیل اسناد به فایل‌های Adobe PDF با قابلیت جستجو، امکان ویرایش و حذف ایرادات اسکن، و قابلیت اسکن انواع اسناد از رسید و یادداشت گرفته تا کتاب و کارت ویزیت.
2. CamScanner: این برنامه یکی از قدیمی‌ترین و مجهزترین برنامه‌های اسکنر است.
   • ویژگی‌ها: امکانات پیشرفته برای ویرایش و سازماندهی اسناد، قابلیت حاشیه‌نویسی (Annotation)، همگام‌سازی با گوگل درایو و دراپ‌باکس، و تبدیل به فرمت‌های مختلف.
3. Genius Scan: یک اسکنر باکیفیت با امکانات مناسب برای کاربران حرفه‌ای.
   • ویژگی‌ها: تبدیل عکس به PDF، ادغام اسناد، تشخیص متن (OCR)، بدون واترمارک، پشتیبانی از اسکن دسته‌ای، و یکپارچگی با سرویس‌های ابری مختلف از جمله Evernote و WebDAV.
4. Tiny Scanner: یک برنامه محبوب با سابقه طولانی و میلیون‌ها کاربر.
   • ویژگی‌ها: اسکن اسناد، کتاب، رسید و…، تشخیص هوشمند لبه‌های سند، همگام‌سازی با iCloud، و امکان مدیریت فایل‌ها در پوشه‌های مختلف.
5. TapScanner: یک راه حل ساده و سریع برای اسکن اسناد.
   • ویژگی‌ها: برش خودکار اسناد، امکان اضافه کردن امضای الکترونیکی (E-signature)، فیلترهای قدرتمند برای بهبود کیفیت اسکن، و تبدیل سریع عکس به PDF.

جایگزین‌های گوگل:

1. Google Lens: این ابزار که بخشی از اکوسیستم گوگل است، به صورت پیش‌فرض روی بسیاری از گوشی‌های اندرویدی وجود دارد.
   • ویژگی‌ها: علاوه بر اسکن متن، میتواند اشیا، گیاهان، حیوانات و مکان‌ها را هم شناسایی کند. قابلیت ترجمه زنده متن و جستجوی معکوس تصویر از دیگر امکانات آن است.
2. Google Drive: خود اپلیکیشن گوگل درایو هم یک قابلیت اسکن داخلی دارد.
   • ویژگی‌ها: کاربران میتوانند با استفاده از دوربین دستگاه خود، اسناد کاغذی را اسکن کرده و مستقیما در گوگل درایو ذخیره کنند. این یک راه حل ساده و در دسترس برای کسانی است که از اکوسیستم گوگل استفاده میکنند.

جایگزین‌های متن‌باز (Open Source):

برای کاربرانی که به حریم خصوصی اهمیت میدهند و ترجیح میدهند از نرم‌افزارهای رایگان و جامعه-محور استفاده کنند، گزینه‌های متن‌باز خوبی هم وجود دارد:

1. OpenScan: شعار این برنامه «بدون تبلیغات، بدون جمع‌آوری داده، ما به حریم خصوصی شما احترام میگذاریم» است.
   • ویژگی‌ها: کاملا رایگان، بدون تبلیغات، امکان اسکن اسناد و تبدیل به PDF یا JPEG، و تمرکز بالا بر حریم خصوصی.
2. GImageReader: یک ابزار OCR قدرتمند برای دسکتاپ که میتواند جایگزین خوبی برای کار با متون اسکن شده باشد.
   • ویژگی‌ها: پشتیبانی از OCR برای استخراج متن از تصاویر و فایل‌های PDF.
3. OSS Document Scanner: یکی دیگر از گزینه‌های متن‌باز برای اسکن اسناد.
   • ویژگی‌ها: سبک، متمرکز بر حریم خصوصی، بدون نیاز به ثبت‌نام، بدون تبلیغات، و قابلیت کار به صورت آفلاین.

این لیست تنها بخشی از گزینه‌های موجود است و برنامه‌های دیگری مانند Scannable (از Evernote)، Scanner Pro، FlashScan، و Clear Scanner هم وجود دارند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را ارائه میدهند. انتخاب بهترین جایگزین بستگی به نیازها و اولویت‌های هر کاربر دارد.

---