تلگرام چقدر امن است؟ نگاهی کامل به حریم خصوصی، امنیت و ویژگی‌ها

تلگرام یک اپلیکیشن پیام‌رسان رایگان و مبتنی بر کلاد هست. این یعنی پیام‌ها، عکس‌ها و فایل‌های شما به جای اینکه فقط روی گوشی‌تون ذخیره بشن، روی سرورهای ابری تلگرام هم نگهداری میشن. این ویژگی به شما اجازه میده که به طور همزمان از چندین دستگاه مختلف (مثل گوشی، تبلت و کامپیوتر) به حساب کاربری‌تون وصل بشید و تمام پیام‌هاتون به صورت یکپارچه در همه‌ی اونها در دسترس باشه.

تیم توسعه‌دهنده کوچک تلگرام در حال حاضر در دبی مستقر هست، اما سرورهای اون در سراسر جهان پخش شدن تا سرعت و پایداری سرویس حفظ بشه. این ساختار غیرمتمرکز به تلگرام کمک می‌کنه تا از قوانین و فشارهای یک دولت خاص مستقل بمونه.

امکانات اصلی تلگرام که اون رو از بقیه متمایز می‌کنه شامل این موارد میشه:

گروه‌ها و کانال‌ها: شما می‌تونید گروه‌هایی با حداکثر ۲۰۰ هزار عضو بسازید که برای جوامع بزرگ، تیم‌های کاری یا گروه‌های دوستانه فوق‌العاده‌اس. ابزارهایی مثل امکان پاسخ دادن (Reply)، منشن کردن و استفاده از هشتگ، مدیریت گفتگو در این گروه‌های بزرگ رو راحت‌تر می‌کنه. کانال‌ها هم ابزاری برای انتشار پیام به تعداد نامحدودی از مخاطبان هستن که خیلی از رسانه‌ها، شخصیت‌ها و کسب‌وکارها از اون استفاده می‌کنن.
اشتراک‌گذاری فایل: در تلگرام شما می‌تونید هر نوع فایلی (doc, zip, mp3 و غیره) رو تا حجم ۲ گیگابایت برای هر فایل ارسال کنید. این ویژگی تلگرام رو به ابزاری قدرتمند برای انتقال فایل تبدیل کرده.
بات‌ها (Bots): بات‌ها برنامه‌های کوچکی هستن که داخل خود تلگرام اجرا میشن و توسط توسعه‌دهندگان شخص ثالث ساخته میشن. این بات‌ها می‌تونن کارهای مختلفی انجام بدن؛ از بازی کردن و ایجاد نظرسنجی گرفته تا ارائه اطلاعات و حتی پردازش پرداخت.
نام کاربری: یکی از ویژگی‌های مهم تلگرام اینه که برای ارتباط با دیگران، حتما نیازی به داشتن شماره تلفن اون‌ها ندارید. شما می‌تونید برای خودتون یک نام کاربری عمومی (Username) انتخاب کنید و دیگران با جستجوی اون نام کاربری، شما رو پیدا کنن. این به حفظ حریم خصوصی شماره تلفن شما کمک می‌کنه.
شخصی‌سازی: تلگرام به شما اجازه میده تا ظاهر برنامه، پس‌زمینه چت‌ها و خیلی موارد دیگه رو به سلیقه خودتون تغییر بدید. همچنین پلتفرم استیکرهای اون بازه و هر کسی می‌تونه استیکرهای خودش رو بسازه و به اشتراک بذاره.

امنیت و رمزنگاری در تلگرام: داستان واقعی چیست؟

مهم‌ترین ادعای تلگرام همیشه امنیت بالا بوده، برای اینکه بفهمیم تلگرام چقدر امنه، باید سیستم رمزنگاری و سیاست‌های امنیتی‌اش رو به چند بخش تقسیم کنیم.

۱. رمزنگاری پیش‌فرض: چت‌های ابری (Cloud Chats)

وقتی شما یک چت معمولی (چه خصوصی و چه گروهی) در تلگرام شروع می‌کنید، این چت از نوع «چت ابری» هست. پیام‌های این چت‌ها رمزنگاری میشن، اما این رمزنگاری از نوع «کلاینت-سرور/سرور-کلاینت» (Client-Server/Server-Client) هست. بذارید ساده‌تر بگم: پیام شما وقتی از دستگاه‌تون ارسال میشه، رمزنگاری میشه تا در مسیر انتقال توسط هکرها، شرکت اینترنت شما یا دیگران قابل خوندن نباشه. این پیام رمزنگاری شده به سرور تلگرام میرسه. روی سرور، پیام شما رمزگشایی (decrypted) میشه و دوباره برای ارسال به گیرنده، رمزنگاری (encrypted) میشه و در نهایت روی دستگاه گیرنده رمزگشایی نهایی صورت می‌گیره.

نکته کلیدی اینجاست: چون پیام‌ها روی سرور تلگرام برای لحظه‌ای رمزگشایی میشن، این یعنی تلگرام به لحاظ فنی این قابلیت رو داره که به محتوای پیام‌های شما دسترسی داشته باشه. تلگرام میگه که این پیام‌ها به صورت رمزنگاری شده روی سرورها ذخیره میشن و کلیدهای رمزگشایی هم در دیتا سنترهای مختلفی در کشورهای مختلف نگهداری میشن تا دسترسی به اون‌ها خیلی سخت باشه. طبق گفته تلگرام، برای اینکه مجبور بشن داده‌های یک کاربر رو تحویل بدن، به چندین حکم دادگاه از حوزه‌های قضایی مختلف نیاز دارن.

با این حال، این مدل رمزنگاری با استاندارد طلایی پیام‌رسان‌های امن یعنی «رمزنگاری سرتاسری» یا End-to-End Encryption (E2EE) فرق داره. در رمزنگاری E2EE، فقط فرستنده و گیرنده کلیدهای لازم برای خوندن پیام رو دارن و حتی خود شرکت ارائه‌دهنده سرویس (در اینجا تلگرام) هم نمی‌تونه پیام‌ها رو بخونه.

۲. پروتکل رمزنگاری MTProto

تلگرام از یک پروتکل رمزنگاری اختصاصی که توسط خود نیکولای دوروف طراحی شده به اسم MTProto استفاده می‌کنه. این پروتکل برای کار در شبکه‌های موبایلی ضعیف بهینه شده تا سرعت و امنیت رو با هم داشته باشه. با این حال، بعضی از متخصصان امنیت سایبری به این پروتکل انتقاد دارن. دلیل اصلی انتقاد اینه که MTProto مثل پروتکل‌های اوپن‌سورس دیگه از جمله سیگنال (که واتس‌اپ هم ازش استفاده می‌کنه)، به طور گسترده توسط جامعه جهانی امنیت مورد بررسی و آزمایش قرار نگرفته.

البته تلگرام ادعا می‌کنه که نسخه جدید این پروتکل یعنی MTProto 2.0 از نظر رمزنگاری امن بودنش تایید شده و از الگوریتم‌های قوی مثل AES-256 bit برای رمزنگاری پیام‌ها و RSA-2048 برای تبادل کلید استفاده می‌کنه. با این حال، این انتقاد که پروتکل اختصاصی و کاملا اوپن‌سورس نیست، همچنان پابرجاست.

۳. چت‌های مخفی یا سکرت چت (Secret Chats): تنها راه برای رمزنگاری سرتاسری

تلگرام برای کاربرانی که به دنبال حداکثر حریم خصوصی هستن، گزینه‌ای به اسم «سکرت چت» رو ارائه میده. این نوع چت‌ها، بر خلاف چت‌های معمولی، از رمزنگاری سرتاسری (E2EE) استفاده می‌کنن. این یعنی هیچ‌کس، حتی خود تلگرام، نمی‌تونه پیام‌های شما رو بخونه.

سکرت چت‌ها ویژگی‌های منحصر به فردی دارن:

مخصوص یک دستگاه: سکرت چت‌ها به دستگاهی که از روی اون شروع شدن محدود هستن و در فضای ابری تلگرام ذخیره نمیشن. یعنی اگه شما روی گوشی‌تون یه سکرت چت شروع کنید، نمی‌تونید ادامه اون رو روی کامپیوترتون ببینید. اگه از حساب کاربری‌تون خارج بشید (Log out)، تمام سکرت چت‌هاتون از بین میره.
عدم امکان فوروارد: شما نمی‌تونید پیام‌های داخل سکرت چت رو برای کس دیگه‌ای فوروارد کنید.
تایمر خودتخریبی (Self-Destruct Timer): می‌تونید تنظیم کنید که پیام‌ها، عکس‌ها و ویدیوها بعد از یک مدت زمان مشخص (از چند ثانیه تا یک هفته) پس از دیده شدن توسط گیرنده، به طور خودکار از هر دو دستگاه پاک بشن.
هشدار اسکرین‌شات: تلگرام سعی می‌کنه در صورت گرفته شدن اسکرین‌شات از سکرت چت به شما اطلاع بده. البته این ویژگی روی همه سیستم‌عامل‌ها صددرصد قابل اتکا نیست و میشه اون رو دور زد.
محدودیت‌ها: سکرت چت فقط برای گفتگوهای دو نفره در دسترسه و برای گروه‌ها نمیشه از این قابلیت استفاده کرد.

نکته مهم اینه که برای داشتن رمزنگاری سرتاسری، باید به صورت دستی برای هر مخاطب یک سکرت چت جدید شروع کنید. این ویژگی به صورت پیش‌فرض فعال نیست.

۴. چرا همه چت‌ها در تلگرام سرتاسری رمزنگاری نمیشن؟

این سوال مهمی‌ایه که خیلی‌ها می‌پرسن. دلیل اصلی که خود تلگرام اعلام کرده، «راحتی کاربر» و «قابلیت‌های ابری» هست. مدل رمزنگاری پیش‌فرض تلگرام به شما اجازه میده که به راحتی به تاریخچه چت‌هاتون از هر دستگاهی دسترسی داشته باشید. اگه تمام چت‌ها سرتاسری رمزنگاری می‌شدن، این همگام‌سازی یکپارچه و سریع بین دستگاه‌ها تقریبا غیرممکن میشد.

تلگرام با جدا کردن چت‌ها به دو نوع ابری و مخفی، سعی کرده بین راحتی و امنیت یک تعادل ایجاد کنه. چت‌های ابری برای مکالمات روزمره و دسترسی راحت طراحی شدن و سکرت چت‌ها برای مواقعی که به حداکثر امنیت و حریم خصوصی نیاز دارید.

۵. کد سمت سرور: یک جعبه سیاه

یکی دیگه از انتقادات به تلگرام اینه که در حالی که کد برنامه‌های کلاینت اون (اپلیکیشن‌های موبایل و دسکتاپ) اوپن‌سورس هستن، کد سمت سرور کاملا بسته‌اس. اوپن‌سورس بودن کد به متخصصان امنیت اجازه میده که کد رو بررسی کنن و مطمئن بشن که هیچ در پشتی (Backdoor) یا ضعف امنیتی در اون وجود نداره.

طبق «اصل کرک‌هوفس» در رمزنگاری، یک سیستم رمزنگاری باید امن باشه حتی اگه همه چیز در موردش، به جز کلید، عمومی باشه. چون کد سرور تلگرام بسته‌اس، ما به عنوان کاربر نمی‌تونیم به طور مستقل تایید کنیم که روی سرورها دقیقا چه اتفاقی برای داده‌هامون میفته. در صورتی که میتونست حداقل بخشی از این کدها اوپن‌سورس باشن.

حریم خصوصی و داده‌های کاربران: تلگرام چه چیزهایی از ما می‌داند؟

علاوه بر رمزنگاری، سیاست‌های تلگرام در مورد جمع‌آوری و نگهداری داده‌های کاربران هم اهمیت زیادی داره.

۱. تلگرام چه اطلاعاتی از ما جمع‌آوری می‌کنه؟

طبق سیاست‌نامه حریم خصوصی خود تلگرام، این شرکت ممکنه فراداده‌ها (Metadata) رو جمع‌آوری کنه. فراداده‌ها خود محتوای پیام شما نیستن، بلکه اطلاعاتی درباره پیام هستن. این اطلاعات شامل موارد زیر میشه:

آدرس IP شما: که می‌تونه موقعیت جغرافیایی تقریبی شما رو مشخص کنه.
اطلاعات دستگاه: نوع دستگاهی که استفاده می‌کنید (مثلا مدل گوشی) و سیستم‌عامل اون.
تاریخچه تغییر نام کاربری.
لیست مخاطبین (Contacts): اگه شما اجازه همگام‌سازی مخاطبین رو به تلگرام بدید، این اپلیکیشن به لیست شماره‌ها و اسم‌های مخاطبین شما دسترسی پیدا می‌کنه تا به شما اطلاع بده کدوم یک از اونها در تلگرام هستن.
فراداده‌های پیام: اطلاعاتی مثل زمان ارسال و دریافت پیام و اینکه با چه کسی در ارتباط بودید.

تلگرام میگه این فراداده‌ها رو برای مبارزه با اسپم، بهبود عملکرد سرویس و دلایل فنی دیگه جمع‌آوری می‌کنه و می‌تونه اون‌ها رو تا حداکثر ۱۲ ماه نگه داره. اما حتی این فراداده‌ها هم می‌تونن اطلاعات زیادی رو در مورد الگوهای ارتباطی شما فاش کنن.

۲. شماره تلفن و ثبت نام

برای ساخت حساب کاربری در تلگرام، شما باید شماره تلفن واقعی خودتون رو وارد کنید. این شماره به حساب شما متصل میشه. وقتی شما به تلگرام می‌پیوندید، به مخاطبینی که شماره شما رو دارن و در تلگرام هستن، اطلاع داده میشه. البته شما می‌تونید در تنظیمات حریم خصوصی مشخص کنید که چه کسانی بتونن شماره تلفن شما رو ببینن («همه»، «مخاطبین من» یا «هیچ‌کس»). با این حال، خود تلگرام همیشه به شماره شما دسترسی داره و این شماره، شناسه اصلی حساب شماست.

۳. به اشتراک‌گذاری داده‌ها با دولت‌ها و نهادهای قانونی

تلگرام همیشه روی عدم همکاری با دولت‌ها تاکید داشته. پاول دوروف به خاطر همین موضوع از روسیه خارج شد. سیاست رسمی تلگرام اینه که برای تحویل دادن هرگونه داده، به حکم دادگاه از چندین حوزه قضایی مختلف نیاز داره تا مطمئن بشه درخواست ارائه شده جدی و جهانیه و با انگیزه‌های سیاسی نیست. تا به امروز، تلگرام ادعا کرده که «صفر بایت» از محتوای پیام‌های کاربران رو به شخص ثالث، از جمله دولت‌ها، تحویل داده.

اما بعد از دستگیری پاول دوروف در سال ۲۰۲۴ و افزایش فشارها، به نظر میرسه که تلگرام موضع نرم‌تری در پیش گرفته. این شرکت اعلام کرده که با درخواست‌های قانونی برای به اشتراک گذاشتن فراداده‌هایی مثل آدرس IP و شماره تلفن کاربرانی که مظنون به اقدامات تروریستی هستن، همکاری بیشتری خواهد کرد. این تغییر موضع باعث نگرانی برخی از فعالان حریم خصوصی شده. همچنین گزارش‌هایی از همکاری تلگرام با مقامات آلمانی برای تحویل داده‌های کاربران در موارد مربوط به جرایم نفرت‌پراکنی وجود داشته.

چالش‌ها و جنجال‌ها: روی دیگر سکه تلگرام

شهرت تلگرام فقط به خاطر سرعت و امنیت نیست؛ این پلتفرم با جنجال‌های زیادی هم روبرو بوده که روی تصویر امنیتی اون تاثیر گذاشته.

۱. پناهگاه امن برای فعالیت‌های غیرقانونی؟

سیاست تلگرام مبنی بر نظارت حداقلی بر محتوا و عدم همکاری با نهادهای قانونی، این پلتفرم رو برای مجرمان سایبری، هکرها، گروه‌های افراطی و فروشندگان کالاهای غیرقانونی جذاب کرده. گزارش‌های متعددی وجود داره که نشون میده از کانال‌ها و گروه‌های تلگرامی برای فعالیت‌هایی مثل کلاهبرداری‌های ارز دیجیتال (Pump-and-Dump)، فروش مواد مخدر، انتشار محتوای تروریستی و مطالب مربوط به سوءاستفاده از کودکان استفاده میشه.

تلگرام میگه روزانه میلیون‌ها پست و کانال غیرقانونی رو حذف می‌کنه و کاربران رو تشویق به گزارش کردن محتوای غیرقانونی می‌کنه، اما منتقدان معتقدن که این اقدامات کافی نیست و رویکرد «دست روی دست گذاشتن» تلگرام، مشکل رو تشدید کرده.

۲. بات‌های تلگرام و خطر فیشینگ

بات‌ها یکی از امکانات قدرتمند تلگرام هستن، اما می‌تونن به عنوان ابزاری برای کلاهبرداری هم استفاده بشن. هر کسی با دانش برنامه‌نویسی می‌تونه یک بات بسازه. هکرها از این قابلیت برای ساختن بات‌های فیشینگ استفاده می‌کنن که به طور خودکار برای کاربران پیام‌های اسپم ارسال می‌کنن. این پیام‌ها معمولا با هدف فریب دادن شما برای کلیک روی لینک‌های مخرب، دانلود بدافزار یا فاش کردن اطلاعات حساس مثل رمز عبور و اطلاعات بانکی طراحی شدن.

گزارش شده که بات‌های تلگرامی برای فروش داده‌های لو رفته از جاهای دیگه هم استفاده شدن. در یک مورد، گزارش‌های پزشکی یک شرکت بیمه بزرگ در هند از طریق تلگرام به فروش گذاشته شد.

۳. دستگیری مدیرعامل و فشارهای بین‌المللی

نقطه اوج این چالش‌ها، دستگیری پاول دوروف، مدیرعامل تلگرام، در آگوست ۲۰۲۴ در فرانسه بود. او به اتهاماتی مثل «همدستی» در پولشویی، قاچاق مواد مخدر، تروریسم و انتشار محتوای سوءاستفاده از کودکان متهم شد. این اتهامات مستقیما به عدم نظارت کافی تلگرام بر محتوای رد و بدل شده در پلتفرمش مربوط میشد.

این اتفاق، تلگرام رو تحت فشار بی‌سابقه‌ای قرار داد تا در سیاست‌های نظارتی خودش تجدید نظر کنه. هرچند دوروف با قرار وثیقه آزاد شد، اما این پرونده حقوقی همچنان در جریانه و آینده سیاست‌های تلگرام رو در هاله‌ای از ابهام قرار داده.

۴. مسائل مربوط به کشورها

تلگرام در کشورهای مختلف با چالش‌های قانونی روبرو بوده. در سال ۲۰۱۸، روسیه این اپلیکیشن رو به خاطر خودداری از تحویل کلیدهای رمزنگاری به دولت فیلتر کرد (این فیلترینگ بعدا در سال ۲۰۲۰ برداشته شد). در اوایل سال ۲۰۲۴، دادگاهی در اسپانیا به دلیل نقض گسترده حق کپی‌رایت، به طور موقت دستور تعلیق تلگرام رو صادر کرد. در اوکراین هم نگرانی‌هایی در مورد استفاده از تلگرام برای انتشار اطلاعات نادرست توسط روسیه وجود داره و مقامات اوکراینی استفاده از تلگرام روی دستگاه‌های دولتی رو برای کارمندان حساس ممنوع کردن.

چطور در تلگرام امنیت خود را بالا ببریم؟ ۱۰ نکته کلیدی

با وجود تمام این مسائل، تلگرام برای یک کاربر معمولی می‌تونه به اندازه کافی امن باشه، به شرطی که شما به عنوان کاربر، اقدامات احتیاطی لازم رو انجام بدید و تنظیمات امنیتی اون رو به درستی پیکربندی کنید. خیلی از این تنظیمات به صورت پیش‌فرض خاموش هستن.

در اینجا ۱۰ نکته عملی برای امن‌تر کردن حساب تلگرام شما آورده شده:

از سکرت چت برای مکالمات حساس استفاده کنید.
همونطور که گفتیم، سکرت چت‌ها تنها راه برای داشتن رمزنگاری سرتاسری در تلگرام هستن. همیشه برای صحبت در مورد مسائل شخصی، مالی یا هر موضوع حساس دیگه‌ای، یک سکرت چت جدید شروع کنید. یادتون باشه این قابلیت برای گروه‌ها در دسترس نیست.
تایید دو مرحله‌ای (Two-Step Verification) را فعال کنید.
این کار یک لایه امنیتی اضافه به حساب شما اضافه می‌کنه. با فعال کردنش، هر بار که بخواید از یک دستگاه جدید وارد حساب‌تون بشید، علاوه بر کد تاییدی که با SMS یا از طریق خود تلگرام دریافت می‌کنید، باید یک رمز عبور اضافی هم که خودتون تعیین کردید وارد کنید. این کار جلوی هک شدن حساب شما رو در مواردی مثل SIM Swapping (کلاهبرداری تعویض سیم‌کارت) می‌گیره.
تنظیمات حریم خصوصی را بازبینی و شخصی‌سازی کنید.
به بخش «Privacy and Security» در تنظیمات تلگرام برید. در اینجا می‌تونید کنترل کنید که چه کسانی می‌تونن شماره تلفن، عکس پروفایل، آخرین زمان آنلاین بودن (Last Seen) و بیوگرافی شما رو ببینن. بهترین کار اینه که دسترسی به این موارد رو به «مخاطبین من» یا «هیچ‌کس» محدود کنید.
شماره تلفن خود را مخفی کنید.
در همون بخش تنظیمات حریم خصوصی، گزینه‌ی «Phone Number» رو پیدا کنید و تنظیمش کنید که «هیچ‌کس» نتونه شماره شما رو ببینه. این کار از فاش شدن ناخواسته شماره شما جلوگیری می‌کنه.
جلوی اضافه شدن خودکار به گروه‌ها را بگیرید.
به صورت پیش‌فرض، هر کسی می‌تونه شما رو به گروه‌ها و کانال‌ها اضافه کنه که این می‌تونه شما رو در معرض اسپم و محتوای ناخواسته قرار بده. در تنظیمات حریم خصوصی، به بخش «Groups & Channels» برید و گزینه «Who can add me» رو روی «My Contacts» تنظیم کنید.
از قفل با گذرواژه (Passcode Lock) استفاده کنید.
این قابلیت به شما اجازه میده برای ورود به اپلیکیشن تلگرام یک رمز عبور (پین ۴ رقمی یا رمز کامل) یا احراز هویت بیومتریک (اثر انگشت یا تشخیص چهره) تعیین کنید. این کار باعث میشه اگه گوشی شما (در حالت باز) دست کس دیگه‌ای بیفته، نتونه به پیام‌هاتون دسترسی پیدا کنه.
مراقب بات‌ها و لینک‌های مشکوک باشید.
به بات‌هایی که در کانال‌ها و گروه‌ها باهاشون روبرو میشید، با احتیاط برخورد کنید. هرگز به بات‌های ناشناس اجازه دسترسی به مخاطبین‌تون رو ندید. روی لینک‌هایی که از طرف افراد ناشناس دریافت می‌کنید کلیک نکنید، چون ممکنه تله فیشینگ باشن.
پیام‌های قدیمی را پاک کنید یا از تایمر خودتخریبی استفاده کنید.
تلگرام به شما اجازه میده هر پیامی رو برای خودتون و طرف مقابل بدون گذاشتن هیچ ردی پاک کنید. همچنین می‌تونید قابلیت «Auto-Delete» رو برای تمام چت‌های جدیدتون فعال کنید تا پیام‌ها بعد از یک دوره زمانی مشخص (مثلا یک روز یا یک هفته) به طور خودکار پاک بشن.
یک VPN معتبر استفاده کنید.
یک شبکه خصوصی مجازی (VPN) می‌تونه آدرس IP شما رو مخفی کنه. این کار باعث میشه ردیابی فعالیت‌های آنلاین شما برای دیگران سخت‌تر بشه و یک لایه حریم خصوصی اضافی به ارتباطات شما اضافه می‌کنه.
حساب کاربری خود را برای حذف خودکار در صورت عدم فعالیت تنظیم کنید.
در تنظیمات تلگرام می‌تونید مشخص کنید که اگه برای مدت زمان مشخصی (مثلا ۶ ماه یا یک سال) از حساب‌تون استفاده نکردید، حساب کاربری شما به همراه تمام پیام‌ها و داده‌ها به طور خودکار حذف بشه. این کار برای مواقعی که دسترسی‌تون به حساب رو برای همیشه از دست میدید، مفید هست.

تلگرام در مقایسه با رقبا: واتس‌اپ و سیگنال

برای اینکه تصویر کامل‌تری از امنیت تلگرام داشته باشیم، بهتره اون رو با دو رقیب اصلی‌اش یعنی واتس‌اپ و سیگنال مقایسه کنیم.

تلگرام در برابر واتس‌اپ:

رمزنگاری: بزرگترین برتری واتس‌اپ اینه که تمام پیام‌ها، تماس‌ها، تماس‌های تصویری و حتی چت‌های گروهی به صورت پیش‌فرض از رمزنگاری سرتاسری (E2EE) استفاده می‌کنن. در تلگرام، این قابلیت فقط در سکرت چت‌ها موجوده.
حریم خصوصی و مالکیت: نقطه ضعف بزرگ واتس‌اپ، مالکیت اون توسط شرکت متا (فیسبوک سابق) هست. متا سابقه خوبی در زمینه حفظ حریم خصوصی کاربران نداره و به جمع‌آوری گسترده داده‌های کاربران برای اهداف تبلیغاتی معروفه. در مقابل، تلگرام یک شرکت مستقله و ادعا می‌کنه داده‌های کاربران رو برای تبلیغات نمی‌فروشه.
امکانات: تلگرام امکانات بیشتری مثل کانال‌های نامحدود، گروه‌های بسیار بزرگ، بات‌ها و قابلیت ارسال فایل‌های حجیم‌تر رو ارائه میده که واتس‌اپ در این زمینه‌ها محدودتره.

تلگرام در برابر سیگنال:

امنیت و حریم خصوصی: سیگنال به طور گسترده به عنوان امن‌ترین پیام‌رسان موجود شناخته میشه. این اپلیکیشن نه تنها به صورت پیش‌فرض برای همه چیز از رمزنگاری سرتاسری استفاده می‌کنه، بلکه کد اون (هم کلاینت و هم سرور) کاملا متن‌بازه. سیگنال توسط یک بنیاد غیرانتفاعی اداره میشه و حداقل میزان فراداده ممکن رو از کاربران جمع‌آوری می‌کنه (تقریبا فقط شماره تلفن).
امکانات و محبوبیت: تلگرام از نظر امکانات و راحتی استفاده، از سیگنال جلوتره. رابط کاربری جذاب‌تر، همگام‌سازی ابری و امکانات اجتماعی مثل کانال‌ها، تلگرام رو محبوب‌تر کرده. سیگنال یک ابزار ارتباطی بسیار امنه، اما امکانات کمتری داره و تعداد کاربرانش هم به مراتب کمتر از تلگرامه.

به طور خلاصه، یک طیف وجود داره: سیگنال در یک سر طیف با حداکثر امنیت و حریم خصوصی قرار داره، واتس‌اپ در سر دیگه با محبوبیت حداکثری و امنیت پیش‌فرض خوب اما با نگرانی‌های مربوط به شرکت مادرش (متا)، و تلگرام جایی در این بین قرار می‌گیره که سعی کرده تعادلی بین امکانات، راحتی و امنیت برقرار کنه.

نتیجه‌گیری: بالاخره تلگرام امن است یا نه؟

پس از بررسی تمام این موارد، به سوال اصلی برمی‌گردیم: آیا تلگرام امن است؟

جواب اینه: بستگی دارد.

برای کاربر معمولی: برای یک کاربر معمولی که از تلگرام برای چت‌های روزمره با دوستان و خانواده استفاده می‌کنه و درگیر فعالیت‌های حساس سیاسی یا تجاری نیست، تلگرام «به اندازه کافی امن» است. به خصوص اگه نکات امنیتی ذکر شده در بالا، مثل فعال کردن تایید دو مرحله‌ای و استفاده از قفل گذرواژه رو رعایت کنه. رمزنگاری پیش‌فرض تلگرام از پیام‌های شما در برابر هکرهای معمولی و شنودهای ساده محافظت می‌کنه.

برای کاربرانی که به حریم خصوصی بالا نیاز دارند: برای روزنامه‌نگاران، فعالان سیاسی، یا هر کسی که با اطلاعات بسیار حساس سر و کار داره، رویکرد امنیتی تلگرام ممکنه کافی نباشه. عدم وجود رمزنگاری سرتاسری به صورت پیش‌فرض، بسته بودن کد سرور و جمع‌آوری فراداده‌ها، نقاط ضعفی هستن که این دسته از کاربران باید جدی بگیرن. برای این افراد، پیام‌رسان‌هایی مثل سیگنال انتخاب بسیار بهتری هستن.

تصمیم نهایی برای استفاده از تلگرام و میزان اعتمادی که به اون می‌کنید، به خود شما، نیازهایتان و «مدل تهدیدی» که باهاش روبرو هستید، بستگی داره. با آگاهی از نقاط قوت و ضعف اون و با به کار بستن نکات امنیتی، می‌تونید تجربه‌ی امن‌تری در این پلتفرم محبوب داشته باشید.

منابع