۲۱ تیر ۱۴۰۴

·

قرارداد گوگل و ویندسرف: چرا ۲.۴ میلیارد دلار برای استخدام پرداخت شد؟

داستان از روز جمعه، ۱۱ جولای سال ۲۰۲۵ شروع شد. در این روز، شرکت گوگل اعلام کرد که یک توافق مهم با استارتاپ ویندسرف انجام داده. اما این توافق، یک خرید و ادغام معمولی نبود. گوگل در واقع آقای «وارون موهان» (Varun Mohan)، که هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل ویندسرف بود، رو به همراه چند نفر دیگه از کارمندهای کلیدی این استارتاپ استخدام کرد. این خبر مثل یک بمب در فضای رقابتی هوش مصنوعی صدا کرد، چون ویندسرف تا همین چند وقت پیش در حال مذاکره برای فروش کامل شرکت به رقیب اصلی گوگل، یعنی OpenAI بود.

بر اساس گزارش‌ها، گوگل با این حرکت، یک ضربه بزرگ در جنگ استعدادهای هوش مصنوعی وارد کرد. این فقط یک جابجایی شغلی ساده نبود. در کنار استخدام آقای موهان و تیمش، گوگل یک قرارداد مالی سنگین هم امضا کرد.

جزئیات مالی قرارداد: ۲.۴ میلیارد دلار برای چیست؟

اینجا یکی از بخش‌های مهم و جالب ماجراست. گوگل شرکت ویندسرف رو نخریده. یعنی هیچ سهمی از این استارتاپ رو در اختیار نگرفته و کنترلی روی اون نداره. در عوض، گوگل مبلغ ۲.۴ میلیارد دلار پرداخت کرده. این پول برای دو چیزه: یکی برای گرفتن یک «مجوز غیراختصاصی» (nonexclusive license) برای استفاده از بعضی از تکنولوژی‌های ویندسرف و دومی برای پوشش هزینه‌های مربوط به استخدام و حقوق و مزایای تیمی که به گوگل منتقل شدن.

اینکه مجوز «غیراختصاصی» هست یعنی ویندسرف همچنان آزاده و میتونه تکنولوژی خودش رو به شرکت‌های دیگه هم بفروشه یا مجوز استفاده از اون رو به بقیه هم بده. این نکته خیلی مهمه چون نشون میده ویندسرف به عنوان یک شرکت مستقل به کارش ادامه میده، حداقل روی کاغذ. یک فرد آگاه به این قرارداد، این مبلغ ۲.۴ میلیارد دلاری رو تایید کرده و گفته که این پول هم شامل هزینه مجوز میشه و هم شامل دستمزد و پاداش تیم جدیدی که به گوگل پیوستن. منابع خبری مختلفی مثل بلومبرگ و وال استریت ژورنال هم به همین مبلغ ۲.۴ میلیارد دلاری اشاره کردن.

تیم جدید گوگل دیپ‌مایند چه کسانی هستند؟

شخص اصلی که به گوگل پیوسته، آقای وارون موهان، مدیرعامل ویندسرف هست. اما اون تنها نیست. آقای «داگلاس چن» (Douglas Chen)، که یکی دیگه از هم‌بنیان‌گذاران ویندسرف بود، هم به همراه چند نفر از محقق‌ها و کارمندهای ارشد بخش تحقیق و توسعه (R&D) این شرکت، به تیم «گوگل دیپ‌مایند» (Google DeepMind) ملحق شدن. دیپ‌مایند یکی از مهم‌ترین و پیشرفته‌ترین بخش‌های هوش مصنوعی در گوگل و کل دنیاست.

ما هیجان‌زده‌ایم که به برخی از استعدادهای برتر کدنویسی با هوش مصنوعی از تیم ویندسرف در گوگل دیپ‌مایند خوشامد بگوییم تا کارهایمان را در زمینه کدنویسی عامل‌گرا (agentic coding) پیش ببریم.
آقای «کریس پاپاس» (Chris Pappas)، سخنگوی گوگل

گوگل همچنین اضافه کرده که هیجان‌زده است تا به ارائه مزایای «جمنای» (Gemini)، مدل هوش مصنوعی خودش، به توسعه‌دهندگان نرم‌افزار در سراسر جهان ادامه بده. این تیم جدید قرار است به طور خاص روی پروژه‌های مربوط به کدنویسی عامل‌گرا در پروژه جمنای کار کنند.

ما هیجان‌زده‌ایم که به همراه برخی از اعضای تیم ویندسرف به گوگل دیپ‌مایند می‌پیوندیم. ما به چیزی که ویندسرف در چهار سال گذشته ساخته افتخار می‌کنیم و هیجان‌زده‌ایم که می‌بینیم این شرکت با تیم در سطح جهانی خود به جلو حرکت می‌کند و فاز بعدی را آغاز می‌کند.
آقای موهان و چن در بیانیه‌ای مشترک به تک‌کرانچ

خوشامدگویی بزرگ به وارون موهان و بقیه اعضای تیم ویندسرف که به دیپ‌مایند پیوستند.
آقای «لوگان کیلپاتریک» (Logan Kilpatrick) در توییتر

چه بر سر پیشنهاد ۳ میلیارد دلاری OpenAI آمد؟

اینجاست که داستان ابعاد دراماتیک‌تری پیدا می‌کنه. قبل از این توافق با گوگل، ویندسرف در حال مذاکره با شرکت OpenAI بود تا به طور کامل با قیمت حدود ۳ میلیارد دلار خریداری بشه. این خبر در ماه آوریل توسط CNBC گزارش شده بود. طبق گزارش‌ها، OpenAI و ویندسرف حتی وارد یک دوره «انحصار» (exclusivity) شده بودن. این دوره به این معنیه که ویندسرف در اون مدت نمیتونست با هیچ شرکت دیگه‌ای برای فروش مذاکره کنه تا OpenAI و ویندسرف بتونن جزئیات نهایی خرید رو مشخص کنن.

اما طبق گفته سخنگوی OpenAI، این دوره انحصار به پایان رسید و معامله نهایی نشد. روزنامه فورچون (Fortune) هم در همون روز جمعه گزارش داد که دوره انحصار پیشنهاد OpenAI تموم شده و این یعنی ویندسرف حالا آزاده که پیشنهادهای دیگه رو بررسی کنه. به نظر میرسه ویندسرف زمان زیادی رو تلف نکرده و خیلی سریع با گوگل به توافق رسیده.

گفته میشه که این معامله احتمالی با OpenAI، یکی از نقاط تنش اصلی در مذاکرات مجدد قرارداد بین OpenAI و مایکروسافت بوده. مایکروسافت به عنوان بزرگترین حامی مالی OpenAI، به تمام مالکیت فکری این شرکت دسترسی داره. اما طبق گزارش وال استریت ژورنال، OpenAI نمیخواسته که مایکروسافت به تکنولوژی کدنویسی هوش مصنوعی ویندسرف هم دسترسی پیدا کنه و این موضوع، مذاکرات رو پیچیده کرده بود. در نهایت هم معامله با OpenAI به هم خورد و گوگل از این فرصت استفاده کرد.

ویندسرف چیست و چرا اینقدر مهم است؟

شاید بپرسید که اصلا ویندسرف چیه که این غول‌های تکنولوژی سرش دعوا دارن. ویندسرف یک استارتاپ هوش مصنوعیه که ابزارهایی برای کدنویسی میسازه. این شرکت در سال‌های اخیر، به خصوص در سال ۲۰۲۵، به شدت محبوب شده. دلیل این محبوبیت، رویکردی به نام «وایب کدینگ» (vibe coding) هست. وایب کدینگ یعنی استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی نسل جدید برای نوشتن کد، به شکلی که حتی افراد غیرمتخصص هم بتونن با توصیف چیزی که میخوان، کد مورد نظرشون رو تولید کنن.

این مفهوم هم بین توسعه‌دهنده‌های حرفه‌ای و هم بین افراد عادی طرفدارهای زیادی پیدا کرده و باعث شده درآمد ویندسرف و رقبای اون مثل «کرسر» (Cursor) به شدت بالا بره. جالبه بدونید که OpenAI به خرید شرکت کرسر هم فکر کرده بود. این همه توجه و علاقه باعث شده که سرمایه‌گذارها ارزش‌گذاری‌های خیلی بالایی برای این استارتاپ‌ها در نظر بگیرن. برای مثال، تک‌کرانچ قبلا گزارش داده بود که درآمد سالانه تکرارشونده (ARR) ویندسرف در ماه آوریل به حدود ۱۰۰ میلیون دلار رسیده بود، در حالی که چند ماه قبل از اون حدود ۴۰ میلیون دلار بود. این رشد سریع، توجه شرکت‌های بزرگی مثل OpenAI و گوگل رو به خودش جلب کرد.

آینده ویندسرف پس از این قرارداد چگونه است؟

با رفتن مدیرعامل، یکی از هم‌بنیان‌گذاران و تعدادی از محققان کلیدی، آینده ویندسرف در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته. آقای «جف وانگ» (Jeff Wang)، که در دو سال گذشته رئیس بخش تجاری (head of business) ویندسرف بوده، در یک پست در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد که به عنوان مدیرعامل موقت (interim CEO) جدید این شرکت منصوب شده. همچنین آقای «گراهام مورنو» (Graham Moreno) که معاون فروش جهانی بوده، به عنوان رئیس (president) شرکت فعالیت خواهد کرد.

بیشتر تیم در سطح جهانی ویندسرف به ساخت محصول ویندسرف با هدف به حداکثر رساندن تاثیر آن در بخش سازمانی (enterprise) ادامه خواهند داد.
آقای وانگ در پست خودش در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق)

این یعنی اکثر کارمندهای ویندسرف، که تعدادشون حدود ۲۵۰ نفر تخمین زده میشه، در شرکت باقی میمونن و به گوگل نمیرن. تمرکز اصلی شرکت هم از این به بعد روی مشتریان سازمانی خواهد بود.

با این حال، نگرانی‌هایی در مورد آینده شرکت وجود داره. تک‌کرانچ اشاره می‌کنه که استارتاپ‌های دیگه‌ای که رهبرانشون توسط شرکت‌های بزرگ استخدام شدن، برای حفظ شتاب و موفقیت قبلی خودشون با چالش مواجه شدن. برای مثال، شرکت «اسکیل ای‌آی» (Scale AI) بعد از معامله با متا و رفتن بنیان‌گذارش، الکساندر ونگ، با از دست دادن مشتریانش روبرو شد. یا شرکت «اینفلکشن» (Inflection) بعد از معامله با مایکروسافت و رفتن مصطفی سلیمان، مجبور شد مدل کسب‌وکار خودش رو از یک شرکت هوش مصنوعی مصرف‌کننده، به کل تغییر بده. بنابراین، این احتمال وجود داره که ویندسرف هم با سرنوشت مشابهی روبرو بشه.

اما از طرف دیگه، این معامله برای سرمایه‌گذارهای ویندسرف یک پیروزی به حساب میاد. ویندسرف تا به امروز ۲۴۳ میلیون دلار از سرمایه‌گذارهایی مثل «کلینر پرکینز» (Kleiner Perkins)، «گرین‌اوکس» (Greenoaks) و «جنرال کاتالیست» (General Catalyst) سرمایه جذب کرده بود و ارزش‌گذاری اون یک سال پیش حدود ۱.۲۵ میلیارد دلار بود. با این قرارداد ۲.۴ میلیارد دلاری، سرمایه‌گذاران از طریق هزینه مجوز، نقدینگی به دست میارن و در عین حال سهام خودشون رو در شرکت حفظ می‌کنن. این یک موقعیت برد-برد برای اونها محسوب میشه.

پدیده‌ای به نام «اکوی‌هایر معکوس» (Reverse-Acquihire)

این نوع قرارداد، که در اون یک شرکت بزرگ به جای خرید کامل یک استارتاپ، فقط استعدادهای کلیدی اون رو استخدام می‌کنه و مجوز استفاده از تکنولوژیش رو می‌گیره، یک اسم خاص داره: «اکوی‌هایر» (acquihire) یا در این مورد خاص «اکوی‌هایر معکوس». این مدل قراردادها در بین غول‌های تکنولوژی به یک استراتژی رایج تبدیل شده.

این اولین بار نیست که گوگل چنین کاری می‌کنه. در آگوست ۲۰۲۴، گوگل افراد کلیدی استارتاپ چت‌بات «کاراکتر دات ای‌آی» (Character.AI) رو به همین شکل استخدام کرد. یکی از این افراد آقای «نوآم شازیر» (Noam Shazeer) بود که به عنوان مدیرعامل به این شرکت بازگشت.
شرکت‌های دیگه هم از این روش استفاده کردن. مایکروسافت در مارس ۲۰۲۴ یک قرارداد ۶۵۰ میلیون دلاری با شرکت «اینفلکشن ای‌آی» (Inflection AI) بست تا از مدل‌های این شرکت استفاده کنه و کارمندان کلیدیش، از جمله مصطفی سلیمان، رو استخدام کنه.
آمازون هم در ماه ژوئن، هم‌بنیان‌گذاران و تیمی از شرکت هوش مصنوعی «اَدِپت» (Adept) رو جذب کرد.
متا هم در ماه ژوئن با سرمایه‌گذاری ۱۴.۳ میلیارد دلاری در استارتاپ «اسکیل ای‌آی» (Scale AI) و گرفتن ۴۹ درصد از سهام اون، بزرگترین نمونه از این نوع همکاری‌های تجاری رو رقم زد و بنیان‌گذار اون یعنی «الکساندر ونگ» (Alexandr Wang) رو برای رهبری استراتژی هوش مصنوعی خودش به کار گرفت.

چرا شرکت‌های بزرگ به این مدل قراردادها علاقه دارن؟ یکی از دلایل اصلی، فرار از نظارت‌های قانونی و ضدانحصاریه. وقتی یک شرکت، شرکت دیگه‌ای رو به طور کامل می‌خره، این معامله باید توسط نهادهای نظارتی مثل کمیسیون تجارت فدرال آمریکا (FTC) بررسی بشه تا مطمئن بشن که رقابت در بازار از بین نمیره. اما این نوع قراردادهای استخدامی و لایسنسی، چون شامل خرید و تملک کنترلی نمیشن، معمولا نیازی به این بررسی‌ها ندارن. با این حال، رویترز اشاره می‌کنه که اگه رگولاتورها به این نتیجه برسن که این قراردادها برای دور زدن قوانین طراحی شدن یا به رقابت آسیب میزنن، میتونن اونها رو بررسی کنن و خیلی از این معاملات اخیر هم مورد توجه نهادهای نظارتی قرار گرفتن.

منابع