گس لایتینگ Gaslighting چیه؟

خب، بیایید نگاهی دقیق و کامل به پدیده‌ای به اسم گس لایتینگ بندازیم؛ اصطلاحی که این روزها، به خصوص در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، خیلی به گوش می‌خورد و افراد زیادی از آن استفاده می‌کنند. این مقاله سعی می‌کند با استفاده از اطلاعات موجود در منابع مختلف، به شما بگوید که گس لایتینگ چیست، از کجا آمده، چه شکلی است و چطور می‌توان با آن روبرو شد.

گس لایتینگ چیست و چرا اینقدر معروف شده؟

اول از همه، بگذارید ببینیم اصلا این کلمه به چه معناست. گس لایتینگ یک نوع دستکاری روانی و آزار عاطفی است که در آن، یک فرد یا یک گروه کاری می‌کند تا شخص دیگری به درک، احساسات و سلامت عقل خودش شک کند. هدف اصلی کسی که این کار را می‌کند، به دست آوردن و حفظ قدرت و کنترل روی فرد مقابل است. این فرآیند معمولا به آرامی و در طول زمان اتفاق می‌افتد و باعث می‌شود قربانی به تدریج اعتماد به نفس و توانایی تصمیم‌گیری خودش را از دست بدهد و به فرد آزارگر وابسته شود.

این اصطلاح آنقدر در سال‌های اخیر رایج شده که فرهنگ لغت مریام-وبستر آن را به عنوان «کلمه سال ۲۰۲۲» انتخاب کرد. طبق گزارش‌ها، جستجو و علاقه به این کلمه نسبت به سال قبل از آن، ۱۷۴۰ درصد افزایش داشته. این نشان می‌دهد که گس لایتینگ به یک پدیده فرهنگی فراگیر، به ویژه در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده است. در پلتفرم‌هایی مثل توییتر، تروث سنترال، سی‌ان‌ان، فاکس، سی‌ان‌بی‌سی و یوتیوب، ما مدام با تاکتیک‌هایی مثل تئوری‌های توطئه، ترول‌ها، اخبار جعلی و دیپ‌فیک‌ها روبرو هستیم که همگی می‌توانند نمونه‌هایی از گس لایتینگ در مقیاس بزرگ باشند. حتی بسیاری از سرویس‌های استریم و برنامه‌های تلویزیونی هم محتواهایی تولید می‌کنند که هدفشان تاثیرگذاری بر مسائل اجتماعی و سیاسی از طریق همین روش‌های دستکاری است. به همین دلیل، درک عمومی از این پدیده اهمیت زیادی پیدا کرده.

ریشه این کلمه از کجا می‌آید؟ داستان نمایشنامه «چراغ گاز»

شاید برایتان جالب باشد که بدانید این کلمه از کجا آمده. اصطلاح گس لایتینگ از یک نمایشنامه بریتانیایی به نام «چراغ گاز» (Gas Light) گرفته شده که در سال ۱۹۳۸ توسط پاتریک همیلتون نوشته شد. موفقیت این نمایشنامه باعث شد که دو فیلم هم از روی آن ساخته شود؛ یکی نسخه بریتانیایی در سال ۱۹۴۰ و دیگری نسخه معروف‌تر آمریکایی در سال ۱۹۴۴ به کارگردانی جورج کیوکر و با بازی اینگرید برگمن و شارل بویه.

داستان این فیلم که در دوران ویکتوریایی لندن اتفاق می‌افتد، درباره مردی است که به صورت سیستماتیک و عمدی تلاش می‌کند همسرش را متقاعد کند که در حال از دست دادن عقلش است. یکی از کارهای معروفی که این مرد انجام می‌دهد این است که نور چراغ‌های گازی خانه را مخفیانه کم و زیاد می‌کند. وقتی همسرش به این تغییر نور اشاره می‌کند، مرد با قاطعیت انکار می‌کند و اصرار دارد که همسرش در حال خیال‌پردازی است. این کار و دروغ‌های دیگر باعث می‌شود زن به تدریج به حافظه، درک و سلامت روان خودش شک کند. هدف نهایی مرد این است که همسرش را دیوانه جلوه دهد تا بتواند ثروت و جواهرات او را به دست آورد.

این فیلم به قدری تاثیرگذار بود که اصطلاح «گس لایتینگ» وارد واژگان روانشناسی و فرهنگ عمومی شد تا این نوع خاص از دستکاری روانی را توصیف کند. البته خود کلمه «گس لایتینگ» به شکل مصدر در فیلم یا نمایشنامه استفاده نشده بود، اما بعدها برای توصیف این رفتار به کار رفت. اولین استفاده از آن در نیویورک تایمز به ستونی از مورین داود در سال ۱۹۹۵ برمی‌گردد، اما تا دهه ۲۰۱۰ چندان شناخته شده نبود تا اینکه به تدریج در گفتمان عمومی جا افتاد.

گس لایتینگ دقیقا چطور کار می‌کند؟

گس لایتینگ یک فرآیند دستکاری روانی یک فرد یا گروه در یک دوره زمانی طولانی است که باعث می‌شود قربانیان به قابل اعتماد بودن تجربیات خودشان شک کنند. آنها گیج و ناامن می‌شوند و اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهند. این وضعیت به طرز عجیبی وابستگی آنها را به فرد آزارگر بیشتر می‌کند تا واقعیت افکارشان را تایید کند. هرچه این روند ادامه پیدا کند، قربانی سردرگم‌تر و ناامن‌تر می‌شود و این به فرد آزارگر قدرت عظیمی روی قربانی می‌دهد.

این دستکاری فقط یک دروغ ساده نیست. بلکه یک الگوی رفتاری است. کسی که گس لایتینگ می‌کند، به طور مداوم درک شما از واقعیت را نفی می‌کند و اصرار دارد که شما اشتباه می‌کنید یا واکنش‌های عاطفی شما غیرمنطقی و ناکارآمد است. در مقابل، فرد قربانی معمولا کسی است که به طور مداوم به دیدگاه طرف مقابل گوش می‌دهد و آن را در نظر می‌گیرد. این عدم تعادل در قدرت و گوش دادن، هسته اصلی گس لایتینگ است.

روانشناسی رسانه به ما کمک می‌کند تا بفهمیم گس لایتینگ چطور و چرا کار می‌کند. دستکاری‌کننده‌های رسانه‌ای از تمام اشکال فناوری، مثل تصاویر، گرافیک و صدا، برای ماساژ دادن پیام‌هایی استفاده می‌کنند که برای تاثیرگذاری بر تعداد زیادی از بینندگان طراحی شده‌اند. آنها از طریق مفاهیمی مثل «سینستزیا» (جفت شدن حواس)، «سمیوتیک» (ارتباط از طریق نمادها و آیکون‌ها) و «سمانتیک» (دستکاری و استفاده از کلمات) ادراکاتی را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کنند. با جلب توجه، استفاده از تکرار، تصویرسازی روانی و تقویت حافظه، اثر گس لایتینگ به دست می‌آید. در واقع، این ترکیبی از تکنیک‌های روانی است که ذهن را هدف قرار می‌دهد.

نمونه‌هایی از حرف‌ها و رفتارهای گس لایتینگ

کسانی که گس لایتینگ می‌کنند، از یک سری جملات و عبارات کلیدی استفاده می‌کنند تا شما را به شک بیندازند. این جملات طوری طراحی شده‌اند که قدرت را از شما بگیرند و به آنها بدهند. در اینجا چند نمونه از این حرف‌ها که در منابع مختلف به آنها اشاره شده، آورده شده است:

«تو زیادی حساسی.» یا «داری زیادی شلوغش می‌کنی.»
«این اتفاق هیچوقت نیفتاد.»
«تو دیوونه شدی.» یا «مشکل روانی جدی داری.»
«من هیچوقت همچین کاری نمی‌کنم.»
«این فقط یه شوخی بود.»
«تو خیلی فراموشکاری.»
«همه با من موافقن.»
«تو داری پارانوئید بازی درمیاری.»
«اینا همش توی ذهن خودته.»
«تقصیر خودته.»
«تو تخیلات خیلی فعالی داری.»

اینها فقط چند نمونه هستند. این جملات با هدف ایجاد و بزرگنمایی عدم اطمینان در شما گفته می‌شوند و باعث می‌شوند به هر چیزی که می‌شنوید، احساس می‌کنید و به یاد می‌آورید، بی‌اعتماد شوید.

مفهوم «داروو» (DARVO) در گس لایتینگ

یک مفهوم مرتبط با گس لایتینگ وجود دارد که به آن «داروو» یا DARVO می‌گویند. این کلمه مخفف Deny, Attack, Reverse Victim and Offender (انکار، حمله، و برعکس کردن جای قربانی و مجرم) است. این یک سری اقدامات است که فرد خاطی وقتی رفتار نادرستش زیر سوال می‌رود، به عنوان یک مکانیسم دفاعی از آنها استفاده می‌کند تا شما را گیج کرده و حس واقعیت‌سنجی شما را مختل کند.

انکار (Deny): اولین قدم، انکار حافظه یا درک شما از یک رویداد است. این می‌تواند انکار یک توافق، یک گفتگو یا حتی یک چیز فیزیکی مثل زدن شما باشد. انکار همیشه به معنای گفتن صریح «این اتفاق نیفتاد» نیست. گاهی اوقات می‌تواند به شکل ساختن یک داستان برای توجیه اقداماتشان باشد. مثلا، در مورد انکار یک حمله فیزیکی، ممکن است بگویند: «معلومه که من از قصد تو رو نزدم، تو داشتی به من حمله می‌کردی، منم دستامو برای دفاع جلو آوردم»، در حالی که در واقعیت شما اصلا حرکتی نکرده بودید.
حمله (Attack): بعد از انکار، حمله‌ای شروع می‌شود که سعی در از بین بردن اعتبار شما دارد. فرد آزارگر ممکن است به انگیزه‌های شما برای زیر سوال بردن او، سلامت روان شما («تو دیوونه‌ای!»)، توانایی شما در فرزندپروری، هوش شما و هر چیز دیگری که آن صدای درونی شما را که می‌گوید «شاید اون راست میگه و من اشتباه می‌کنم» تقویت کند، حمله کند. آنها ممکن است دروغ‌های بیشتری هم اضافه کنند، مثل «به خاطر همینه که خانواده‌ات ازت خوششون نمیاد» یا «همه در این مورد با من موافقن»، که برای منزوی کردن شما از دوستان و خانواده‌تان طراحی شده‌اند.
برعکس کردن جای قربانی و مجرم (Reverse Victim and Offender): مرحله بعدی، تغییر دادن جای مقصر است. در این مرحله، فرد خاطی موفق می‌شود شما را به عنوان مقصر جلوه دهد. آنها سعی می‌کنند کاری کنند که شما از اینکه اصلا این موضوع را مطرح کرده‌اید احساس بدی پیدا کنید، یا می‌گویند که این کارشان فقط به خاطر کاری بوده که شما اول انجام داده‌اید. در نهایت، فردی که مورد آزار قرار گرفته، خودش را مقصر می‌بیند و فرد آزارگر در جایگاه قربانی قرار می‌گیرد.

چطور بفهمیم داریم گس لایت می‌شویم؟

تشخیص گس لایتینگ می‌تواند سخت باشد، چون معمولا به صورت تدریجی و نامحسوس اتفاق می‌افتد. خود ماهیت این رفتار طوری است که شما را به شک می‌اندازد، بنابراین طبیعی است که مطمئن نباشید آیا واقعا دارد اتفاق می‌افتد یا نه. اما یک سری نشانه‌ها وجود دارد که می‌تواند به شما کمک کند. این نشانه‌ها هم در رفتار فرد مقابل و هم در احساسات خود شما قابل مشاهده هستند.

نشانه‌هایی در رفتار فرد مقابل:

اشتباهات خود را قبول نمی‌کنند و مسئولیتی در قبال آنها نمی‌پذیرند.
به شما می‌گویند که حافظه شما از رویدادها اشتباه یا متفاوت است.
کاری می‌کنند که شما برای رفتار آنها با خودتان، احساس مسئولیت کنید.
به ندرت یا هرگز برای اشتباه بودنشان عذرخواهی نمی‌کنند.
اغلب به شما برچسب‌هایی مثل «دیوونه»، «اشتباه می‌کنی»، «زیادی واکنش نشون میدی» یا «خیلی حساسی» می‌زنند.
از گذشته شما و یا عمیق‌ترین ناامنی‌هایتان علیه شما استفاده می‌کنند.

نشانه‌هایی در احساسات و رفتار خود شما:

وقتی در کنار آنها هستید (یا حتی به بودن در کنارشان فکر می‌کنید) احساس اضطراب و عصبی بودن می‌کنید.
مدام در تصمیمات خود شک می‌کنید و به قضاوت خود بی‌اعتماد هستید.
حتی وقتی فکر نمی‌کنید کار اشتباهی انجام داده‌اید، از آنها عذرخواهی می‌کنید.
احساس نمی‌کنید که لایق وقت و توجه آنها هستید.
بعد از بحث‌ها و گفتگوها با آنها، احساس گیجی بیشتری نسبت به قبل می‌کنید.
علاقه خود را به کار، فعالیت‌ها و سرگرمی‌هایی که قبلا از آنها لذت می‌بردید از دست می‌دهید، چون احساس می‌کنید دیگر مثل گذشته در آنها خوب نیستید.
افراد دیگر متوجه تغییراتی در خلق و خو یا شخصیت شما در حضور این فرد یا هنگام صحبت درباره او شده‌اند.
آرزو می‌کنید که ای کاش از تعاملات خود مدرک ضبط شده داشتید، چون حافظه شما از آن تعاملات با چیزی که فرد مقابل می‌گوید بسیار متفاوت است.
مدام از خودتان می‌پرسید: «آیا من زیادی حساس هستم؟»
احساس ناامیدی و بی‌لذتی می‌کنید.

گس لایتینگ در کجاها اتفاق می‌افتد؟

گس لایتینگ فقط به روابط عاشقانه محدود نمی‌شود. این رفتار می‌تواند در هر رابطه‌ای که یک طرف به دیگری وابسته است، چه به صورت حرفه‌ای و چه شخصی، و چه آنلاین و چه حضوری، رخ دهد.

در روابط عاشقانه: این یکی از شایع‌ترین زمینه‌هاست، همانطور که در فیلم «چراغ گاز» هم نشان داده شده. یک شریک عاطفی ممکن است برای کنترل دیگری، واقعیت را تحریف کند. مثلا ممکن است بعد از یک دعوا بگوید: «ما که شام سالگرد ازدواجمون خیلی خوش گذشت، تو اشتباه یادت میاد»، در حالی که شما به یاد دارید که شب پرتنشی بوده.
در روابط والدین و فرزند: یک والد ممکن است به فرزندش بگوید: «چرا نمیتونی مثل برادرت باشی؟ اون هیچوقت این مشکل رو نداشت»، حتی اگر این حرف واقعیت نداشته باشد. این کار باعث می‌شود فرزند به توانایی‌ها و ارزش منحصربه‌فرد خودش شک کند.
در دوستی‌ها: یک دوست ممکن است دستاوردهای شما را کم‌اهمیت جلوه دهد یا برای فرار از مسئولیت، خاطرات مشترک را تحریف کند. مثلا ممکن است قولی را که داده انکار کند و بگوید: «من هیچوقت همچین قولی ندادم، حتما گیج شدی.»
در محل کار: یک رئیس یا همکار ممکن است برای به دست آوردن برتری یا فرار از پاسخگویی از این روش استفاده کند. مثلا، ممکن است اعتبار کار شما را به نام خودش بزند و وقتی با او روبرو می‌شوید، بگوید: «تو حتما اشتباه متوجه شدی، من همیشه رهبر این پروژه بودم.» یا ممکن است بازخوردهای متناقضی به شما بدهد، مثلا یک روز بگوید «باید قاطعانه‌تر باشی» و روز دیگر بگوید «خیلی تهاجمی رفتار می‌کنی» و بعد انکار کند که حرف قبلی را زده.
در پزشکی (گس لایتینگ پزشکی): این اصطلاح غیررسمی به شرایطی اشاره دارد که علائم واقعی بیماران توسط متخصصان پزشکی نادیده گرفته یا کم‌اهمیت جلوه داده می‌شود. این اتفاق منجر به تشخیص‌های نادرست یا تاخیری می‌شود و گزارش شده که زنان بیشتر تحت تاثیر این پدیده قرار می‌گیرند. مثلا بیماری که از سردردهای شدید شکایت دارد، ممکن است پزشکش بدون انجام آزمایش بگوید: «شما فقط استرس دارید. هیچ چیز اشتباهی وجود ندارد.»
در سیاست و جامعه: گس لایتینگ می‌تواند در مقیاس بزرگتر هم اتفاق بیفتد. سیاستمداران، رسانه‌ها و چهره‌های عمومی ممکن است از این تاکتیک‌ها برای دستکاری افکار عمومی، انتشار اطلاعات نادرست یا تضعیف اعتماد به نهادها استفاده کنند. به عنوان مثال، برخی تحلیلگران اقدامات دونالد ترامپ در طول انتخابات ۲۰۱۶ و دوران ریاست جمهوریش را به عنوان گس لایتینگ توصیف کرده‌اند. همچنین، این اصطلاح برای توصیف تکنیک‌های آزار روانی دولتی در آلمان شرقی در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ توسط اشتازی (سرویس امنیت دولتی) به کار رفته است.
گس لایتینگ نژادی: این نوع از گس لایتینگ یک فرآیند سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است که یک واقعیت برترپندارانه نژادی را عادی‌سازی می‌کند و کسانی را که در برابر آن مقاومت می‌کنند، بیمارگونه جلوه می‌دهد. این کار باعث می‌شود افراد به حاشیه رانده شده به تجربیات خود در ساختارهای نژادی شک کنند.

عواقب گس لایتینگ برای سلامت روان و جسم

قرار گرفتن در معرض گس لایتینگ می‌تواند اثرات جدی و مخربی بر سلامت فرد داشته باشد. این فقط یک بحث ساده نیست؛ یک نوع آزار روانی است که به تدریج اعتماد به نفس و استقلال فرد را از بین می‌برد.

مشکلات سلامت روان: قربانیان گس لایتینگ اغلب علائمی شبیه به اختلالات اضطرابی، افسردگی و اعتماد به نفس پایین از خود نشان می‌دهند. آنها ممکن است احساس انزوا کنند، در تصمیم‌گیری‌های ساده دچار مشکل شوند و مدام خودشان را سرزنش کنند.
آسیب‌های جسمی: استرس مزمن ناشی از گس لایتینگ می‌تواند به مشکلات جسمی منجر شود. بدن در واکنش به این فشار روانی، ممکن است علائمی مثل سردردهای تنشی، مشکلات گوارشی و حتی مشکلات قلبی نشان دهد.
اختلالات خواب: یکی از عواقب پنهان گس لایتینگ، الگوهای خواب ناسالم است. وقتی ذهن فرد مدام درگیر شک و سردرگمی است، خوابیدن و استراحت کردن برایش سخت می‌شود. شب‌ها به جای آرامش، به صحنه‌ای برای مرور روایت‌های تحریف‌شده و جستجوی واقعیت تبدیل می‌شوند.
از دست دادن هویت: در موارد شدید، فرد ممکن است حس هویت و استقلال خود را از دست بدهد و کاملا به فرد آزارگر برای تعریف واقعیت وابسته شود.

چه چیزی باعث می‌شود یک نفر گس لایتینگ کند؟

افراد به دلایل مختلفی دست به گس لایتینگ می‌زنند. این یک رفتار آموخته شده است؛ فرد یا آن را در جایی دیده، یا خودش تجربه کرده، یا به طور تصادفی از آن استفاده کرده و دیده که برای کنترل موقعیت و کاهش اضطراب خودش موثر است.

برخی مطالعات نشان می‌دهند افرادی که گس لایتینگ می‌کنند، در ویژگی‌های شخصیتی دستکاری‌کننده نمره بالایی می‌گیرند. این رفتار در زوج‌هایی که یک یا هر دو طرف دارای ویژگی‌های شخصیتی ناسازگار (مثل ویژگی‌های مرتبط با بیماری‌های روانی کوتاه‌مدت مانند افسردگی)، بیماری ناشی از مصرف مواد (مثل الکلیسم)، اختلالات خلقی (مثل اختلال دوقطبی)، اختلالات اضطرابی (مثل PTSD)، اختلال شخصیت (مثل اختلال شخصیت مرزی یا خودشیفته) یا اختلالات عصبی-رشدی (مثل ADHD) هستند، شایع‌تر است.

گاهی اوقات، افراد برای دفاع از خود گس لایتینگ می‌کنند. آنها ممکن است بدون فکر کردن به تاثیر آن بر دیگران، به رفتارهای واکنشی (مانند دروغ گفتن یا سرزنش کردن) روی بیاورند. این می‌تواند نوعی فرافکنی باشد، به خصوص زمانی که رفتار نادرستشان به آنها گوشزد می‌شود.

چطور با گس لایتینگ مقابله کنیم؟

مقابله با گس لایتینگ کار ساده‌ای نیست، چون خود این رفتار توانایی شما را برای اعتماد به خودتان مختل می‌کند. با این حال، راهکارهایی وجود دارد که می‌توانید برای محافظت از خودتان انجام دهید.

رفتار را شناسایی کنید: اولین قدم، آگاهی است. درک اینکه گس لایتینگ چیست و چه شکلی دارد، به شما کمک می‌کند تا آنچه را تجربه می‌کنید، نام‌گذاری کنید.
تعاملات را مستند کنید: سعی کنید تعاملاتی را که باعث گیجی شما می‌شوند، ثبت کنید. از پیامک‌ها اسکرین‌شات بگیرید، تاریخ‌ها را یادداشت کنید و خلاصه‌ای از مکالمات را بنویسید. این کار به شما کمک می‌کند تا واقعیت را از داستان‌پردازی جدا کنید و به حافظه خودتان اعتماد کنید. می‌توانید این مدارک را در جایی امن و خصوصی نگه دارید یا حتی برای یک دوست مورد اعتماد بفرستید.
رفتار را همان لحظه گوشزد کنید: هرچه گس لایتینگ بیشتر ادامه پیدا کند، مضرتر می‌شود. نام بردن از رفتارهای ناسالم در حین وقوع می‌تواند از پیشرفت آنها جلوگیری کند. این کار به فرد مقابل نشان می‌دهد که شما دیگر این نوع رفتار را نمی‌پذیرید و به تغییر دینامیک قدرت کمک می‌کند. می‌توانید از جمله‌ای شبیه به این استفاده کنید: «من متوجه یک الگوی مخرب در رابطه ما شده‌ام که دیگر حاضر به شرکت در آن نیستم. وقتی تو مدام من را برای هر مشکلی سرزنش می‌کنی یا می‌گویی نگرانی‌های من بی‌اساس است، باعث می‌شوی احساس کنم آینده سالمی با هم نخواهیم داشت.»
برای مراقبت از خود فضا ایجاد کنید: اولویت دادن به مراقبت از خود برای سلامت روان و بهزیستی عاطفی شما بسیار مهم است. بعد از یک تعامل با فردی که شما را گس لایت می‌کند، تمرین‌هایی مثل تنفس عمیق، تکنیک‌های زمین‌گیر کردن (grounding) و جملات تاکیدی مثبت می‌تواند به شما کمک کند تا آرام شوید و خودتان را پیدا کنید.
از دیگران کمک بگیرید: با یک دوست، عضو خانواده یا همکار مورد اعتماد صحبت کنید. دریافت یک دیدگاه عینی از بیرون می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. آنها می‌توانند تجربیات شما را تایید کنند و به شما کمک کنند تا دوباره به حافظه و درک خود اعتماد کنید.
کمک حرفه‌ای بگیرید: یک درمانگر یا مشاور می‌تواند به شما کمک کند تا بهبود پیدا کنید، اعتماد به نفستان را بازسازی کنید و با حس قوی‌تری از خودتان با دنیا و روابطتان روبرو شوید. اگر فکر می‌کنید فرد مقابل عمدا این کار را نمی‌کند، می‌توانید به او هم پیشنهاد دهید که به درمانگر مراجعه کند. در روابط عاشقانه، زوج‌درمانی هم می‌تواند به ارتباط بهتر و حل مشکلات اساسی کمک کند.
مرز تعیین کنید و در صورت لزوم فاصله بگیرید: به یاد داشته باشید که بحث کردن با کسی که عمدا شما را گس لایت می‌کند، غیرممکن است. اگر رفتار او را گوشزد کردید و او متوقف نشد (یا حتی رفتارش بدتر شد)، تنها پاسخ سالم ممکن است ترک آن رابطه باشد. همانطور که یک منبع اشاره می‌کند: «آتش بدون سوخت نمی‌سوزد. اگر کسی برای جنگیدن نباشد، آنها نمی‌توانند بجنگند.»

اگر برای ترک یک رابطه آزاردهنده به کمک نیاز دارید، منابعی برای کمک وجود دارد. می‌توانید با خط ملی خشونت خانگی با شماره ۱.۸۰۰.۷۹۹.۷۲۳۳ تماس بگیرید تا از کمک و منابع رایگان و محرمانه بهره‌مند شوید.

گس لایتینگ در دنیای مدرن: هوش مصنوعی و خانه‌های هوشمند

با پیشرفت تکنولوژی، ابزارهای جدیدی برای گس لایتینگ به وجود آمده‌اند. هوش مصنوعی می‌تواند به طور ناخواسته در این فرآیند شریک باشد. مثلا، سیستم‌های هوش مصنوعی که برای شخصی‌سازی محتوا طراحی شده‌اند، ممکن است با فیلتر کردن اطلاعات و نشان دادن محتواهایی که روایت فرد گس لایتر را تایید می‌کنند، ناخواسته فریب او را تقویت کنند.

یک مثال مدرن و نگران‌کننده دیگر، استفاده از تکنولوژی خانه هوشمند برای گس لایتینگ است. تصور کنید کسی بدون اطلاع شما به سیستم خانه هوشمند شما دسترسی داشته باشد و بتواند قفل درها، چراغ‌ها، ترموستات، تلویزیون و حتی لوازم آشپزخانه را کنترل کند. او می‌تواند کد در را عوض کند، دمای خانه را ناگهان بالا ببرد، چراغ‌ها را خاموش و روشن کند و بعد همه چیز را انکار کند. این کار می‌تواند به راحتی فرد را به این باور برسد که در حال از دست دادن کنترل بر واقعیت و حتی سلامت عقل خود است.

نتیجه‌گیری

گس لایتینگ یک پدیده پیچیده و مخرب است که تاثیرات عمیقی بر روان و جسم افراد می‌گذارد. این یک اختلاف نظر ساده نیست، بلکه یک الگوی دستکاری روانی برای به دست آوردن قدرت و کنترل است. آگاهی و درک این پدیده، پادزهر آن است. با شناختن نشانه‌ها، مستند کردن وقایع، تعیین مرزهای سالم و درخواست کمک از دیگران و متخصصان، می‌توان از این چرخه آزاردهنده خارج شد. آموزش عمومی و توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی هنگام مصرف رسانه‌ها نیز برای مقابله با گس لایتینگ در سطح جامعه ضروری است. همانطور که انجمن روانشناسی آمریکا و نهادهای مشابه تاکید دارند، درک روش‌ها و کاربردهای گس لایتینگ به عنوان یک استراتژی برای قدرت و کنترل، روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

منابع