به تازگی، اولین تصاویر از آتش‌سوزی‌های جنگلی که توسط FireSat شناسایی شدن، منتشر شده. این پروژه با همکاری گوگل ریسرچ، Earth Fire Alliance و Muon Space پیش میره و هدفش ساخت یک منظومه ماهواره‌ای جدیده که به طور تخصصی برای شناسایی و نظارت روی آتش‌سوزی‌ها در سطح جهانی طراحی شده. این اتفاق یه نقطه عطف مهم در کارهای تحقیقاتی گوگل برای توسعه ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی برای محافظت از جوامع و اکوسیستم‌ها به حساب میاد.
ایده اصلی FireSat اینه که یک مجموعه داده ایجاد کنه که روش مدیریت آتش‌سوزی‌های بزرگ رو تغییر بده. سنسورهای فروسرخ (infrared) این ماهواره‌ها طوری طراحی شدن که میتونن از بین دود رو ببینن و اطلاعات دقیق و تقریبا لحظه‌ای از آتش‌سوزی‌هایی که سریعا در حال گسترش هستن، ارائه بدن.
قابلیت‌های فنی FireSat چیه؟
یکی از ویژگی‌های مهم این سیستم، دقت بالای اونه. در اولین تصاویری که منتشر شد، FireSat تونست یه آتش‌سوزی کوچیک در ایالت اورگون آمریکا رو شناسایی کنه که سیستم‌های ماهواره‌ای فعلی اون رو تشخیص نداده بودن. منظومه ماهواره‌ای FireSat میتونه آتش‌سوزی‌هایی به کوچکی ۵ در ۵ متر (تقریبا به اندازه یه کلاس درس) رو ببینه که این خیلی قوی‌تر از سیستم‌های لحظه‌ای موجوده.
وقتی این منظومه به طور کامل عملیاتی بشه، میتونه هر نقطه از کره زمین رو در عرض ۲۰ دقیقه اسکن کنه. این قابلیت، شناسایی سریع‌تر آتش و واکنش به اون رو ممکن میکنه. برای مناطقی که بیشتر در معرض آتشsوزی هستن، این زمان به هر ۹ تا ۱۲ دقیقه کاهش پیدا میکنه.
نگاهی به اولین تصاویر ثبت شده
مجموعه تصاویر اولیه، شرایط مختلف آتش‌سوزی در آمریکای شمالی و استرالیا رو نشون میده.
- اورگون، آمریکا: سنسور MWIR (فروسرخ موج متوسط) تونست یه آتش‌سوزی کوچیک کنار جاده‌ای نزدیک مدفورد رو شناسایی کنه که ماهواره‌های دیگه اون رو ندیده بودن. این تصویر نشون میده که FireSat میتونه اطلاعاتی رو ارائه بده که سیستم‌های فضایی دیگه از دست میدن.
- انتاریو، کانادا: در تاریخ ۱۵ ژوئن ۲۰۲۵، داده‌های FireSat هم آتش‌سوزی‌های فعال (مثل آتش‌سوزی Nipigon 6) رو با طیف MWIR نشون دادن و هم با استفاده از LWIR (فروسرخ موج بلند)، مناطق باقی‌مونده از یه آتش‌سوزی قبلی در سال ۲۰۲۰ رو مشخص کردن. این مناطق به خاطر نداشتن پوشش گیاهی، گرم‌تر بودن. در کنار اینها، یک تصویر با رنگ کاذب که ترکیبی از کانال‌های SWIR (فروسرخ موج کوتاه)، NIR (فروسرخ نزدیک) و قرمز مرئی بود، به ردیابی چرخه عمر آتش کمک کرد.
- آلاسکا، آمریکا: تصویری از ۲۱ ژوئن ۲۰۲۵ در یک منطقه دورافتاده در آلاسکا، آتشی رو نشون میده که از طریق منابع زمینی قابل مشاهده نبود. FireSat میتونه در مناطق دورافتاده که نظارت زمینی سخته، نظارت تقریبا لحظه‌ای روی آتش‌سوزی‌ها داشته باشه.
- قلمرو شمالی، استرالیا: در تصویری از ۱۱ ژوئیه ۲۰۲۵ از بورولولا، ماهواره FireSat چندین آتش‌سوزی هم‌زمان رو که در فاصله زیادی از هم پخش شده بودن، شناسایی کرد. این اطلاعات میتونه به هماهنگی تلاش‌های نیروهای آتش‌نشانی کمک کنه.
نقش هوش مصنوعی و حجم عظیم داده‌ها
یکی از دلایل اصلی حضور گوگل در این همکاری، مدیریت حجم بسیار زیاد داده‌هاییه که تولید میشه. شرکت Muon Space تخمین میزنه که هر ماهواره روزانه ۱۹۰ میلیون کیلومتر مربع رو پوشش میده و ابزار چندطیفی اون در شش کانال مختلف اطلاعات ثبت میکنه.
با کمک هوش مصنوعی و نرم‌افزارهای گوگل، این برنامه میتونه موارد مثبت کاذب (هشدارهای اشتباه) رو فیلتر کنه. کریس ون آرسدیل، مدیر بخش آب و هوا و انرژی گوگل ریسرچ و رئیس هیئت مدیره Earth Fire Alliance، میگه که میلیون‌ها چیز وجود داره که ممکنه با آتش اشتباه گرفته بشن و پیدا کردن آتش مثل «پیدا کردن سوزن در انبار کاهه». هوش مصنوعی همچنین با تحلیل رفتار آتش، به مدل‌سازی‌های پیش‌بینی‌کننده کمک میکنه. ناسا هم از داده‌های ماهواره‌ای لندست برای ساخت مدل‌های پیش‌بینی‌کننده استفاده میکنه تا مشخص کنه آتش‌سوزی بعدی احتمالا کجا رخ میده.
تبدیل داده به ابزار برای آتش‌نشان‌ها
هدف نهایی این نیست که فقط تصاویر خام به دست بیاد. کیت درگان مارکیز، مشاور ارشد حریق در بنیاد گوردون و بتی مور که یکی از حامیان اصلی این پروژه است، میگه که تصاویر خام برای فناوران و دانشمندها مفیده، اما برای آتش‌نشان‌ها «محصولات داده‌ای آتش» بر اساس این اطلاعات ساخته میشه. این محصولات شامل ابزارهای مبتنی بر نقشه با زیرساخت هوش مصنوعی هستن تا به آتش‌نشان‌ها کمک کنن که تصمیمات بهتری برای واکنش به آتش بگیرن.
در حال حاضر Earth Fire Alliance با برخی از سازمان‌های آتش‌نشانی و دانشمندان در قالب یک «برنامه پذیرندگان اولیه» همکاری میکنه تا مشخص بشه بهترین راه برای تحلیل و ارسال داده‌ها به نیروهای امدادی چیه. این داده‌ها در نهایت برای منابع عمومی هم در دسترس قرار میگیرن، مثلا از طریق اپلیکیشن Watch Duty. به گفته برایان کالینز، مدیر اجرایی Earth Fire Alliance، یک جامعه آگاه میتونه تصمیمات بهتری بگیره، مثلا برای تخلیه اضطراری، حتی قبل از اینکه به طور رسمی بهشون اطلاع داده بشه.
جزئیات فنی و برنامه آینده
در حال حاضر یک ماهواره آزمایشی که توسط Muon Space ساخته شده، برای تست در مدار قرار داره. این ماهواره در مدار پایینی زمین کار میکنه، یک نوار دید ۱۵۰۰ کیلومتری داره و دقت نمونه‌برداری زمینی اون از بالای سر، ۵۰ متر هست.
- تا اواسط سال ۲۰۲۶، سه ماهواره عملیاتی اول مستقر میشن که امکان رصد جهانی دو بار در روز رو فراهم میکنن.
- تا سال ۲۰۳۰، منظومه کامل شامل بیش از ۵۰ ماهواره خواهد بود.
جانی دایر، مدیرعامل Muon Space، میگه این تصاویر اولیه به خوبی نشون میده که FireSat برای چه کاری ساخته شده. به گفته اون، علاوه بر تشخیص زودهنگام، توانایی FireSat در ردیابی پیشرفت و رفتار آتش برای مدیریت مداوم اون هم خیلی مهمه.
پیش‌بینی‌ها نشون میده که منظومه FireSat میتونه مزایای اقتصادی و زیست‌محیطی قابل توجهی داشته باشه. فقط در ایالات متحده، حتی با نرخ بازدید یک ساعته، این سیستم میتونه سالانه بیش از ۱ میلیارد دلار از هزینه‌های خسارت آتش‌سوزی کم کنه، ۳۵۰۰ خانه و ملک رو محافظت کنه، سطح زمین‌های سوخته رو ۱.۳ میلیون جریب کاهش بده و از انتشار ۲۱.۹ میلیون تن کربن جلوگیری کنه.
دیدگاهتان را بنویسید