«حالت مطالعه» یا Study Mode برای ChatGPT معرفی شد

ماجرا از این قراره که ChatGPT به یکی از ابزارهای یادگیری پرطرفدار تو دنیا تبدیل شده. دانشجوها برای حل تمرین‌های سخت، آماده شدن برای امتحان و یاد گرفتن مفاهیم جدید ازش استفاده میکنن. اما این استفاده یه سوال مهم رو هم به وجود آورده: چطور میشه مطمئن شد که این ابزار به «یادگیری واقعی» کمک میکنه و فقط راه‌حل رو بدون اینکه دانشجوها چیزی ازش بفهمن، در اختیارشون نمیذاره؟

چرا حالت مطالعه ساخته شد؟

حالت مطالعه جوابی برای همین سواله. وقتی کاربری این حالت رو فعال میکنه، ChatGPT با سوال‌های راهنما و دیالوگ‌های سقراطی، جواب‌هاش رو با توجه به هدف و سطح مهارت کاربر تنظیم میکنه تا به درک عمیق‌تری برسه. این حالت طوری طراحی شده که تعاملی و جذاب باشه و به دانشجوها کمک کنه «چیزی یاد بگیرن» نه اینکه فقط «کاری رو تموم کنن».

نگرانی‌ها در مورد تاثیر هوش مصنوعی روی یادگیری، مخصوصا تفکر انتقادی، در حال افزایشه. یه مقاله تحقیقی که در ژوئن ۲۰۲۵ منتشر شده، نشون داده دانشجوهایی که اجازه دادن ChatGPT مقاله‌هاشون رو بنویسه، فعالیت مغزی خیلی کمتری نسبت به همکلاسی‌هاشون که از موتورهای جستجو یا هیچ ابزار دیگه‌ای استفاده نکردن، داشتن. هدف OpenAI اینه که با درگیر کردن کاربرها در یک مکالمه، مهارت‌های تفکر انتقادی رو حفظ کنه.

لیا بلسکی، معاون بخش آموزش OpenAI، در یک جلسه تو ۲۹ ژوئیه گفت: «وقتی حالت مطالعه فعاله، ChatGPT از یه موتور جواب‌دهی ساده به یه معلم خصوصی شناختی تبدیل میشه». اون تاکید کرد که این ویژگی به جای پیدا کردن راه میانبر برای انجام تکالیف، کنجکاوی فکری رو تشویق میکنه.

این حالت چطور کار میکنه؟

پشت پرده این قابلیت، دستورالعمل‌های سیستمی سفارشی قرار داره که OpenAI با همکاری معلم‌ها، دانشمندها و متخصص‌های علوم تربیتی نوشته. این دستورالعمل‌ها مجموعه‌ای از رفتارهای اصلی رو که به یادگیری عمیق‌تر کمک میکنن، منعکس میکنن. این رفتارها شامل تشویق به مشارکت فعال، مدیریت بار شناختی، توسعه فراشناخت و خوداندیشی، پرورش حس کنجکاوی و ارائه بازخورد حمایتی و عملی میشه.

این حالت ویژگی‌های مختلفی داره:

• راهنمایی‌های تعاملی: به جای دادن جواب مستقیم، از ترکیب سوال‌های سقراطی، راهنمایی و نکته‌هایی برای خوداندیشی استفاده میکنه تا به درک بهتر و یادگیری فعال کمک کنه.
• پاسخ‌های مرحله‌بندی شده: اطلاعات تو بخش‌های قابل فهم سازماندهی میشن و ارتباط بین موضوعات مختلف رو برجسته میکنن. این کار باعث میشه اطلاعات با حجم مناسبی از جزئیات ارائه بشن و کاربر برای موضوعات پیچیده گیج نشه.
• پشتیبانی شخصی‌سازی شده: با پرسیدن سوال‌هایی برای سنجش سطح مهارت و استفاده از حافظه چت‌های قبلی، درس‌ها برای سطح کاربر تنظیم میشن. کاربر میتونه فعال‌سازی حافظه رو درخواست بده تا ChatGPT سطح سوال‌کننده رو به خاطر بسپره، مثلا اینکه آیا کاربر دانشجوی زیست‌شناسیه یا دانش‌آموز دبیرستانی.
• بررسی دانش: شامل آزمون‌ها و سوال‌های باز به همراه بازخورد شخصی‌سازی شده برای پیگیری پیشرفت، حفظ دانش و توانایی استفاده از اون تو موقعیت‌های جدیده.
• انعطاف‌پذیری: کاربرها میتونن به راحتی حالت مطالعه رو حین مکالمه روشن و خاموش کنن تا بتونن خودشون رو با اهداف یادگیریشون تو هر مکالمه تطبیق بدن.
• چندرسانه‌ای: این حالت چندرسانه‌ایه و میتونه تصاویر رو هم پردازش کنه.

نظر دانشجوها و کارشناس‌ها چیه؟

این ویژگی با در نظر گرفتن دانشجوهای کالج ساخته شده. بعضی از بازخوردهایی که تو مراحل اولیه آزمایش از دانشجوها گرفته شده این‌ها بودن:

نوآ کمپبل، یه دانشجو، میگه: «بهترین توصیفی که میتونم بکنم اینه که مثل یه «ساعات اداری» زنده، ۲۴/۷ و همه‌چیزدانه».

کیلب ماسی، یه دانشجوی دیگه، گفته: «حالت مطالعه تو تقسیم کردن مطالب سنگین به توضیحات واضح و با سرعت مناسب، عالی عمل کرد».

مگی وانگ هم تجربه‌اش رو اینطور تعریف کرده: «من حالت مطالعه رو برای یادگیری یه مفهومی که قبلا بارها تلاش کرده بودم یاد بگیرم، امتحان کردم: رمزگذاری موقعیتی سینوسی. مثل یه معلم خصوصی بود که از سوال‌های من خسته نمیشه. بعد از یه جلسه کاری ۳ ساعته، بالاخره اونقدر خوب فهمیدمش که احساس اطمینان میکردم».

کارشناس‌ها هم نظراتی دادن. رابی تورنی، مدیر ارشد برنامه‌های هوش مصنوعی در Common Sense Media، میگه: «به جای اینکه کار رو برای دانشجوها انجام بده، حالت مطالعه اون‌ها رو تشویق میکنه تا در مورد یادگیریشون به طور انتقادی فکر کنن. ویژگی‌هایی مثل این، یه قدم مثبت به سمت استفاده موثر از هوش مصنوعی برای یادگیریه».

دکتر نینا پاتل، یه کارشناس طراحی آموزشی، با خوش‌بینی محتاطانه‌ای گفته: «اگه دانشجوها تصمیم بگیرن باهاش درگیر بشن، حالت مطالعه میتونه خطر مصرف منفعلانه اطلاعات رو کم کنه و یادگیری عمیق‌تر رو ترویج بده». اما هشدار داده که چون مکانیسم قفل‌کننده‌ای وجود نداره، دانشجوهایی که تحت فشار زمانی هستن ممکنه باز هم از این تجربه سخت‌تر انصراف بدن.

محدودیت‌ها و آینده حالت مطالعه

بزرگترین محدودیت اینه که موفقیتش به «تعهد دانشجو به یادگیری» بستگی داره. لیا بلسکی میگه: «این یعنی استفاده از حالت مطالعه به یه دانشجوی متعهد نیاز داره. بچه‌ها باید واقعا بخوان یاد بگیرن، نه اینکه فقط تکلیفشون رو تموم کنن». کاربرها میتونن هر لحظه به حالت استاندارد ChatGPT برگردن و فعلا هیچ قفل مدیریتی یا والدینی برای اجباری کردن این حالت وجود نداره، هرچند OpenAI گفته ممکنه در آینده، مخصوصا برای استفاده‌های سازمانی، چنین کنترل‌هایی رو بررسی کنه.

نکته فنی مهم اینه که حالت مطالعه فعلا روی آخرین مدل‌های زبانی بزرگ OpenAI اجرا نمیشه، بلکه بر اساس مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های سیستمی سفارشی کار میکنه. خود OpenAI هشدار داده که این موضوع ممکنه باعث «رفتارهای ناسازگار و اشتباهاتی در طول مکالمات» بشه.

این فقط اولین قدم در یک مسیر طولانی برای بهبود یادگیری تو ChatGPT هست. OpenAI قصد داره وقتی با استفاده از بازخورد دانشجوها فهمید چه چیزی بهترین نتیجه رو میده، این رفتار رو مستقیما در مدل‌های اصلی خودش آموزش بده. این شرکت همچنین در حال بررسی قابلیت‌های دیگه‌ای برای جذاب‌تر کردن این حالته، مثل:

• تصویرسازی‌های واضح‌تر برای مفاهیم پیچیده یا متنی.
• تعیین هدف و پیگیری پیشرفت در طول مکالمات.
• شخصی‌سازی عمیق‌تر متناسب با سطح مهارت و اهداف هر دانشجو.

تحقیقات در مورد بهترین راه‌های استفاده از هوش مصنوعی در آموزش هنوز در حال شکل‌گیریه. OpenAI از طریق شرکای مختلفی مثل ابتکار SCALE در دانشگاه استنفورد در حال انجام تحقیقات بیشتره تا بفهمه ابزارهای هوش مصنوعی چطور روی نتایج یادگیری در حوزه‌هایی مثل آموزش K-12 تاثیر میذارن.