الکس کارپ، نگاهی به زندگی و دیدگاه‌های بنیان‌گذار پلنتیر

الکساندر سیدمون کارپ، که بیشتر با نام الکس کارپ شناخته میشه، یک چهره برجسته و در عین حال متفاوت در دنیای تکنولوژی و کسب و کاره. اون به عنوان یکی از بنیان‌گذاران و مدیرعامل شرکت نرم‌افزاری پلنتیر تکنالوجیز (Palantir Technologies) شهرت داره. کارپ که در تاریخ ۲ اکتبر ۱۹۶۷ به دنیا اومده، مسیری رو طی کرده که با بسیاری از مدیران عامل سیلیکون ولی فرق داره. زندگی حرفه‌ای اون با سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها و سهام شروع شد و در نهایت در سال ۲۰۰۳ با همکاری پیتر تیل، شرکت پلنتیر رو تاسیس کرد. جایگاه و نفوذ کارپ به حدی رسیده که در سال ۲۰۲۵، مجله تایم اون رو در لیست ۱۰۰ فرد تاثیرگذار جهان قرار داد. از نظر مالی هم، ثروت خالص اون در مقاطعی از سال ۲۰۲۵ از مرز ۱۲ میلیارد دلار عبور کرد و نامش در فهرست ۳۰۰ فرد ثروتمند جهان از دید منابعی مثل فوربز و شاخص میلیاردرهای بلومبرگ ثبت شد. این مقاله سعی داره تا با استفاده از اطلاعات موجود، نگاهی دقیق‌تر به جنبه‌های مختلف زندگی، تحصیلات، کار و دیدگاه‌های این کارآفرین آمریکایی بندازه.

بخش اول: سال‌های اولیه زندگی و مسیر تحصیلی

تولد و خانواده‌ای با پیشینه‌های متفاوت

الکساندر سیدمون کارپ در شهر نیویورک به دنیا اومد. اون پسر بزرگ خانواده بود. پدرش، رابرت جوزف کارپ، یک پزشک متخصص اطفال بالینی با پیشینه یهودی بود و مادرش، لیا جینس کارپ، یک هنرمند آفریقایی-آمریکایی. این ترکیب منحصر به فرد در پیشینه خانوادگی، از همون ابتدا فضایی متفاوت رو برای رشد اون فراهم کرد. الکس به همراه برادر کوچکترش، الیور «بن» کارپ، در شهر فیلادلفیا بزرگ شد. دوران کودکی و نوجوانی اون تحت تاثیر فعالیت‌های والدینش در زمینه حقوق مدنی و عدالت اجتماعی بود. کارپ در جوانی در بسیاری از تظاهرات و گردهمایی‌های اعتراضی شرکت می‌کرد که این موضوع نشون‌دهنده شکل‌گیری دیدگاه‌های اجتماعی و سیاسی اون از سنین پایینه.

یک نکته جالب در مورد پیشینه خانوادگی کارپ، ریشه‌های آلمانی خانواده پدریشه. خود اون در جایی گفته که قبل از سفر به آلمان، متوجه این موضوع نبود که تربیتش تا چه حد تحت تاثیر فرهنگ آلمانی بوده. این حس دوگانگی فرهنگی و هویتی، یکی از ویژگی‌هاییه که در بخش‌های مختلف زندگی اون دیده میشه.

تحصیلات: از فلسفه تا حقوق و نظریه اجتماعی

مسیر تحصیلی الکس کارپ یکی از غیرمعمول‌ترین مسیرها برای یک مدیرعامل در حوزه تکنولوژیه. اون مثل پدرش به دبیرستان مرکزی فیلادلفیا رفت و در سال ۱۹۸۵ فارغ‌التحصیل شد. کارپ گفته که از سنین پایین با مشکل خوانش‌پریشی یا دیسلکسیا دست و پنجه نرم می‌کرده، چالشی که تونسته بر اون غلبه کنه.

در ابتدا، اون تمایل داشت که یک نظریه‌پرداز اجتماعی بشه، مسیری که با دنیای تجارت و فناوری فاصله زیادی داره. این علاقه در انتخاب رشته دانشگاهی اون هم کاملا مشخصه. کارپ در سال ۱۹۸۹ مدرک کارشناسی خودش رو در رشته فلسفه از کالج هاورفورد در پنسیلوانیا گرفت. این پایه فلسفی، بعدها در نحوه بیان و استدلال‌های اون هم تاثیرگذار بود.

بعد از دوره کارشناسی، کارپ وارد دانشکده حقوق استنفورد شد. تحصیل در استنفورد یک نقطه عطف مهم در زندگی اون بود، نه فقط به خاطر کسب دانش حقوقی، بلکه به این دلیل که در همین دوره با پیتر تیل آشنا شد؛ فردی که بعدها شریک اصلی اون در تاسیس پلنتیر شد. کارپ در سال ۱۹۹۲ مدرک دکترای حرفه‌ای حقوق (Juris Doctor) خودش رو از استنفورد دریافت کرد. با وجود موفقیت‌های تحصیلی، اون همیشه حسی از بیگانگی با محیط‌های آکادمیک داشت. کارپ در جایی گفته: «در هر موسسه‌ای که باهاش در تعامل بودم، حس متفاوتی داشتم. با خودم فکر می‌کردم که می‌تونم این فضا رو مدیریت کنم، اما من بخشی از اون نیستم». این حس عدم تعلق، شاید یکی از دلایلی بود که اون رو به سمت مسیرهای نامتعارف سوق داد.

اما سفر تحصیلی کارپ به اینجا ختم نشد. اون به آلمان رفت و در سال ۲۰۰۲ موفق شد مدرک دکترای خودش رو در رشته نظریه اجتماعی نئوکلاسیک از دانشگاه گوته فرانکفورت دریافت کنه. عنوان رساله دکترای اون، که تحت نظارت کارولا برده نوشته شده بود، به زبان آلمانی این بود:

«Aggression in der Lebenswelt: Die Erweiterung des Parsonsschen Konzepts der Aggression durch die Beschreibung des Zusammenhangs von Jargon, Aggression und Kultur»

که ترجمه اون میشه: «پرخاشگری در جهان زندگی: بسط مفهوم پرخاشگری پارسونز از طریق توصیف ارتباط میان زبان تخصصی (جارگون)، پرخاشگری و فرهنگ». این موضوع نشون‌دهنده عمق علاقه اون به نظریه‌های اجتماعی و فلسفیه، چیزی که در کمتر مدیرعامل حوزه فناوری دیده میشه. تسلط کامل کارپ به زبان آلمانی و آشنایی با زبان فرانسوی هم از نتایج زندگی و تحصیل در اروپاست.

بخش دوم: از سرمایه‌گذاری شخصی تا تاسیس پلنتیر

شروع فعالیت‌های حرفه‌ای

بعد از پایان تحصیلات، کارپ مدتی رو به عنوان همکار پژوهشی در موسسه زیگموند فروید در فرانکفورت کار کرد. این انتخاب هم باز تاکیدی بر علایق آکادمیک و نظری اون بود. اما مسیر زندگی اون به زودی به سمت دنیای مالی و سرمایه‌گذاری تغییر جهت داد. کارپ گفته که بعد از دریافت ارثیه‌ای از پدربزرگش، شروع به سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها و بازار سهام کرد. موفقیت اون در این زمینه به قدری بود که تصمیم گرفت یک شرکت مدیریت پول به نام «گروه کیدمون» (Caedmon Group) رو در لندن تاسیس کنه. هدف این شرکت، مدیریت سرمایه افراد ثروتمندی بود که به سبک سرمایه‌گذاری اون علاقه داشتند.

تولد پلنتیر تکنالوجیز

نقطه عطف اصلی در زندگی حرفه‌ای الکس کارپ، سال ۲۰۰۴ بود. در این سال، اون به همراه پیتر تیل، همکلاسی سابقش در استنفورد، و چند نفر دیگه، شرکت پلنتیر تکنالوجیز رو تاسیس کرد و خودش مدیرعاملی اون رو بر عهده گرفت. پلنتیر یک شرکت نرم‌افزاریه که در زمینه تحلیل داده‌های بزرگ تخصص داره و محصولاتش بیشتر توسط سازمان‌های دولتی، آژانس‌های اطلاعاتی و شرکت‌های بزرگ استفاده میشه.

رهبری کارپ در پلنتیر با موفقیت‌های مالی چشمگیری همراه بود. روزنامه نیویورک تایمز در سال ۲۰۲۰، یعنی سالی که پلنتیر سهامی عام شد، الکس کارپ رو به عنوان پردرآمدترین مدیرعامل یک شرکت سهامی عام معرفی کرد. در اون سال، بسته حقوق و مزایای اون ارزشی معادل ۱.۱ میلیارد دلار داشت. این روند ادامه پیدا کرد و در سال ۲۰۲۴، اون با دریافت یک بسته جبران خدمات که «در عمل پرداخت شد» و ارزشی نزدیک به ۶.۸ میلیارد دلار داشت، دوباره به عنوان پردرآمدترین مدیرعامل یک شرکت سهامی عام در آمریکا شناخته شد. مجله معتبر اکونومیست هم در سال ۲۰۲۴، کارپ رو به عنوان مدیرعامل سال انتخاب کرد.

از نظر ثروت شخصی، نام کارپ به طور مداوم در لیست‌های معتبر جهانی دیده میشه. در سال ۲۰۲۴، مجله فوربز اون رو در رتبه ۱۱۴۳ لیست سالانه میلیاردرهای جهان با ثروت خالص ۲.۹ میلیارد دلار قرار داد. اما با رشد ارزش سهام پلنتیر، ثروت اون هم افزایش چشمگیری داشت. در مقاطعی از سال ۲۰۲۵، ثروت خالصش از ۱۲ میلیارد دلار فراتر رفت و اون رو در میان ۳۰۰ فرد ثروتمند جهان در لیست میلیاردرهای لحظه‌ای فوربز و شاخص میلیاردرهای بلومبرگ قرار داد.

عضویت در هیئت مدیره‌ها و نقش‌های مشاوره‌ای

علاوه بر مدیریت پلنتیر، کارپ در هیئت مدیره و کمیته‌های مشورتی چندین سازمان مهم هم عضویت داشته. این نقش‌ها نشون‌دهنده شبکه ارتباطی و نفوذ اون در صنایع مختلفه. برخی از این مسئولیت‌ها عبارتند از:

اکسل اشپرینگر (Axel Springer SE): عضو هیئت مدیره از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰.
ب آ اس اف (BASF): عضو هیئت مدیره تا سال ۲۰۲۰.
نشست بیلدربرگ (Bilderberg Meeting): عضو کمیته راهبری.
شورای کسب و کار (The Business Council): عضو.
گروه اکونومیست (The Economist Group): عضو سابق هیئت مدیره.

این عضویت‌ها، به خصوص در گروه بیلدربرگ و اکونومیست، نشون‌دهنده جایگاه کارپ در محافل نخبگان جهانی در حوزه‌های سیاست، رسانه و اقتصاده.

بخش سوم: دیدگاه‌های الکس کارپ

الکس کارپ به خاطر بیان صریح و گاه جنجالی دیدگاه‌هاش در مورد مسائل مختلف، از سیاست گرفته تا کسب و کار، شهرت داره. این بخش به بررسی نظرات اون بر اساس اطلاعات موجود می‌پردازد.

دیدگاه‌های سیاسی

۱. در مورد غرب:

مجله تایم در سال ۲۰۲۵، وقتی کارپ رو در لیست ۱۰۰ فرد تاثیرگذار جهان قرار داد، اون رو «تجسم نوع جدیدی از میلیاردرهای سیلیکون ولی: یک تکنو-ناسیونالیست بی‌پروا که قدرت غرب رو تبلیغ می‌کنه» توصیف کرد. این مجله اشاره کرد که کارپ در نامه‌ای به سرمایه‌گذاران، از کتاب «برخورد تمدن‌ها» نوشته ساموئل هانتینگتون نقل قول کرده بود: «ظهور غرب به خاطر برتری ایده‌ها، ارزش‌ها یا دینش ممکن نشد… بلکه به خاطر برتری‌اش در به کارگیری خشونت سازمان‌یافته بود». کارپ در ادامه نوشته بود: «غربی‌ها اغلب این واقعیت رو فراموش می‌کنن؛ غیرغربی‌ها هرگز فراموش نمی‌کنن».

این دیدگاه در مصاحبه‌ای با نیویورک تایمز هم بازتاب داشت. کارپ در اون مصاحبه گفته بود: «شما باید ترس به جان دشمنانتون بندازین» و سوال کرده بود: «آیا ما به اندازه کافی سرسخت هستیم که دشمنانمون رو بترسونیم تا به جنگ کشیده نشیم؟ آیا چینی‌ها، روس‌ها و ایرانی‌ها فکر می‌کنن ما قوی هستیم؟». مورین داود، روزنامه‌نگاری که این مصاحبه رو انجام داد، اون رو سرشار از «میهن‌پرستی افراطی آمریکایی» توصیف کرد.

در سال ۲۰۲۴، نیویورک تایمز از کارپ نقل کرد که اون و شرکتش پلنتیر «یک دیدگاه مداوم طرفدار غرب دارند، مبنی بر اینکه غرب روش برتری برای زندگی و سازماندهی خودش داره».

۲. در مورد سیاست داخلی آمریکا:

دیدگاه‌های کارپ در مورد سیاست داخلی آمریکا پیچیده به نظر میرسه. در سال ۲۰۱۸، اون خودش رو یک «سوسیالیست» و یک «ترقی‌خواه» توصیف کرد و گفت که به هیلاری کلینتون رای داده. با این حال، نیتن جی. رابینسون، دبیر مجله «کارنت افرز»، در سال ۲۰۲۴ نوشت که به نظر میرسه کارپ «یک تعریف شخصی و منحصر به فرد از سوسیالیسم در ذهن داره که هیچ وجه اشتراکی با سنت سوسیالیستی نداره».

در سال ۲۰۲۴، کارپ گفت که اگرچه از مسیر حزب دموکرات «هیجان‌زده نیست»، اما همچنان «علیه ترامپ رای خواهد داد».

یکی از مواضع مشخص کارپ، محکوم کردن تفکر «ووک» (woke) است. اون این طرز فکر رو «ریسک اصلی» برای شرکتش پلنتیر و برای کل ایالات متحده میدونه. کارپ، پلنتیر رو به عنوان یک «نمونه متضاد» برای شرکت‌هایی معرفی کرده که از نظر اون «ووک» هستند.

۳. در مورد دولت ایالات متحده:

کارپ معتقده که شرکت‌های فناوری مثل پلنتیر وظیفه دارن از ارتش آمریکا حمایت کنن. اون گفته که خودش و شرکتش «در دفاع از ارزش‌های غرب فعال هستند» و به این باور دارند که «غرب روش برتری برای زندگیه».

یکی از جنجالی‌ترین مواضع اون، دفاع از قرارداد پلنتیر با اداره مهاجرت و گمرک ایالات متحده (ICE) در دوران 논란 برانگیز سیاست جداسازی خانواده‌ها بود. کارپ در این مورد گفت که اگرچه جداسازی خانواده‌ها «یک مسئله اخلاقی واقعا سخت، پیچیده و تکان‌دهنده‌اس»، اما اون طرفدار «یک سیاست مهاجرتی منصفانه اما سخت‌گیرانه» است.

اون همچنین معتقده که دولت آمریکا باید نقش قدرتمندی در قانون‌گذاری فناوری داشته باشه و کشورهای غربی باید در تحقیقات هوش مصنوعی پیشتاز باشن.

۴. در مورد جنگ غزه:

الکس کارپ در مورد جنگ غزه مواضعی قوی در حمایت از اسرائیل اتخاذ کرده. اون به شدت اعتراضات حامیان فلسطین در دانشگاه‌ها در سال ۲۰۲۴ رو محکوم کرد و دیدگاه‌های معترضان رو یک «دین پاگانی» و «یک عفونت در داخل جامعه ما» نامید. کارپ در نمایشگاه هوش مصنوعی برای رقابت‌پذیری ملی گفت: «فعالان صلح، فعالان جنگ هستند» و در جای دیگری گفت که معترضان باید به کره شمالی فرستاده بشن.

در دسامبر ۲۰۲۳، در جریان تظاهرات در دانشگاه کلمبیا در نیویورک، اون گفت: «هیچ راهی برای توضیح سرمایه‌گذاری در مدارس نخبه ما وجود نداره، در حالی که خروجی اون یک دین پاگانیه—یک دین پاگانی از میان‌مایگی، تبعیض، عدم تحمل و خشونت». در پی این حوادث، پلنتیر اعلام کرد که ۱۸۰ موقعیت شغلی رو برای فارغ‌التحصیلان یهودی دانشگاه‌ها کنار میذاره و دلیل این کار رو یهودستیزی ادعایی در محوطه دانشگاه‌ها در ارتباط با اعتراضات عنوان کرد.

دیدگاه‌های کسب و کار

کارپ منتقد سرسخت فروشندگان استقراضی یا «شورت سلرها» (short sellers) است. اون گفته که عاشق «سوزاندن شورت سلرهاست». کارپ اونها رو به معتادان به کوکائین تشبیه کرده و گفته که اونها «فقط عاشق به زیر کشیدن شرکت‌های بزرگ آمریکایی هستند». با این حال، خود اون در سال ۲۰۲۴ به خاطر فروش ۱.۹ میلیارد دلار از سهام پلنتیر مورد انتقاد قرار گرفت.

در فوریه ۲۰۲۵، در جریان یک سخنرانی برای تبلیغ کتابش، کارپ یک اظهارنظر جنجالی دیگه هم داشت و گفت: «من عاشق این ایده‌ام که یه پهپاد داشته باشم و ادرار آغشته به فنتانیل سبک روی تحلیلگرانی بپاشم که سعی کردن ما رو خراب کنن». این جمله بازتاب زیادی داشت و سبک مدیریتی بی‌پرده و گاه تهاجمی اون رو نشون میداد.

بخش چهارم: زندگی شخصی و علایق نامتعارف

زندگی شخصی الکس کارپ هم مثل دیدگاه‌هاش، پر از نکات غیرمعمول و جالبه. اون در شهرستان گرافتون در ایالت نیوهمپشایر زندگی می‌کنه. وقتی یک خبرنگار به اون گفت که «۱۰ خانه در سراسر جهان، از آلاسکا تا ورمونت، از نروژ تا نیوهمپشایر» داره، کارپ به شوخی جواب داد: «باید این رو اینطور بازگو کنی که من ۱۰ کلبه اسکی کراس کانتری دارم».

سبک زندگی و سرگرمی‌ها

کارپ به عنوان یک «دیوانه سلامتی» توصیف میشه. اون به طور منظم شنا و اسکی کراس کانتری انجام میده و به تمرین هنرهای رزمی می‌پردازه. کارپ گفته که تای‌چی تمرین می‌کنه و تاکید کرده که این هنر رزمی نباید با چی‌گونگ اشتباه گرفته بشه. اون در دفترهای کارش شمشیرهای تای‌چی نگهداری می‌کنه.

یکی دیگه از مهارت‌های عجیب اون، تیراندازی با سلاح‌های کمریه. یک خبرنگار مشاهده کرده که کارپ «با مهارت تمام اهدافی رو از فاصله ۲۶۴ یاردی» با یک تپانچه مسابقه‌ای ۹ میلی‌متری مدل BUL Armory SAS II Bullesteros هدف قرار میده.

نکات جالب شخصی

شاید یکی از معروف‌ترین ویژگی‌های شخصی کارپ این باشه که اون هرگز رانندگی یاد نگرفته. دلیل این موضوع رو با جمله معروفی توضیح داده: «اولش خیلی فقیر بودم. بعدش خیلی پولدار شدم». یک پست اینستاگرامی هم به این موضوع اشاره کرده و گفته که کارپ «یک امپراتوری داده چند میلیارد دلاری ساخت اما هرگز رانندگی یاد نگرفت و فقط روی سلطه تمرکز کرد و با خودروهای شیشه دودی تردد می‌کنه».

در مورد زندگی خانوادگی، کارپ گفته که فکر بچه‌دار شدن «باعث کهیر زدن من میشه».

یکی از بستگان دانشگاهی اون، عمویش جرالد جینس است که استاد اقتصاد، مطالعات آفریقایی-آمریکایی و مطالعات شهری در دانشگاه ییل است.

یک نکته جالب دیگه، علاقه مشترک اون با دوستش پیتر تیل به ماشین‌های آلمانیه. کارپ همیشه در سفرهایش فقط از خودروهای آلمانی استفاده می‌کنه.

بخش پنجم: کارپ در رسانه‌ها

با افزایش شهرت و نفوذ الکس کارپ و شرکتش، اون به سوژه رسانه‌ها، فیلم‌های مستند و کتاب‌ها هم تبدیل شده.

مستند آلمانی «نگاه به تو»

در سال ۲۰۲۴، یک فیلم مستند آلمانی به نام «Watching You: The World of Palantir and Alex Karp» (نگاه به تو: دنیای پلنتیر و الکس کارپ) به کارگردانی کلاوس اشترن ساخته شد. این مستند به بررسی نفوذ پلنتیر و مسیر شغلی کارپ می‌پردازه و شامل مصاحبه‌هایی با همکاران سابق، سیاستمداران و منتقدان میشه. خود الکس کارپ تصمیم گرفت که در این مستند شرکت نکنه.

کتاب پرفروش «جمهوری تکنولوژیک»

الکس کارپ به همراه نیکولاس زامیسکا، نویسنده کتابی به نام «The Technological Republic: Hard Power, Soft Belief, and the Future of the West» (جمهوری تکنولوژیک: قدرت سخت، باور نرم و آینده غرب) است. این کتاب که توسط انتشارات وینتیج بوکز در فوریه ۲۰۲۵ منتشر شد، به سرعت به کتاب شماره یک در لیست پرفروش‌ترین‌های نیویورک تایمز تبدیل شد. شماره شابک این کتاب ۱۵۲۹۹۴۵۳۹۹ است.

کتاب دیدگاهی انتقادی نسبت به خودرضایتی سیلیکون ولی و جاه‌طلبی رو به افول غرب ارائه میده و استدلال می‌کنه که صنعت نرم‌افزار باید با دولت همکاری کنه تا با چالش‌های فوری، به ویژه «مسابقه تسلیحاتی هوش مصنوعی»، مقابله کنه.

این کتاب حتی در محافل سیاسی هم تاثیرگذار بوده. یک پست در شبکه اجتماعی ایکس از حساب رسمی پلنتیر در تاریخ ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۵، گزارش تایمز لندن رو نقل کرد که میگفت کتاب کارپ الهام‌بخش دولت کیر استارمر در بریتانیاست. در این گزارش ذکر شده بود که «مورگان مک‌سوئینی، رئیس دفتر نخست‌وزیر، از طرفداران بزرگ این کتابه».

الکس کارپ بدون شک یکی از پیچیده‌ترین و غیرمتعارف‌ترین چهره‌ها در راس یک شرکت بزرگ فناوریه. پیشینه تحصیلی اون در فلسفه و نظریه اجتماعی، تضاد جالبی با دنیای مهندسی‌محور سیلیکون ولی داره. دیدگاه‌های سیاسی و اجتماعی صریح و گاه تند اون، از حمایت بی‌قید و شرط از قدرت غرب و ارتش آمریکا گرفته تا محکومیت تفکر «ووک» و اعتراضات دانشگاهی، اون رو به شخصیتی تبدیل کرده که یا به شدت مورد حمایت قرار می‌گیره یا به شدت مورد انتقاد.

زندگی شخصی اون هم، با علایقی مثل هنرهای رزمی، تیراندازی و امتناع از یادگیری رانندگی، به تصویر متفاوت اون دامن میزنه. به عنوان مدیرعامل پلنتیر، اون شرکتی رو رهبری می‌کنه که در قلب برخی از حساس‌ترین مسائل امنیتی و اطلاعاتی جهان قرار داره و خودش هم با مواضع بی‌پرده، خودش رو در مرکز این بحث‌ها قرار میده. از یک دانشجوی فلسفه و نظریه‌پرداز اجتماعی تا یک میلیاردر تکنو-ناسیونالیست، مسیر زندگی الکس کارپ داستانی از ترکیب تضادهاست که همچنان ادامه داره.

منابع