ایرفورس وان چیست؟ از کال ساین تا هواپیمای ریاست جمهوری آمریکا

ایده داشتن یه هواپیمای نظامی مخصوص برای رییس جمهور اولین بار توی جنگ جهانی دوم مطرح شد. اون موقع مشاورهای نظامی وزارت جنگ نگران این بودن که استفاده از خطوط هوایی تجاری برای سفرهای رییس جمهور ریسک بالایی داره. این شد که در سال ۱۹۴۴، یه هواپیمای C-54 Skymaster رو برای این کار تغییر دادن و به اولین هواپیمای ریاست جمهوری که از اول برای همین منظور ساخته شده بود، تبدیل کردن. این هواپیما که بهش لقب «گاو مقدس» یا Sacred Cow رو داده بودن، توسط نیروی هوایی ارتش اداره میشد و در فوریه ۱۹۴۵، رییس جمهور فرانکلین روزولت رو به کنفرانس یالتا برد. بعد از اون هم تا دو سال دیگه توسط رییس جمهور هری ترومن استفاده شد.

اما خود اسم رمز «ایرفورس وان» در سال ۱۹۵۴ ساخته شد. ماجرا از این قرار بود که یه هواپیمای لاکهید کانستلیشن با شماره پرواز یکسان با یه پرواز تجاری، که رییس جمهور دوایت آیزنهاور رو حمل میکرد، وارد یه حریم هوایی مشترک شد و این موضوع باعث سردرگمی شد. از اون به بعد این اسم رمز به وجود اومد تا جلوی اینجور اتفاق‌ها گرفته بشه. از سال ۱۹۶۲ که هواپیمای SAM 26000 وارد خدمت شد، هواپیمای اصلی رییس جمهور یه رنگ‌آمیزی خیلی خاص و مشخص پیدا کرد که توسط ریموند لووی طراحی شده بود و تا امروز هم باقی مونده.

به جز این‌ها، هواپیماهای دیگه‌ای هم بودن که به عنوان ایرفورس وان خدمت کردن. مثلا یه لاکهید کانستلیشن دیگه به اسم Columbine III، سه تا بوئینگ ۷۰۷ که توی دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ معرفی شدن و در حال حاضر هم دو تا بوئینگ VC-25A که از سال ۱۹۹۰ دارن استفاده میشن. ناوگان ریاست جمهوری الان شامل دو تا هواپیمای بوئینگ ۷۴۷-200B بسیار سفارشی شده (مدل VC-25A) هست. نیروی هوایی آمریکا دو تا بوئینگ ۷۴۷-۸ هم سفارش داده که قراره به عنوان هواپیماهای بعدی رییس جمهور با کد VC-25B خدمت کنن و انتظار میره که زودتر از سال ۲۰۲۶ وارد سرویس نشن.

گاهی وقتا هم پیش اومده که رییس جمهورهای آمریکا از رهبران کشورهای دیگه دعوت کردن تا باهاشون سوار ایرفورس وان بشن. مثلا در سال ۱۹۷۳، رییس جمهور نیکسون از لئونید برژنف، دبیر کل شوروی، دعوت کرد تا باهاش از واشنگتن دی‌سی به کالیفرنیا پرواز کنه. یا در سال ۱۹۸۳، رییس جمهور ریگان و ملکه الیزابت دوم با هم سوار این هواپیما شدن و در سواحل غربی آمریکا گشتی زدن.

سفرهای هوایی ریاست جمهوری چطور شروع شد؟

اولین رییس جمهور آمریکا که سوار هواپیما شد، تئودور روزولت بود. این اتفاق در ۱۱ اکتبر ۱۹۱۰ افتاد. اون با یه هواپیمای اولیه از مدل رایت فلایر از فرودگاه کینلاک در نزدیکی سنت لوئیس، میزوری، پرواز کرد. البته اون موقع دیگه رییس جمهور نبود و ویلیام هوارد تفت جاشو گرفته بود. این پرواز تاریخی فقط یه دور کوتاه بالای سر جمعیت توی یه نمایشگاه محلی بود، اما به هر حال شروع سفرهای هوایی ریاست جمهوری حساب میشه.

فرانکلین روزولت اولین رییس جمهوری بود که وقتی سر کار بود با هواپیما پرواز کرد. اولین هواپیمایی که به طور مشخص برای سفرهای ریاست جمهوری تهیه شد، یه هواپیمای آبی-خاکی داگلاس دلفین بود که با روکش‌های لوکس برای چهار مسافر و یه اتاقک خواب جداگونه تغییر داده شده بود. این هواپیما که نیروی دریایی آمریکا بهش کد RD-2 رو داده بود، در سال ۱۹۳۳ تحویل داده شد و در پایگاه دریایی آناکوستیا در واشنگتن دی‌سی مستقر بود. این هواپیما از سال ۱۹۳۹ به عنوان وسیله حمل و نقل رییس جمهور خدمت کرد.

توی جنگ جهانی دوم، زیردریایی‌های آلمانی توی اقیانوس اطلس خیلی فعال بودن و همین باعث شد که سفرهای هوایی به روش ترجیحی برای حمل و نقل شخصیت‌های مهم تبدیل بشه. در سال ۱۹۴۳، روزولت برای شرکت در کنفرانس کازابلانکا در مراکش، با یه هواپیمای بوئینگ ۳۱۴ به اسم Dixie Clipper که خدمه‌اش از شرکت پن ام بودن، سفر کرد. این پرواز مسافتی حدود ۵۵۰۰ مایل (۸۸۹۰ کیلومتر) رو در سه مرحله طی کرد.

همین نگرانی‌ها در مورد استفاده از خطوط هوایی تجاری برای حمل رییس جمهور باعث شد که مقامات نیروهای هوایی ارتش ایالات متحده، که بعدا به نیروی هوایی آمریکا تبدیل شد، دستور بدن که یه هواپیمای نظامی رو برای نیازهای ویژه فرمانده کل قوا تغییر بدن. در سال ۱۹۴۳، یه هواپیمای ترابری C-87A با شماره ۴۱-۲۴۱۵۹ برای حمل رییس جمهور فرانکلین روزولت در سفرهای بین‌المللی آماده شد. اما بعد از اینکه سوابق ایمنی بحث‌برانگیز C-87 بررسی شد، سرویس مخفی به طور قاطع با استفاده از این هواپیما برای رییس جمهور مخالفت کرد. C-87 که از بمب‌افکن کانسالیدیتد B-24 لیبریتور ساخته شده بود، حس و حال نظامی‌تری نسبت به هواپیماهای ترابری داشت. این هواپیما که اسمش «حدس بزن دومی کجاست» یا Guess Where II بود، برای حمل اعضای ارشد دولت روزولت در سفرهای مختلف استفاده شد. در مارس ۱۹۴۴، النور روزولت با این هواپیما برای یه تور حسن نیت به چند کشور آمریکای لاتین رفت. C-87 در سال ۱۹۴۵ از رده خارج شد.

بعد از این ماجرا، سرویس مخفی یه هواپیمای داگلاس C-54 اسکای‌مستر رو برای وظیفه حمل و نقل ریاست جمهوری آماده کرد. این هواپیمای VC-54C که لقبش «گاو مقدس» بود، یه محوطه خواب، تلفن رادیویی و یه آسانسور جمع‌شونده با باتری داشت تا بتونه روزولت رو با ویلچرش بلند کنه. VC-54C فقط یه بار رییس جمهور روزولت رو جابجا کرد که اون هم برای سفر به کنفرانس یالتا در فوریه ۱۹۴۵ بود. جالبه که قانون امنیت ملی ۱۹۴۷، یعنی همون قانونی که نیروی هوایی آمریکا رو ایجاد کرد، توسط رییس جمهور هری ترومن روی عرشه همین هواپیمای VC-54C امضا شد. ترومن در سال ۱۹۴۷، این هواپیما رو با یه C-118 لیفت‌مستر تغییر یافته جایگزین کرد و اسمش رو به یاد شهر زادگاهش در میزوری، «ایندیپندنس» یا Independence گذاشت. این هواپیما ظاهر خاصی داشت و دماغه‌اش شبیه سر یه عقاب سرسفید رنگ شده بود. هواپیما یه اتاق خصوصی در قسمت عقبی و یه کابین اصلی داشت که میتونست ۲۴ مسافر رو جا بده یا به ۱۲ تختخواب تبدیل بشه. این هواپیما الان در موزه ملی نیروی هوایی ایالات متحده در دیتون، اوهایو نگهداری میشه.

دوران آیزنهاور و جت‌ها

آیزنهاور چهار تا هواپیمای ملخی رو به خدمت ریاست جمهوری درآورد. این گروه شامل دو تا لاکهید C-121 کانستلیشن بود: هواپیمای Columbine II (VC-121A 48-610) و Columbine III (VC-121E 53-7885). اسم این هواپیماها رو بانوی اول، میمی آیزنهاور، به خاطر گل کلمباین که گل رسمی ایالت کلرادو (خونه جدیدش) بود، انتخاب کرد. دو تا هواپیمای آئرو کاماندر هم به این ناوگان اضافه شدن.

هواپیمای Columbine II اولین هواپیمایی بود که اسم رمز ایرفورس وان رو گرفت. این هواپیما یه لاکهید کانستلیشن بود که برای سفرهای مقامات ویژه تنظیم شده بود و جایگزین یه کانستلیشن قدیمی‌تر به اسم کلمباین شده بود. این اسم رمز برای هواپیمای نیروی هوایی که رییس جمهور رو حمل میکنه، بعد از یه اتفاق در سال ۱۹۵۴ تعیین شد. در اون اتفاق، یه پرواز تجاری شرکت ایسترن ایرلاینز با شماره ۸۶۱۰ با هواپیمای نیروی هوایی با شماره ۸۶۱۰ که رییس جمهور آیزنهاور رو حمل میکرد، مسیرشون با هم تداخل پیدا کرد. این اسم رمز اول به صورت غیررسمی استفاده میشد اما در سال ۱۹۶۲ به طور رسمی ثبت شد.

نزدیکای پایان دوره دوم ریاست جمهوری آیزنهاور، جان فاستر دالس، وزیر امور خارجه، اشاره کرد که نیکیتا خروشچف، نخست‌وزیر شوروی و بقیه مقامات ارشدشون شروع به استفاده از هواپیمای پیشرفته توپولف Tu-114 برای سفرهاشون کردن و دیگه شایسته نبود که رییس جمهور آمریکا با یه هواپیمای ملخی پرواز کنه. این حرف راه رو برای خرید سه تا هواپیمای جت بوئینگ ۷۰۷-۱۲۰ (VC-137A) توسط نیروی هوایی باز کرد که با کدهای SAM 970، SAM 971 و SAM 972 شناخته میشدن.

تکنولوژی جت با سرعت بالایی که در این هواپیماها به کار رفته بود، به رییس جمهورها از آیزنهاور تا نیکسون این امکان رو داد که مسافت‌های طولانی رو سریع‌تر طی کنن و با رهبران جهان ملاقات‌های رو در رو داشته باشن. ریچارد نیکسون که اون موقع معاون رییس جمهور بود، اولین بار در سفرش به روسیه در ژوئیه ۱۹۵۹ برای «مناظره‌های آشپزخانه» از یه VC-137A استفاده کرد. ماه بعدش، آیزنهاور اولین رییس جمهوری شد که با هواپیمای جت پرواز کرد. اون با SAM 970 که بهش «کوئینی» میگفتن، برای ملاقات با کنراد آدناور، صدراعظم آلمان رفت. آیزنهاور در تور حسن نیت «پرواز به سوی صلح» در دسامبر ۱۹۵۹، از ۱۱ کشور آسیایی دیدن کرد و در عرض ۱۹ روز، ۲۲۰۰۰ مایل (۳۵۰۰۰ کیلومتر) پرواز کرد؛ یعنی دو برابر سریع‌تر از مسافتی که میتونست با یکی از هواپیماهای کلمباین طی کنه.

هواپیماهای SAM 970 تا SAM 972 با ورود هواپیمای مخصوص VC-137C با کد SAM 26000 در اوایل دهه ۱۹۶۰، از نقش ریاست جمهوری کنار گذاشته شدن. هواپیماهای قدیمی‌تر با رنگ‌آمیزی ثانویه لووی که برای ایرفورس تو و بقیه هواپیماهای مقامات غیرریاست جمهوری طراحی شده بود، دوباره رنگ شدن. SAM 970 الان در موزه پرواز سیاتل، واشنگتن به نمایش گذاشته شده. SAM 971 که بیشتر به خاطر بازگردوندن آمریکایی‌های گروگان گرفته شده در ایران در سال ۱۹۸۱ معروفه، در موزه هوا و فضای پیما در توسان، آریزونا قرار داره. SAM 972 هم در اکتبر ۱۹۹۶ از رده خارج شد.

ظاهر نمادین ایرفورس وان چطور شکل گرفت؟

وقتی جان اف کندی در سال ۱۹۶۱ به ریاست جمهوری رسید، هواپیمای جدید VC-137C هنوز برای خدمت ریاست جمهوری آماده نشده بود. به پیشنهاد همسرش، ژاکلین کندی، اون با ریموند لووی، طراح صنعتی فرانسوی-آمریکایی، تماس گرفت تا در طراحی رنگ‌آمیزی و فضای داخلی جدید برای VC-137C کمک کنه.

لووی که قبلا هواپیمای SAM 970 رو دیده بود، به یکی از دوستاش توی کاخ سفید گله کرده بود که این هواپیما «یه دماغه نارنجی زننده داره و زیادی شبیه هواپیمای نظامیه». وان هاردستی، مورخ ایرفورس وان و متصدی سابق موزه اسمیتسونین، این رو به سی‌ان‌ان گفته. لووی خدمات مشاوره‌ طراحی‌اش رو به طور رایگان به کندی پیشنهاد داد.

کندی از بین طرح‌های اولیه لووی، یه طرح قرمز و طلایی رو انتخاب کرد، اما ازش خواست که کل طرح رو به رنگ آبی دربیاره. لووی از اولین نسخه چاپ شده اعلامیه استقلال ایالات متحده هم الهام گرفت و پیشنهاد داد که عبارت «United States of America» با حروف بزرگ و با فاصله زیاد و با فونت Caslon نوشته بشه. اون تصمیم گرفت که قسمت پایینی بدنه هواپیما رو با آلومینیوم صیقلی بدون رنگ بذاره و از دو طیف آبی استفاده کرد: آبی فولادی که با جمهوری اولیه و ریاست جمهوری مرتبط بود، و یه آبی آب‌گونه مدرن‌تر، تا نمادی از آمریکایی باشه که هم ریشه در گذشته داره و هم به سمت آینده پرواز میکنه. مهر ریاست جمهوری به دو طرف بدنه نزدیک دماغه اضافه شد و یه پرچم بزرگ آمریکا روی دم هواپیما نقاشی شد. کار لووی بلافاصله مورد تحسین رییس جمهور و رسانه‌ها قرار گرفت. این طرح خطی، تصویری شیک و افقی رو القا میکرد که با خوش‌بینی و شکوفایی عصر جت در آمریکا هماهنگ بود و امروز هم نماد میراث و سنت اون به حساب میاد.

رنگ‌آمیزی VC-137C که لووی طراحی کرده بود، برای هواپیمای بزرگ‌تر VC-25A هم وقتی که در سال ۱۹۹۰ وارد خدمت شد، اقتباس شد. نسخه ثانویه این طرح (بدون اون نوار آبی تیره‌تر و کلاهک روی کابین خلبان) هنوز هم روی هواپیماهای C-40، C-37، C-32 و C-20 نیروی هوایی آمریکا در حالت‌های استاندارد (غیرریاست جمهوری) استفاده میشه. این طرح رنگ ریاست جمهوری رو حتی میشه روی لوکوموتیو Union Pacific 4141 که در قطار مراسم خاکسپاری جورج اچ. دبلیو. بوش استفاده شد هم دید.

از کندی تا نیکسون: عصر جت و SAM 26000

با جان اف کندی، سفرهای هوایی ریاست جمهوری وارد عصر جت شد. اگرچه اون میتونست از جت‌های دوران آیزنهاور برای سفر به کانادا، فرانسه، اتریش و بریتانیا استفاده کنه، اما وقتی سر کار اومد، هواپیمای اصلیش در داخل کشور هنوز یه داگلاس VC-118A لیفت‌مستر ملخی بود. در اکتبر ۱۹۶۲، بوئینگ VC-137C استراتولاینر دوربرد و تغییریافته با کد SAM 26000 که رنگ‌آمیزیش توسط لووی طراحی شده بود، تحویل داده شد و فورا به یه بخش مهم از برند دولت کندی تبدیل شد.

SAM 26000 از سال ۱۹۶۲ تا ۱۹۹۸ در خدمت بود و به رییس جمهورها از کندی تا کلینتون خدمت کرد. در ۲۲ نوامبر ۱۹۶۳، SAM 26000 رییس جمهور کندی رو به دالاس، تگزاس برد و در فرودگاه لاو فیلد دالاس، به پس‌زمینه‌ای برای خوشامدگویی کندی‌ها به مردم تبدیل شد. بعد از ظهر همون روز، کندی ترور شد و معاونش، لیندون جانسون، به عنوان رییس جمهور سوگند یاد کرد. اون مراسم تحلیفش رو روی عرشه SAM 26000 انجام داد و بعد به سمت واشنگتن دی‌سی پرواز کرد. بعدها، در ژانویه ۱۹۷۳، SAM 26000 جسد جانسون رو بعد از مراسم تشییع جنازه رسمی در واشنگتن، به تگزاس برگردوند.

جانسون از SAM 26000 برای سفرهای داخلی زیاد و همچنین برای بازدید از سربازان در ویتنام جنوبی در طول جنگ ویتنام استفاده کرد. SAM 26000 در سفرهای خارجی تاریخ‌ساز رییس جمهور نیکسون هم خدمت کرد؛ از جمله سفر معروفش به جمهوری خلق چین در فوریه ۱۹۷۲ و سفرش به اتحاد جماهیر شوروی در اواخر همون سال، که هر دو برای اولین بار توسط یه رییس جمهور آمریکا انجام میشد. نیکسون به افتخار دویستمین سالگرد استقلال آمریکا، این هواپیما رو «روح ۷۶» یا Spirit of ’76 نام‌گذاری کرد و این لوگو در دو طرف دماغه هواپیما نقاشی شد.

SAM 26000 در دسامبر ۱۹۷۲ با یه VC-137C دیگه به اسم Special Air Mission 27000 جایگزین شد. اگرچه SAM 26000 به وضعیت حمل و نقل مقامات غیرریاست جمهوری تنزل پیدا کرد (و بدون اون کلاهک و نوار آبی تیره دوباره رنگ شد)، اما تا زمان بازنشستگیش در سال ۱۹۹۸ به عنوان هواپیمای پشتیبان SAM 27000 خدمت کرد.

یه اتفاق جالب در ژوئن ۱۹۷۴ افتاد. وقتی رییس جمهور نیکسون در راه یه توقف برنامه‌ریزی شده در سوریه بود، جنگنده‌های سوری ایرفورس وان رو رهگیری کردن تا به عنوان اسکورت عمل کنن. اما خدمه پرواز از قبل در جریان نبودن، برای همین اقدامات evasive (گریز) مثل شیرجه زدن رو انجام دادن.

بعد از اینکه نیکسون اعلام کرد قصد داره از ریاست جمهوری استعفا بده، سوار SAM 27000 شد (با کال ساین «ایرفورس وان») تا به کالیفرنیا بره. کلنل رالف آلبرتازی، خلبان وقت ایرفورس وان، تعریف کرده که بعد از اینکه جرالد فورد به عنوان رییس جمهور سوگند یاد کرد، هواپیما باید به SAM 27000 تغییر نام میداد که نشون میداد دیگه رییس جمهوری در هواپیما نیست. آلبرتازی بالای شهر جفرسون سیتی، میزوری، از طریق رادیو گفت: «کانزاس سیتی، اینجا ایرفورس وان بود. میشه کال ساین ما رو به سیرا آلفا مایک (SAM) ۲۷۰۰۰ تغییر بدین؟» و جواب اومد: «راجر، سیرا آلفا مایک ۲۷۰۰۰. برای رییس جمهور آرزوی موفقیت داریم».

دوران جدید با بوئینگ ۷۴۷

دوره ریاست جمهوری رونالد ریگان تغییرات اساسی در خود ایرفورس وان ایجاد نکرد، اما ساخت نسخه ریاست جمهوری بوئینگ ۷۴۷ در دوران اون شروع شد. نیروی هوایی در سال ۱۹۸۵ یه درخواست برای دو تا هواپیمای پهن‌پیکر با حداقل سه موتور و برد ۶۰۰۰ مایل (۹۷۰۰ کیلومتر) بدون نیاز به سوخت‌گیری داد. بوئینگ با ۷۴۷ و مک‌دانل داگلاس با DC-10 پیشنهاد دادن و دولت ریگان دو تا ۷۴۷ یکسان رو برای جایگزینی مدل‌های قدیمی ۷۰۷ VC-137 که استفاده میکرد، سفارش داد. طراحی داخلی این هواپیماها که توسط بانوی اول، نانسی ریگان، انجام شد، یادآور سبک جنوب غربی آمریکا بود.

وقتی جورج دبلیو بوش در ژانویه ۲۰۰۹ از سمتش کنار رفت، با یه VC-25 که از کال ساین SAM 28000 استفاده میکرد به تگزاس پرواز کرد، چون دیگه رییس جمهور فعلی آمریکا رو حمل نمیکرد. ترتیب‌های مشابهی برای رییس جمهورهای سابق مثل رونالد ریگان، بیل کلینتون و باراک اوباما هم انجام شده بود. دونالد ترامپ هم در آخرین روز دوره اول ریاست جمهوریش در ژانویه ۲۰۲۱ با ایرفورس وان به ملکش در مار-آ-لاگو پرواز کرد.

بعد از درگذشت رییس جمهورهای سابق، جرالد فورد و رونالد ریگان، هواپیماهای VC-25 بقایای اون‌ها رو به ایالت‌های زادگاهشون یعنی میشیگان و کالیفرنیا منتقل کردن.

یه اتفاق عجیب هم در ۲۷ آوریل ۲۰۰۹ افتاد. یه VC-25 در ارتفاع پایین بر فراز شهر نیویورک برای یه جلسه عکاسی و تمرین پرواز کرد که باعث وحشت خیلی از نیویورکی‌ها شد.

در سفر جو بایدن به اوکراین در سال ۲۰۲۳، برای هواپیمای C-32 که اون رو به لهستان برد، از کال ساین ایرفورس وان استفاده نشد. برای افزایش امنیت و مخفی‌کاری، کال ساین هواپیما SAM060 بود.

پشت صحنه پرواز ایرفورس وان

وقتی رییس جمهور با ایرفورس وان پرواز میکنه، این هواپیما به ندرت تنهاست. معمولا یه ناوگان از هواپیماهای دیگه اون رو همراهی میکنن که میتونه شامل یه VC-25 پشتیبان، هواپیماهای باری و تانکرها باشه. در این موارد، تا شش هواپیمای باری مثل بوئینگ C-17 گلوبمستر III یا لاکهید C-5 گلکسی، چند روز زودتر از ایرفورس وان حرکت میکنن و لیموزین ریاست جمهوری، هلیکوپترهای سیکورسکی VH-60 بلک هاوک، پرسنل سرویس مخفی و چند صد نفر از خدمه تعمیر و نگهداری رو با خودشون میبرن. در سفرهای طولانی‌تر، تانکرهایی مثل مک‌دانل داگلاس KC-10 اکستندر هم همراهی میکنن تا نیاز به توقف برای سوخت‌گیری کمتر بشه و مطمئن بشن که ایرفورس وان از یه منبع تایید نشده سوخت نمیگیره.

هواپیماهای پشتیبان معمولا از چند فرودگاه در یه منطقه استفاده میکنن تا تاثیر روی یه فرودگاه خاص به حداقل برسه. سرویس مخفی هم ممکنه یه هواپیمای گلف‌استریم C-37B یا بوئینگ E-4 رو برای پشتیبانی در یه منطقه همسایه مستقر کنه.

یه هواپیمای VC-25A علاوه بر رییس جمهور، کارکنان و خدمه پرواز، میتونه ۱۰۲ مهمان رو در صندلی‌های بیزینس کلاس معمولی در سفرهای داخلی حمل کنه. VC-25 پشتیبان معمولا با ۱۴ خدمه پرواز میکنه: دو خلبان، شش خدمه پرواز، دو آشپز و چهار مهماندار. وقتی رییس جمهور رو حمل میکنه، VC-25A اصلی سه آشپز و ۱۵ مهماندار، ۲۰ یا بیشتر مامور سرویس مخفی و حدود ۴۰ نفر از خبرنگاران همراه رییس جمهور رو داره. در سفرهای رسمی بین‌المللی، ممکنه یه هواپیمای دیگه هم چارتر بشه تا ۱۵۰ یا بیشتر خبرنگار و پرسنل امنیتی دیگه رو جابجا کنه.

ماجرای ایرفورس وان در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱

در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، جورج دبلیو بوش در حال شرکت در یه مراسم در مدرسه ابتدایی اما ای. بوکر در ساراسوتا، فلوریدا بود که خبر برخورد یه هواپیما به برج جنوبی مرکز تجارت جهانی در نیویورک بهش رسید. اون با یه VC-25 از فرودگاه بین‌المللی ساراسوتا-برادنتون به خلبانی کلنل مارک تیلمن، که اون روز خلبان ارشد ایرفورس وان بود، پرواز کرد.

کمی بعد، کنترلرهای ترافیک هوایی به تیلمن هشدار دادن که یه جت مسافربری در نزدیکی اونهاست و به تماس‌های رادیویی جواب نمیده. تیلمن تعریف میکنه: «وقتی روی گینزویل، فلوریدا بودیم، از مرکز جکسونویل خبر گرفتیم. گفتن: “ایرفورس وان، یه ترافیک پشت سر شما و اساسا بالای شماست که داره به سمت شما پایین میاد، ما باهاشون در تماس نیستیم—اونا پاسخ‌دهنده‌شون (ترانسپوندر) رو خاموش کردن.” اون لحظه ما رو به این باور رسوند که شاید کسی در ساراسوتا منتظر ما بوده، دیده که ما بلند شدیم و حالا در ارتفاع بالا داره ما رو دنبال میکنه. ما اون موقع هیچ ایده‌ای از توانایی‌های تروریست‌ها نداشتیم.»

بعد از این اتفاق، تیلمن ایرفورس وان رو بر فراز خلیج مکزیک پرواز داد تا به گفته خودش، آزمایش کنه که آیا هواپیمای دیگه اون رو دنبال میکنه یا نه. اون جت به مسیر خودش ادامه داد و تیلمن گفت که بعدا بهش توضیح داده شد که یه هواپیمای مسافربری ترانسپوندرش رو از دست داده بوده (که سیگنال شناسایی الکترونیکی میفرسته) و خلبان‌ها فراموش کرده بودن به فرکانس رادیویی دیگه‌ای برن.

بعدها، تیلمن هشداری در مورد یه حمله قریب‌الوقوع به ایرفورس وان دریافت کرد. «ما از معاون رییس جمهور و کارکنان خبر گرفتیم که “فرشته بعدی است”، که به اسم رمز طبقه‌بندی شده ایرفورس وان اشاره داشت. وقتی وارد خلیج مکزیک شدیم و به ما گفتن که “فرشته بعدی است”، اون لحظه من درخواست پشتیبانی جنگنده کردم. اگه یه هواپیمای مسافربری بخشی از حمله بود، خوب بود که جنگنده‌ها روی بال ما باشن تا از ما مراقبت کنن.» در این مرحله، تیلمن گفت که برنامه بازگردوندن رییس جمهور به واشنگتن دی‌سی به خاطر نگرانی از حمله به ایرفورس وان در پایگاه هوایی اندروز لغو شد. به جای اون، تیلمن در پایگاه هوایی بارکسدیل، لوئیزیانا و پایگاه هوایی آفوت، نبراسکا فرود اومد و رییس جمهور اونجا سخنرانی کرد. بعد از این توقف‌ها، رییس جمهور به واشنگتن دی‌سی برگردونده شد.

روز بعد، مقامات کاخ سفید و وزارت دادگستری توضیح دادن که رییس جمهور بوش این کار رو کرده چون «اطلاعات مشخص و معتبری وجود داشت که کاخ سفید و ایرفورس وان هم از اهداف مورد نظر بودن». اما کاخ سفید نتونست شواهدی از تهدید علیه ایرفورس وان رو تایید کنه و تحقیقات نشون داد که این ادعای اولیه نتیجه یه سوءتفاهم در ارتباطات بوده.

آینده ایرفورس وان: نسل جدید در راه است

هواپیماهای VC-25A قراره جایگزین بشن چون هزینه نگهداری از سیستم‌های قدیمی روی بدنه‌های ۳۰ ساله‌شون و موتورهای GE-CF6 با بازدهی کمتر، از هزینه خرید یه هواپیمای جدید بیشتر شده. در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۵، نیروی هوایی اعلام کرد که بوئینگ ۷۴۷-۸ هواپیمای ریاست جمهوری بعدی خواهد بود. اداره حسابرسی دولت آمریکا هزینه کل رو ۳.۲ میلیارد دلار تخمین زد و بودجه نیروی هوایی برای این برنامه نزدیک به ۴ میلیارد دلار پیش‌بینی شده. در دسامبر ۲۰۱۶، بوئینگ قراردادی به ارزش ۱۷۰ میلیون دلار (معادل حدود ۲۱۲ میلیون دلار در سال ۲۰۲۳) برای توسعه اولیه داشت.

در دوره اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ، اون در مورد جنبه‌هایی از قرارداد با بوئینگ دوباره مذاکره کرد و تهدید کرد که اگه هزینه کلی از ۴ میلیارد دلار بیشتر بشه، برنامه رو لغو میکنه. در تلاش برای کاهش هزینه‌ها، نیروی هوایی در سال ۲۰۱۷ قراردادی برای خرید دو تا هواپیمای ۷۴۷-۸ بین‌قاره‌ای تکمیل شده اما تحویل داده نشده از بوئینگ بست که برای شرکت هواپیمایی روسی ترانسائرو ساخته شده بودن.

سال بعد، بوئینگ با ترامپ به توافق رسید که هواپیماهای جدید رو با یه «طرح رنگ میهن‌پرستانه» تزئین کنه که شامل یه نوار قرمز تیره در وسط هواپیما و یه قسمت زیرین آبی تیره بود. اما این طرح رنگ به خاطر تاخیرهای متعدد و افزایش هزینه هواپیما، کنار گذاشته شد و یه نسخه مدرن از طرح کلاسیک ایرفورس وان در مارس ۲۰۲۳ به طور عمومی معرفی شد. اولین VC-25B قراره در سال ۲۰۲۷ تحویل داده بشه و دومی هم سال بعدش میرسه.

در سپتامبر ۲۰۲۰، نیروی هوایی آمریکا چند قرارداد با سازنده‌های هواپیما برای شروع توسعه یه هواپیمای مافوق صوت که بتونه به عنوان ایرفورس وان عمل کنه، امضا کرد. قراردادهایی با شرکت‌های Exosonic، Hermeus و Boom بسته شده.

یه ماجرای دیگه هم مربوط به یه هواپیمای قطریه. در ۲۱ مه ۲۰۲۵، گزارش شد که دولت ترامپ یه بوئینگ ۷۴۷-۸ رو به عنوان هدیه از خانواده سلطنتی قطر پذیرفته و قصد داره از اون به عنوان ایرفورس وان جدید استفاده کنه. با ارزش تخمینی ۴۰۰ میلیون دلار، این باارزش‌ترین هدیه‌ای میشد که از یه دولت خارجی به آمریکا داده شده. برای اینکه این هواپیما به عنوان ایرفورس وان استفاده بشه، باید بازرسی‌ها و تغییرات گسترده‌ای روش انجام بشه تا بتونه سطح حفاظتی هواپیماهای فعلی رو برای رییس جمهور فراهم کنه. این تغییرات تا بعد از سال ۲۰۲۸ کامل نمیشن. در ۲۸ مه ۲۰۲۵، واشنگتن پست گزارش داد که هیچ معامله‌ای توافق نشده چون قطر یه تفاهم‌نامه میخواسته که تایید کنه هر درخواست انتقالی از طرف آمریکا شروع شده تا قطر مسئولیت قانونی نداشته باشه. در ۷ ژوئیه ۲۰۲۵، پیت هگست این تفاهم‌نامه رو امضا کرد.

هواپیماهای خاص برای موقعیت‌های خاص

در دوران دولت جانسون، نیروی هوایی یه هواپیمای بیچ‌کرفت کینگ ایر B90 رو تهیه کرد که کد VC-6A (66-7943) رو داشت. این هواپیما برای حمل رییس جمهور جانسون بین پایگاه هوایی برگستروم و مزرعه خانوادگیش نزدیک جانسون سیتی، تگزاس استفاده میشد و حداقل یه بار هم برای حمل رییس جمهور به پرینستون، نیوجرسی به کار رفت. به این هواپیما «هواپیمای لیدی برد» (همسر جانسون) هم میگفتن و بعدا یه طرح رنگ ساده شبیه هواپیماهای غیرنظامی پیدا کرد. وقتی رییس جمهور سوار این هواپیما بود، کال ساین ایرفورس وان رو میگرفت.

یونایتد ایرلاینز تنها شرکت هواپیمایی تجاریه که پرواز «Executive One» رو انجام داده. این کال ساین به پرواز غیرنظامی داده میشه که رییس جمهور آمریکا مسافرشه. در ۲۶ دسامبر ۱۹۷۳، رییس جمهور ریچارد نیکسون و خانواده‌اش به عنوان مسافر عادی با یه DC-10 شرکت یونایتد از واشنگتن دالاس به لس آنجلس پرواز کردن. کارکنانش توضیح دادن که این کار برای صرفه‌جویی در سوخت و عدم نیاز به پرواز با بوئینگ ۷۰۷ معمولی ایرفورس وان انجام شده.

در نوامبر ۱۹۹۹، رییس جمهور بیل کلینتون از آنکارا، ترکیه، به پایگاه هوایی دریایی جنگیز توپال در نزدیکی ازمیت، ترکیه، با یه C-20C (گلف‌استریم III) با علامت‌گذاری شده و با کال ساین ایرفورس وان پرواز کرد که توسط سه تا F-16 اسکورت میشد.

در ۸ مارس ۲۰۰۰، رییس جمهور کلینتون با یه گلف‌استریم III بدون علامت به پاکستان پرواز کرد، در حالی که یه هواپیمای دیگه با کال ساین ایرفورس وان چند دقیقه بعد در همون مسیر پرواز کرد. این اقدام انحرافی توسط چندین رسانه آمریکایی گزارش شد.

در ۱ مه ۲۰۰۳، رییس جمهور جورج دبلیو بوش در صندلی کمک خلبان یه S-3B وایکینگ از اسکادران کنترل دریایی سی و پنج (VS-35) از پایگاه هوایی دریایی نورث آیلند، کالیفرنیا به ناو هواپیمابر یواس‌اس آبراهام لینکلن در سواحل کالیفرنیا پرواز کرد. بوش اونجا سخنرانی معروف «ماموریت انجام شد» خودش رو ایراد کرد. در طول این پرواز، هواپیما برای اولین بار از کال ساین «Navy One» استفاده کرد. این هواپیما الان در موزه ملی هوانوردی دریایی در پنساکولا، فلوریدا به نمایش گذاشته شده.

باراک اوباما در سال ۲۰۰۹ برای یه سفر شخصی برای دیدن تولید نمایش «جو ترنر آمده و رفته» آگوست ویلسون در نیویورک، از مدل گلف‌استریم C-37 استفاده کرد.

چندین بوئینگ C-17 گلوبمستر III معمولا رییس جمهور رو در سفرهاش همراهی میکنن و لیموزین‌های ریاست جمهوری و وسایل نقلیه پشتیبانی دیگه رو حمل میکنن. شایعه شده که این هواپیماها به طور مخفیانه رییس جمهورها و معاونانشون رو بدون استفاده از کال ساین ایرفورس وان به عراق و افغانستان بردن و آوردن.

از سال ۱۹۹۸، رییس جمهور گاهی با یه C-32 نیروی هوایی، که یه جت باریک‌پیکر بر اساس بوئینگ ۷۵۷ هست، پرواز کرده. نیروی هوایی در سال ۱۹۹۶ چهار تا C-32 خرید تا رییس جمهور رو به فرودگاه‌هایی که باندشون برای VC-25 بزرگ خیلی کوچیک بود، ببره یا به عنوان پشتیبان اضطراری استفاده بشه. امروز، این هواپیماها برای حمل معاونان رییس جمهور و مقامات ارشد دیگه استفاده میشن. رییس جمهورها هم وقتی که استفاده از VC-25 میتونست ریسک عملیاتی داشته باشه، از C-32 استفاده کردن. مثلا در سال ۲۰۲۳ که رییس جمهور بایدن برای سفر به اوکراین از طریق لهستان از C-32 استفاده کرد تا از جلب توجه VC-25 جلوگیری کنه.

در دهه ۲۰۱۰، نیروی هوایی یه سری دوم از چهار تا ۷۵۷ برای حمل و نقل ریاست جمهوری تهیه کرد و شماره‌های دم ۹۰۰۱۵، ۹۰۰۱۶، ۹۰۰۱۷ و ۹۰۰۱۸ رو بهشون اختصاص داد. مقامات رسمی وجود این هواپیماها رو تایید نمیکنن، اگرچه به طور مرتب در خدمت ریاست جمهوری ازشون عکس گرفته میشه.

معاونان رییس جمهور هم در سفرهای طولانی‌تر از VC-25 استفاده کردن و کال ساین «Air Force Two» رو گرفتن. رییس جمهور هم به طور مرتب با هلیکوپترهایی (با کال ساین Marine One) که توسط تفنگداران دریایی آمریکا اداره میشه، پرواز میکنه.

ایرفورس وان در موزه و سینما

تعدادی از هواپیماهای سابق ریاست جمهوری الان در موزه‌ها به نمایش گذاشته شدن:

• یه لاکهید VC-140B جت‌استار که توسط لیندون جانسون استفاده میشد، در مزرعه LBJ (که الان پارک ملی تاریخی لیندون بی. جانسون هست) در استون‌وال، تگزاس قرار داره. باند مزرعه برای بوئینگ ۷۰۷ خیلی کوچیک بود، برای همین جانسون با اون تا پایگاه هوایی برگستروم در آستین پرواز میکرد و بعد برای پرواز کوتاه تا مزرعه سوار جت‌استار میشد.
• یه مک‌دانل داگلاس VC-9C که توسط رونالد ریگان و بیل کلینتون استفاده میشد، در موزه هوایی کسل در آتواتر، کالیفرنیا به نمایش گذاشته شده.
• هواپیمای VC-137B SAM 970 که از ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۲ به عنوان ایرفورس وان و تا ۱۹۹۶ در ناوگان ریاست جمهوری بود، در موزه پرواز سیاتل، واشنگتن قرار داره.

یه نسخه تخیلی از ایرفورس وان هم در فیلم سینمایی «ایرفورس وان» محصول سال ۱۹۹۷ به تصویر کشیده شده. کابین این هواپیما در ابعاد واقعی ساخته شده و طراحان تولید تا جایی که میتونستن اون رو دقیق ساختن. ولفگانگ پترسن، کارگردان فیلم، گفته: «هیچ نقشه یا پلانی در دسترس نبود، برای همین مجبور شدیم سی‌ان‌ان رو تماشا کنیم تا ببینیم داخلش چه شکلیه».

داستان فیلم درباره رادیکال‌های کمونیستی به رهبری ایوان کرشونوفه که ایرفورس وان رو با رییس جمهور آمریکا، جیمز مارشال، و خانواده‌اش میدزدن. در حالی که معاون رییس جمهور، کاترین بنت، از واشنگتن دی‌سی مذاکره میکنه، مارشال برای نجات گروگان‌ها در داخل هواپیما میجنگه. منتقدها و بیننده‌ها به بازی هریسون فورد در نقش رییس جمهور و گری اولدمن در نقش تروریست، و همچنین به صحنه‌های اکشن و جلوه‌های ویژه فیلم اشاره کردن. بعضی‌ها به این نکته توجه کردن که صحنه‌های هوایی CGI گاهی غیرطبیعی به نظر میرسن، مثلا جایی که ایرفورس وان تقریبا مثل یه هلیکوپتر یه چرخش ۱۸۰ درجه‌ای انجام میده.