فایرفلای اروسپیس؛ همه چیز درباره شرکت فضایی که ماه را فتح کرد

شروع کار و تولد دوباره: داستان فایرفلای اسپیس سیستمز

داستان فایرفلای از ژانویه ۲۰۱۴ با اسم «فایرفلای اسپیس سیستمز» (Firefly Space Systems) شروع شد. این شرکت یه استارتاپ بود که توسط تام مارکوسیک، پی.جی. کینگ، مایکل بلوم و یه گروه کوچیک از کارآفرین‌ها تاسیس شد و سرمایه اولیه‌اش رو هم خودشون تامین کردن. تام مارکوسیک تجربه‌های خوبی از کار کردن توی شرکت‌های بزرگی مثل اسپیس ایکس و ویرجین گلکتیک داشت و با یه ایده بزرگ وارد میدون شد: ساخت موشک‌های کوچیک و کارآمد برای پرتاب ماهواره‌های کوچیک با هزینه کمتر.

در نوامبر ۲۰۱۴، شرکت دفتر مرکزیش رو از هاثورن کالیفرنیا به سیدار پارک، یکی از شهرهای حومه‌ای آستین در تگزاس، منتقل کرد. تا همون موقع، تعداد کارمندهاشون به ۴۳ نفر رسیده بود. اونها همچنین یه زمین بزرگ به مساحت ۲۱۵ هکتار (حدود ۸۷ هکتار) در بریگز تگزاس، که حدود ۵۰ مایل (۸۰ کیلومتر) شمال آستین قرار داره، خریدن تا تاسیسات تولید و آزمایش موتورهای موشکشون رو اونجا بسازن. این مرکز بعدها به «راکت رنچ» یا «مزرعه موشک» معروف شد.

یکی از کارهای نوآورانه‌ای که فایرفلای در سال ۲۰۱۴ انجام داد، خرید تجهیزات فیبرپیچی برای ساخت مخازن کرایوژنیک کامپوزیتی بود. این مخازن که برای نگهداری سوخت فوق سرد موشک استفاده میشن، با یه فرایند خاص به اسم «خارج از اتوکلاو» ساخته میشدن که هزینه‌ها رو پایین میاورد. نمونه‌های اولیه این مخازن در اواسط همون سال در مرکز پروازهای فضایی مارشال ناسا آزمایش شدن.

در جولای ۲۰۱۴، از طراحی موشک «فایرفلای آلفا» رونمایی شد. هدف اصلی شرکت این بود که تا سال ۲۰۱۸ به سوددهی برسه و این پیش‌بینی بر اساس بازار رو به رشد ماهواره‌های کوچیک انجام شده بود. فایرفلای حتی یه قرارداد با «اسپیس فلوریدا» امضا کرده بود تا پرتاب‌هاش رو از سواحل فضایی فلوریدا انجام بده.

اولین آزمایش موفقیت‌آمیز موتور موشک در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۵ انجام شد. این آزمایش که بهش «آتش داغ» یا hot-fire میگن، روی موتوری به اسم «FRE-R1» انجام شد و یه قدم بزرگ برای شرکت بود. برنامه‌ریزی شده بود که اولین پرتاب آزمایشی موشک آلفا در اوایل سال ۲۰۱۶ انجام بشه.

چالش‌های قانونی و ورشکستگی

اما همه چیز به خوبی پیش نرفت. در دسامبر ۲۰۱۴، شرکت ویرجین گلکتیک، کارفرمای سابق تام مارکوسیک، ادعا کرد که او به صورت غیرقانونی مالکیت معنوی ویرجین رو در اختیار تیم توسعه موشک آلفا قرار داده. ویرجین همچنین مدعی شد که مارکوسیک برای پاک کردن ردپای این کار، دستگاه‌های ذخیره‌سازی اطلاعات رو از بین برده، کامپیوترها رو دور انداخته و هارد درایوها رو فرمت کرده.

این اتهامات کار رو برای فایرفلای سخت کرد. در آگوست ۲۰۱۶، یه داور مستقل تایید کرد که مارکوسیک شواهد رو از بین برده. بعد از این ماجرا، یکی از سرمایه‌گذارهای بزرگ اروپایی از شرکت جدا شد و فایرفلای بدون پول کافی برای ادامه کار موند. این شرکت در اکتبر ۲۰۱۶ مجبور شد تمام کارمندانش رو به مرخصی بدون حقوق بفرسته. به گفته مارکوسیک، دلیل کنار کشیدن سرمایه‌گذار، نه مشکلات قانونی، بلکه به خاطر «برگزیت» یا خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بود. در همون ماه، شرکت ویرجین اوربیت (زیرمجموعه ویرجین) در دادگاه عالی لس‌آنجلس علیه فایرفلای و دو تا از مدیرانش شکایت کرد. تا اول دسامبر ۲۰۱۶، فایرفلای اسپیس سیستمز به طور کامل کارهای مهندسیش رو متوقف کرد.

در مارس ۲۰۱۷، اعلام شد که تقریبا تمام دارایی‌های فایرفلای قراره در یک حراجی فروخته بشه. این حراجی توسط شرکتی به اسم «EOS Launcher» سازماندهی شده بود که قبلا یه سفته یک میلیون دلاری فایرفلای رو خریده بود و از این طریق تونسته بود شرکت رو به سمت توقیف اموال و حراجی بکشونه.

تولدی دوباره با اسم فایرفلای اروسپیس

بعد از ورشکستگی و فروخته شدن دارایی‌ها در مارس ۲۰۱۷، شرکت دوباره با اسم «فایرفلای اروسپیس» (Firefly Aerospace) توسط یه شرکت سرمایه‌گذاری به اسم «نوسفیر ونچرز» (Noosphere Ventures) بازسازی شد. نوسفیر تمام دارایی‌های شرکت قبلی رو خرید و یه جون تازه بهش داد. مالک نوسفیر ونچرز، شخصی به اسم مکس پولیاکوف بود که تعهد داد تمام هزینه‌های فایرفلای رو حداقل تا دو پرتاب اولش به طور کامل تامین کنه.

با مدیریت جدید، برنامه‌های توسعه موتور به طور قابل توجهی تغییر کرد. طراحی جدید موشک آلفا حالا از موتورهای پمپ-فد (pump-fed) استفاده میکرد و دیگه خبری از طراحی «ایرواسپایک» (aerospike) که در طرح اولیه بود، نبود. این سازماندهی مجدد باعث شد توسعه موشک حدود یک سال عقب بیفته و اولین پرتاب که قبلا برای سال ۲۰۱۸ برنامه‌ریزی شده بود، به سال ۲۰۱۹ موکول شد.

دوره جدید: رشد، همکاری‌ها و چالش‌های مالکیت

با سرمایه‌گذاری جدید، فایرفلای تونست دوباره روی پای خودش بایسته و این بار قوی‌تر از قبل به مسیرش ادامه بده.

• افتتاح مرکز تحقیق و توسعه در اوکراین: در ۱۷ می ۲۰۱۸، فایرفلای اروسپیس یه مرکز تحقیق و توسعه (R&D) در شهر دنیپرو اوکراین افتتاح کرد. اعلام شد که این مرکز در طول زمان قراره محل کار بیش از ۱۵۰ کارمند بشه و به بزرگترین پرینتر سه‌بعدی اوکراین برای تولید صنعتی قطعات فلزی با کیفیت بالا مجهز شده.
• همکاری با یورک اسپیس سیستمز: در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۸، فایرفلای و شرکت سازنده ماهواره‌های کوچیک به اسم «یورک اسپیس سیستمز» (York Space Systems) اعلام کردن که با هم شریک شدن تا به مشتری‌ها یه پکیج کامل از خدمات پرتاب و ساخت ماهواره ارائه بدن.
• انتخاب برای برنامه ماه ناسا (CLPS): در نوامبر ۲۰۱۸، ناسا اعلام کرد که فایرفلای اروسپیس رو به عنوان یکی از نه شرکتی انتخاب کرده که میتونن برای قراردادهای «خدمات تجاری محموله‌های ماه» یا CLPS پیشنهاد بدن. فایرفلای برای این برنامه، یه فرودگر رباتیک به اسم «فایرفلای جنسیس» (Firefly Genesis) رو پیشنهاد کرد.
• تاسیسات جدید در کیپ کاناورال: در فوریه ۲۰۱۹، شرکت اعلام کرد که قصد داره تاسیسات تولید و یه سکوی پرتاب در کیپ کاناورال فلوریدا بسازه. اونها سکوی پرتاب خصوصی «SLC-20» رو که قبلا توسط نیروی هوایی آمریکا استفاده میشد، از دولت آمریکا اجاره کردن. همچنین یه قرارداد اجاره مشابه هم در سواحل غربی آمریکا دارن.

مشکلات حقوقی و تغییرات در مالکیت

با وجود پیشرفت‌ها، مشکلات حقوقی قدیمی دوباره سروکله‌شون پیدا شد. در دسامبر ۲۰۱۹، گروهی از سهامداران اصلی شرکت اولیه (فایرفلای اسپیس سیستمز) یه شکایت جدید تنظیم کردن و تام مارکوسیک و مکس پولیاکوف رو به کلاهبرداری و ورشکستگی عمدی شرکت متهم کردن. متهمان این شکایت رو تحریک‌آمیز و ادعاها رو بی‌اساس دونستن، خصوصا که سه سال از تاسیس مجدد شرکت گذشته بود و فایرفلای اروسپیس به موفقیت‌های قابل توجهی رسیده بود. این پرونده حقوقی همچنان در جریانه.

یه چالش بزرگتر در اواخر نوامبر ۲۰۲۱ پیش اومد. مکس پولیاکوف نامه‌ای از «کمیته سرمایه‌گذاری خارجی در ایالات متحده» (CFIUS) دریافت کرد که از او و شرکت سرمایه‌گذاریش (نوسفیر ونچرز) خواسته بود به دلایل امنیت ملی، سهام خودشون در فایرفلای (که نزدیک به ۵۰ درصد بود) رو بفروشن. پولیاکوف این اتهام که تهدیدی برای امنیت ملی آمریکا باشه رو رد کرد اما با فروش سهامش موافقت کرد. دولت آمریکا دلیل مشخصی جز اینکه پولیاکوف اوکراینی بود و اوکراین و روسیه زمانی در زمینه موشک با هم همکاری داشتن، ارائه نکرد.

این موضوع حتی قبل از حمله روسیه به اوکراین، آینده مرکز تحقیق و توسعه فایرفلای در دنیپرو رو نامشخص کرده بود. بعد از شروع حمله، کارخانه دنیپرو بمباران شد و بسیاری از مهندسان اوکراینی یا به ارتش پیوستن یا از کشور فرار کردن.

با وجود عصبانیت پولیاکوف از این تصمیم، او در نهایت موافقت کرد و در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲، اعلام شد که پولیاکوف و شرکتش نوسفیر، سهام خودشون رو به شرکت سهامی خاص «AE Industrial Partners» میفروشن. این شرکت در زمینه هوافضا و دفاع تخصص داره و با این خرید، به سهامدار اصلی فایرفلای تبدیل شد.

موفقیت‌های اخیر و قراردادهای بزرگ

با حل شدن مشکل مالکیت و ورود سرمایه‌گذار جدید، فایرفلای تونست با قدرت بیشتری به کارش ادامه بده و به موفقیت‌های بزرگی دست پیدا کنه.

• قرارداد با ناسا برای ماه: در فوریه ۲۰۲۱، ناسا یه قرارداد حدودا ۹۳.۳ میلیون دلاری به فایرفلای اروسپیس داد تا فناوری‌های اکتشافی برای برنامه آرتمیس رو توسعه بده و در سال ۲۰۲۳ یه محموله تجاری رو به ماه برسونه.
• جذب سرمایه ۷۵ میلیون دلاری: در می ۲۰۲۱، شرکت یه دور جذب سرمایه سری A به مبلغ ۷۵ میلیون دلار رو با موفقیت به پایان رسوند که توسط شرکت «DADA Holdings» رهبری میشد.
• اولین پرتاب آزمایشی آلفا: در ۳ سپتامبر ۲۰۲۱، فایرفلای اولین پرتاب آزمایشی موشک آلفا رو انجام داد. اما متاسفانه موشک در حین صعود دچار نقص فنی شد و مرکز کنترل زمینی با استفاده از سیستم انفجاری خاتمه پرواز (FTS) اون رو منهدم کرد.
• همکاری با نورثروپ گرومن برای موشک آنتارس: در آگوست ۲۰۲۲، شرکت بزرگ دفاعی «نورثروپ گرومن» (Northrop Grumman) اعلام کرد که با فایرفلای برای ساخت مرحله اول سری جدید موشک آنتارس ۳۰۰ قرارداد بسته. این مرحله اول، شباهت زیادی به موشک در حال توسعه MLV فایرفلای داره و از همون ساختارهای کامپوزیتی و هفت موتور میراندا استفاده میکنه. این موتورها نیروی پیشران بسیار بیشتری نسبت به مدل‌های قبلی آنتارس تولید میکنن و ظرفیت حمل بار موشک رو به طور قابل توجهی افزایش میدن.
• دومین پرتاب و رسیدن به مدار: در ۱ اکتبر ۲۰۲۲، فایرفلای موشک آلفا رو در دومین پرواز آزمایشی خودش به اسم «به سوی تاریکی» (To the Black) با موفقیت به فضا فرستاد. این پرتاب از پایگاه فضایی وندنبرگ انجام شد. آلفا تمام اهداف ماموریت رو تکمیل کرد و به اولین موشک مداری تبدیل شد که از موتور با سیکل «تب-آف» (tap-off cycle) استفاده میکنه. این پرتاب اولین موفقیت مداری نسبی برای آلفا بود و ۷ ماهواره آموزشی رو حمل میکرد. البته به دلیل اینکه ماهواره‌ها در مداری پایین‌تر از حد انتظار قرار گرفتن، بیشترشون حدود یک هفته بعد از پرتاب به جو زمین برگشتن و سوختن.
• اولین ماموریت برای وزارت دفاع آمریکا: در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۳، فایرفلای با موفقیت موشک آلفا رو در اولین ماموریتش برای وزارت دفاع آمریکا پرتاب کرد و یه فضاپیما برای شرکت «Millennium Space» رو در مدار قرار داد. این ماموریت همچنین قابلیت پرتاب واکنش سریع رو برای نیروهای مسلح آمریکا به نمایش گذاشت.
• ورود به رقابت با غول‌ها: در سال ۲۰۲۴، اعلام شد که فایرفلای قراره برای قراردادهای پرتاب ماهواره‌های کوچیک با وزارت دفاع آمریکا، با شرکت‌هایی مثل راکت لب و اسپیس ایکس رقابت کنه.

تغییرات در رهبری و عرضه عمومی سهام (IPO)

در جولای ۲۰۲۴، بیل وبر، مدیرعامل شرکت، در میان گزارش‌هایی مبنی بر تحقیق شرکت در مورد یه رابطه نامناسب، از سمت خودش استعفا داد. پیتر شوماخر، یکی از اعضای هیئت مدیره، به طور موقت مدیرعامل شد تا شرکت به دنبال یه مدیرعامل جدید بگرده. در ۲۹ آگوست ۲۰۲۴، اعلام شد که مدیرعامل بعدی جیسون کیم خواهد بود که قبلا همین سمت رو در شرکت Millennium Space داشت.

در جولای ۲۰۲۵، فایرفلای یه قرارداد ۱۷۶.۷ میلیون دلاری دیگه از ناسا در چارچوب برنامه CLPS برای یه ماموریت به قطب جنوب ماه که برای سال ۲۰۲۹ برنامه‌ریزی شده، به دست آورد. این ماموریت قراره دو ماه‌نورد و سه ابزار علمی رو با استفاده از فرودگر بلو گوست و ماهواره رله «الیترا دارک» به ماه بفرسته.

بالاخره در آگوست ۲۰۲۵، فایرفلای از طریق عرضه اولیه عمومی (IPO) در بورس نزدک با نماد «FLY» به یه شرکت سهامی عام تبدیل شد. قیمت هر سهم در این عرضه اولیه ۴۵ دلار بود که بالاتر از محدوده پیش‌بینی شده بود و نشون از علاقه سرمایه‌گذارها به این شرکت داشت.

محصولات فایرفلای اروسپیس: نگاهی دقیق به فناوری‌ها

حالا که با تاریخچه و مسیر پر فراز و نشیب شرکت آشنا شدیم، وقتشه که یه نگاه دقیق‌تر به محصولات و فناوری‌هایی بندازیم که فایرفلای رو به یه بازیگر مهم در صنعت فضا تبدیل کرده.

موشک آلفا (Alpha)

موشک آلفا، محصول اصلی و فعلی فایرفلای هست. این یه موشک پرتاب یک‌بار مصرفه که برای فرستادن بارهای کوچیک به فضا طراحی شده.

• ظرفیت: میتونه ۱۰۳۰ کیلوگرم بار رو به مدار پایینی زمین (LEO) و ۶۳۰ کیلوگرم رو به مدار خورشیدآهنگ (SSO) ببره.
• قیمت: قیمت تبلیغ شده برای هر پرتاب آلفا ۱۵ میلیون دلار هست.
• رقبا: آلفا برای رقابت با موشک‌هایی مثل الکترون از شرکت راکت لب، PSLV از سازمان فضایی هند (ISRO)، RS1 از شرکت ABL SS و پگاسوس از نورثروپ گرومن طراحی شده.
• طراحی: این موشک از چهار موتور «ریور» (Reaver) در مرحله اول و یک موتور «لایتنینگ» (Lightning) در مرحله دوم استفاده میکنه. بدنه موشک از یه ساختار کامپوزیتی کربنی سبک ساخته شده تا وزن خشک موشک کم باشه و در نتیجه بتونه بار بیشتری رو حمل کنه.

تاریخچه پرتاب‌های آلفا:

• اولین پرتاب ناموفق در ۳ سپتامبر ۲۰۲۱.
• اولین پرتاب مداری نیمه‌موفق در ۱ اکتبر ۲۰۲۲.
• اولین پرتاب کاملا موفق در ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۳. این ماموریت یه رکورد جدید در پرتاب‌های واکنش سریع برای امنیت ملی ثبت کرد. فایرفلای تونست این ماموریت رو فقط ۲۷ ساعت بعد از دریافت دستور پرتاب، انجام بده. رکورد قبلی ۲۱ روز بود که در ژوئن ۲۰۲۱ ثبت شده بود.
• چهارمین پرتاب در ۲۲ دسامبر ۲۰۲۳ هم نیمه‌موفق بود. مرحله دوم نتونست احتراق نهایی برای دایره‌ای کردن مدار رو انجام بده و محموله به جای مدار دایره‌ای، در یه مدار بیضوی باقی موند.

موشک اکلیپس (Eclipse) – وسیله پرتاب متوسط (MLV)

فایرفلای از همون اول برنامه‌هایی برای ساخت یه موشک بزرگتر داشت.

• طرح اولیه (فایرفلای بتا): در ابتدا، یه طرح به اسم «فایرفلای بتا» (Firefly Beta) وجود داشت که شامل سه هسته موشک آلفا بود که به هم متصل شده بودن.
• همکاری با آیروجت راکت‌داین: در اکتبر ۲۰۱۹، فایرفلای اعلام کرد که با شرکت «آیروجت راکت‌داین» (Aerojet Rocketdyne) برای توسعه یه موشک تک‌هسته‌ای شریک شده که احتمالا از موتور AR1 این شرکت استفاده میکرد.
• طراحی جدید (MLV): در سال ۲۰۲۰، طراحی بتا به طور کامل عوض شد و به سمت یه نسخه بزرگتر از آلفا رفت که بهش «وسیله پرتاب متوسط» یا MLV گفته شد. در آگوست ۲۰۲۲، این طرح با نام جدید «اکلیپس» (Eclipse) معرفی شد.
• مشخصات اکلیپس:
• قطر: ۴.۳۲ متر (۱۴.۱۷ فوت)
• موتورهای مرحله اول: ۷ موتور میراندا (Miranda)
• موتور مرحله دوم: ۱ موتور ویرا (Vira)
• ظرفیت حمل بار: بیش از ۱۶,۰۰۰ کیلوگرم به مدار پایینی زمین (LEO) در یه محفظه بار (fairing) ۵ متری.
• قابلیت استفاده مجدد: این موشک در ابتدا یک‌بار مصرف خواهد بود، اما برنامه‌ریزی شده که در آینده «قابلیت استفاده مجدد از مرحله اول» رو داشته باشه. مهندس‌ها دارن مرحله اول رو برای بازگشت به سکوی پرتاب و فرود عمودی طراحی میکنن و امیدوارن این فناوری تا پرواز ششم این موشک آماده بشه.
• اولین پرتاب: اولین پرتاب MLV یا اکلیپس برای نیمه دوم سال ۲۰۲۶ از پایگاه فضایی والوپس در ویرجینیا برنامه‌ریزی شده.
• سرمایه‌گذاری نورثروپ گرومن: در می ۲۰۲۵، فایرفلای و نورثروپ گرومن اعلام کردن که اسم این موشک به «اکلیپس» تغییر میکنه و نورثروپ گرومن ۵۰ میلیون دلار در این پروژه سرمایه‌گذاری کرده.

مشخصات موشک اکلیپس (MLV)
عملکرد
محموله به LEO	۱۶,۳۰۰ کیلوگرم
محموله به GTO	۳,۲۰۰ کیلوگرم
محموله به TLI	۲,۳۰۰ کیلوگرم
ابعاد
طول کلی	۵۹ متر (۱۹۴ فوت)
قطر محفظه بار	۵.۴ متر (۱۷.۷ فوت)
پیشرانه
سوخت	اکسیژن مایع / RP-1
سیستم تغذیه سوخت	توربوپمپ
سیکل احتراق	تب-آف
مرحله اول
موتور	۷ عدد میراندا
نیروی پیشران (خلا)	۷,۱۶۱ کیلونیوتن
ضربه ویژه (خلا)	۳۰۵ ثانیه
مرحله دوم
موتور	۱ عدد ویرا
نیروی پیشران (خلا)	۸۹۰ کیلونیوتن
ضربه ویژه (خلا)	۳۲۸ ثانیه

همکاری در موشک آنتارس ۳۰۰

همونطور که اشاره شد، فایرفلای یه شریک کلیدی برای نورثروپ گرومن در به‌روزرسانی موشک آنتارس هست. موشک آنتارس قبلا از مرحله اول ساخت اوکراین با موتورهای ساخت روسیه (RD-181) استفاده میکرد. بعد از حمله روسیه به اوکراین، تولید این مرحله متوقف شد. حالا فایرفلای قراره مرحله اول کامل موشک آنتارس ۳۰۰ رو بسازه و تحویل بده. این مرحله اول، در واقع یه نسخه ضعیف‌تر شده از مرحله اول موشک اکلیپس هست. در آوریل ۲۰۲۴، شرکت اعلام کرد که آزمایش‌های مربوط به آنتارس ۳۰۰ در حال انجامه.

فایرفلای گاما (Firefly Gamma)

این یه طرح مفهومی برای یه موشک بال‌دار بود که برای پرتاب بارهای کوچیک به مدار طراحی شده بود. قرار بود یه موشک دو مرحله‌ای نیمه‌قابل استفاده مجدد باشه که مرحله اولش به صورت افقی روی باند فرودگاه فرود میومد. این طرح در حال حاضر فعال نیست.

فرودگر ماه بلو گوست (Blue Ghost)

بلو گوست یه کلاس از فرودگرهای ماهه که در تاسیسات فایرفلای در سیدار پارک طراحی شده تا نیازهای جدید ناسا برای برنامه CLPS رو برآورده کنه. اسم این فرودگر از یه نوع کرم شب‌تاب به اسم «فازیس رتیکولاتا» گرفته شده که بهش «روح آبی» میگن.

موفقیت تاریخی بلو گوست M1:

• پرتاب: در ۱۵ ژانویه ۲۰۲۵، اولین فرودگر فایرفلای به اسم «بلو گوست M1» با یه موشک فالکون ۹ اسپیس ایکس پرتاب شد.
• فرود: در ۲ مارس ۲۰۲۵، این فرودگر یه «فرود بی‌نقص» روی ماه انجام داد. با این موفقیت، فایرفلای به اولین شرکت تجاری در تاریخ تبدیل شد که تونست یه فرود نرم و موفق روی ماه انجام بده.
• ماموریت: این فرودگر در منطقه‌ای به اسم «دریای بحران‌ها» (Mare Crisium) فرود اومد و ۱۰ محموله علمی و فناوری ناسا رو با خودش به ماه برد. این ماموریت ۶۰ روز طول کشید و هدفش تحلیل خاک ماه (رگولیت)، مطالعه ویژگی‌های ژئوفیزیکی و بررسی تعاملات باد خورشیدی با میدان مغناطیسی زمین بود.
• پایان ماموریت: بعد از غروب خورشید در پایان روز قمری، در ۱۶ مارس ۲۰۲۵، باتری‌های خورشیدی فرودگر تموم شد، ارتباط قطع شد و پایان ماموریت به طور رسمی اعلام شد.

مشخصات فرودگر بلو گوست
منابع برای محموله
ارتباط	مستقیم با زمین یا از طریق رله
توان	بیش از ۴۰۰ وات
جرم قابل حمل به سطح	تا ۲۴۰ کیلوگرم
عملیات در سطح	روز و شب قمری
مشخصات کلی
نوع فضاپیما	فرودگر ماه
ظرفیت حمل بار	۱۵۰ کیلوگرم
توان	۶۵۰ وات

ماموریت‌های آینده بلو گوست:

• ماموریت دوم (۲۰۲۶): قراره در سال ۲۰۲۶ پرتاب بشه و علاوه بر فرودگر، فضاپیمای «Lunar Pathfinder» رو هم به مدار ماه ببره.
• ماموریت سوم (۲۰۲۸): برای سال ۲۰۲۸ برنامه‌ریزی شده و شامل یه ماه‌نورد هم میشه که قراره نزدیک گنبدهای گرویتوزن فرود بیاد.
• ماموریت چهارم (۲۰۲۹): در جولای ۲۰۲۵ اعلام شد و قراره روی لبه دهانه هاورث نزدیک قطب جنوب ماه فرود بیاد.

فرودگر جنسیس (Genesis)

قبل از بلو گوست، فایرفلای روی یه فرودگر دیگه به اسم «جنسیس» کار میکرد. در ژوئن ۲۰۱۹، فایرفلای اعلام کرد که با صنایع هوافضای اسرائیل (IAI) که مالکیت معنوی طراحی فرودگر ماه «برشیت» (Beresheet) رو در اختیار داشت، برای ساخت یه فرودگر بر اساس اون به توافق رسیده. این فرودگر برای برنامه CLPS ناسا پیشنهاد شد. اما به خاطر تغییر در مشخصات مورد نیاز ناسا، فایرفلای به این نتیجه رسید که جنسیس دیگه مناسب نیست و در سال ۲۰۲۱ کار روی طراحی جدید یعنی بلو گوست رو شروع کرد.

وسیله نقلیه مداری الیترا (Elytra)

الیترا یه خانواده از «وسایل نقلیه انتقال مداری» یا همون «یدک‌کش‌های فضایی» هست که فایرفلای داره توسعه میده. کار این فضاپیماها اینه که محموله‌ها و ماهواره‌ها رو از یه مدار به مدار دیگه، چه در مدارهای نزدیک زمین (LEO)، چه مدار زمین‌ثابت (GEO) و چه در فضای بین زمین و ماه (cislunar) جابجا کنن.

با استفاده از الیترا، موشک‌های کوچیکتری مثل آلفا میتونن بارهای بزرگتری رو به مدارهای سخت‌تر برسونن. همچنین این وسیله میتونه برای جابجایی ماهواره، سرویس‌دهی، افزایش عمر ماموریت و خارج کردن ماهواره‌های از کار افتاده از مدار استفاده بشه.

الیترا در سه نسخه برنامه‌ریزی شده:

• الیترا داون (Elytra Dawn): کوچکترین نسخه برای عملیات در مدار LEO.
• الیترا داسک (Elytra Dusk): برای انتقال از LEO به مدار GEO.
• الیترا دارک (Elytra Dark): قوی‌ترین نسخه برای انتقال‌های طولانی‌مدت به فضای اطراف ماه و فراتر از اون.

موتورها: قلب تپنده موشک‌های فایرفلای

یکی از مهمترین بخش‌های فناوری فایرفلای، موتورهای موشکشه. اونها یه رویکرد خاص و نوآورانه برای طراحی موتورهاشون دارن.

سیکل احتراق تب-آف (Combustion Tap-off Cycle)

تا به امروز، فایرفلای تنها سازمانیه که تونسته یه موتور موشک در کلاس مداری با استفاده از «سیکل احتراق تب-آف» بسازه و تنها سازمانیه که از این سیکل با سوخت کروکس (کerosene بسیار تصفیه شده یا RP-1 و اکسیژن مایع) استفاده کرده.

این سیکل چطور کار میکنه؟

در موتورهای موشک معمولی، یه قطعه جدا به اسم «مولد گاز» (gas generator) وجود داره که یه مقدار کمی از سوخت رو میسوزونه تا گاز داغ تولید کنه و از این گاز برای چرخوندن توربین‌های پمپ سوخت استفاده میشه. اما در سیکل تب-آف، این قطعه حذف میشه. به جاش، یه مقدار از گاز بسیار داغ و پرفشار از داخل محفظه احتراق اصلی «گرفته میشه» یا tap off میشه و مستقیما برای چرخوندن پمپ‌ها استفاده میشه.

مزایا و معایب:

• مزیت: این کار باعث افزایش جزئی در ضربه ویژه (specific impulse) یا همون بازدهی موتور میشه و مهمتر از اون، موتور رو به شدت ساده‌تر و سبک‌تر میکنه.
• عیب: در عوض، پیچیدگی مهندسی بالاتری داره و نیاز به مواد عجیب و غریب‌تری داره که بتونن گرما و فشار بسیار بالا رو تحمل کنن. فرایند روشن کردن موتور هم چالش‌برانگیزتره.

به خاطر همین چالش‌ها، بقیه شرکت‌ها تا حد زیادی از این سیکل صرف نظر کردن. تنها موتورهای دیگه‌ای که از این روش استفاده میکنن، J-2S راکت‌داین و BE-3PM بلو اوریجین هستن که هر دو از سوخت هیدروژنی (هایدرولاکس) استفاده میکنن.

موتور ریور (Reaver)

• کاربرد: موتور مرحله اول موشک آلفا.
• نیروی پیشران: ۱۸۴ کیلونیوتن (۴۱,۰۰۰ پوند-نیرو).
• ضربه ویژه: ۲۹۵.۶ ثانیه.
• سوخت: RP-1 و اکسیژن مایع.
• ویژگی‌ها: این موتور دریچه گاز ثابت داره، یعنی از لحظه روشن شدن تا خاموش شدن با تمام قدرت کار میکنه. برای روشن شدن از ترکیب پایروفوریک TEA-TEB استفاده میکنه (همون ترکیبی که در موتورهای مرلین اسپیس ایکس و F-1 راکت‌داین هم استفاده میشه).

جالبه بدونین که در سال ۲۰۲۱، شرکت «آسترا اسپیس» (Astra Space) حدود ۵۰ تا از موتورهای ریور اصلاح‌شده رو خرید و حق تولید نسخه خودش از این موتور رو هم به دست آورد. آسترا به این موتور میگه «کایرون» (Chiron).

موتور لایتنینگ (Lightning)

• کاربرد: موتور مرحله دوم موشک آلفا که برای کار در خلا بهینه‌سازی شده.
• نیروی پیشران: ۷۰.۱ کیلونیوتن (۱۵,۸۰۰ پوند-نیرو).
• ضربه ویژه: ۳۲۲ ثانیه.
• سوخت: RP-1 و اکسیژن مایع با همون سیکل تب-آف.
• ویژگی‌ها: این موتور قابلیت روشن شدن مجدد رو داره که برای ماموریت‌هایی که نیاز به چند بار روشن شدن مرحله دوم دارن، خیلی مهمه.

موتور میراندا (Miranda)

• کاربرد: موتور اصلی برای مرحله اول موشک اکلیپس (MLV) و همچنین موشک آنتارس ۳۳۰ نورثروپ گرومن.
• نیروی پیشران: ۱۰۲۳ کیلونیوتن (۲۳۰,۰۰۰ پوند-نیرو).
• ضربه ویژه (خلا): ۳۰۵ ثانیه.
• سوخت: RP-1 و اکسیژن مایع با سیکل تب-آف.
• وضعیت توسعه: توسعه این موتور از سال ۲۰۲۲ شروع شد و در سال ۲۰۲۴، فایرفلای گزارش داد که پیشرفت قابل توجهی در آزمایش‌ها داشته و ۲۰ آزمایش آتش داغ با موفقیت انجام شده. از ژوئن ۲۰۲۴، این موتور وارد مرحله تولید شده. فایرفلای این موتور رو از اول برای قابلیت استفاده مجدد طراحی کرده.

موتور ویرا (Vira)

• کاربرد: نسخه بهینه‌سازی شده برای خلا از موتور میراندا که برای مرحله دوم موشک اکلیپس (MLV) استفاده میشه.
• نیروی پیشران (خلا): ۸۹۰ کیلونیوتن (۲۰۰,۰۰۰ پوند-نیرو).
• ضربه ویژه (خلا): ۳۲۸ ثانیه.
• ویژگی‌ها: این موتور هم قابلیت روشن شدن مجدد برای ماموریت‌های پیچیده رو داره.

خلاصه مشخصات موتورهای فایرفلای
نام موتور	حداکثر نیروی پیشران	ضربه ویژه	سوخت	کاربرد
ریور	۷۳۶.۱ کیلونیوتن	۲۹۵.۶ ثانیه	RP-1 / LOX	مرحله اول موشک آلفا
لایتنینگ	۷۰.۱ کیلونیوتن	۳۲۲.۰ ثانیه	RP-1 / LOX	مرحله دوم موشک آلفا
میراندا	۱,۰۲۳ کیلونیوتن	۳۰۵.۰ ثانیه	RP-1 / LOX	مرحله اول آنتارس ۳۳۰ و MLV (اکلیپس)
ویرا	۸۹۰ کیلونیوتن	۳۲۸.۰ ثانیه	RP-1 / LOX	مرحله دوم MLV (اکلیپس)

ماموریت، چشم‌انداز و ارزش‌های اصلی فایرفلای

برای اینکه بفهمیم چه چیزی این شرکت رو به جلو حرکت میده، باید به ماموریت، چشم‌انداز و ارزش‌های اصلیش نگاه کنیم.

ماموریت فایرفلای

ماموریت فایرفلای اینه:

«جهان ما رو قادر بسازیم تا در فضا پرتاب بشه، فرود بیاد و عملیات انجام بده – هر جا، هر زمان.»

این جمله نشون میده که فایرفلای میخواد یه شرکت «فضایی واکنش سریع و سرتاسری» باشه. یعنی از لحظه پرتاب گرفته تا فرود روی ماه و عملیات‌های مداری، همه خدمات رو ارائه بده. هدفشون اینه که با استفاده از فناوری‌های نوآورانه مثل بدنه‌های کامپوزیتی و سیستم‌های پیشرانه انحصاری، دسترسی به فضا رو ارزون و قابل اعتماد کنن.

چشم‌انداز فایرفلای

چشم‌انداز فایرفلای اینه:

«انقلابی در دسترسی به فضا ایجاد کنیم، اون رو مقرون به صرفه‌تر و قابل اعتمادتر کنیم و عصر جدیدی از ماموریت‌های فضایی پیشرفته در سراسر منظومه شمسی رو ممکن سازیم.»

این یعنی اونها فقط به پرتاب موشک فکر نمیکنن. اونها میخوان یه اکوسیستم کامل بسازن که از تحقیقات علمی گرفته تا فعالیت‌های تجاری و کاربردهای امنیت ملی رو در فضا پشتیبانی کنه. برنامه‌هاشون شامل گسترش زیرساخت‌های پرتاب (مثل ساخت سکوهای جدید در ویرجینیا و سوئد)، ارائه خدمات در مدارهای مختلف و حتی ماموریت‌های حمل و نقل به سیارات نزدیک مثل مریخ و زهره در آینده میشه.

ارزش‌های اصلی

فرهنگ کاری فایرفلای بر پایه چند ارزش اصلی بنا شده:

1. کنجکاوی: داشتن ذهن باز و تمایل به یادگیری. این ارزش در طراحی‌های تکرارشونده و رویکردشون به همکاری‌ها دیده میشه.
2. درگیری عملی (Hands-on Engagement): این یعنی به طور فعال در کار مشارکت داشته باشن. گسترش تاسیسات «راکت رنچ» و ادغام طراحی، تولید و آزمایش در یک مکان، نمونه‌ای از این ارزشه.
3. یادگیری از طریق انجام دادن (Learning by Doing): این ارزش بر اقدام سریع و یادگیری از طریق کاربرد عملی و تکرار تاکید داره. چرخه‌های سریع نمونه‌سازی و آزمایش در فایرفلای نشون‌دهنده این تعهده.
4. یادگیری مستمر: این ارزش به دنبال کردن دانش و پذیرش ایده‌های جدیده. سرمایه‌گذاریشون در تحقیق و توسعه برای موندن در لبه علم و فناوری، این ارزش رو نشون میده.

این ماموریت و ارزش‌ها به طور مستقیم روی تصمیمات استراتژیک شرکت تاثیر میذارن. برای مثال، برای رسیدن به هدف «دسترسی سریع و جهانی»، اونها در حال ساخت سکوهای پرتاب در سواحل شرقی آمریکا و حتی اروپا هستن تا بتونن در هر زمان و به هر مقصدی پرتاب انجام بدن.

ساختار مالکیت و هیئت مدیره

همونطور که گفته شد، داستان مالکیت فایرفلای پیچیده بوده.

• مالک اولیه: بعد از بازسازی در سال ۲۰۱۷، شرکت «نوسفیر ونچرز» به رهبری مکس پولیاکوف، مالک اصلی بود.
• تغییر مالکیت: در اوایل سال ۲۰۲۲، به دلیل نگرانی‌های امنیت ملی دولت آمریکا، پولیاکوف مجبور شد سهامش رو بفروشه.
• مالک فعلی: شرکت سهامی خاص «AE Industrial Partners» با خرید سهام پولیاکوف، به مالک و سهامدار اصلی فایرفلای تبدیل شد. این شرکت در زمینه هوافضا و دفاع تخصص داره و این تغییر مالکیت، درها رو برای قراردادهای دولتی و دفاعی آمریکا به روی فایرفلای باز کرد.

علاوه بر AE Industrial Partners، سرمایه‌گذارهای دیگه‌ای مثل «میتسویی و شرکا» (Mitsui & Co., Ltd.) و شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر دیگه هم سهامدار هستن، اما کنترل اصلی در دست AE Industrial Partners باقی مونده.

هیئت مدیره فایرفلای هم بازتابی از همین ساختار مالکیته. کرک کونرت (Kirk Konert)، یکی از شرکای AE Industrial، به عنوان رئیس هیئت مدیره فعالیت میکنه. مدیرعامل شرکت، جیسون کیم، هم یکی از اعضای هیئت مدیره‌ست. افراد برجسته دیگه‌ای هم از دنیای سرمایه‌گذاری و صنعت هوافضا در این هیئت حضور دارن، از جمله:

• کریس امرسون: مدیرعامل سابق ایرباس آمریکا.
• توماس زوربوخن: مدیر سابق ماموریت‌های علمی ناسا.
• جیم برایدنستاین: مدیرکل سابق ناسا (به عنوان عضو هیئت مشورتی).
• ژنرال جیمز کارترایت: معاون سابق ستاد مشترک ارتش آمریکا (به عنوان عضو هیئت مشورتی).

این تیم قوی از رهبران و مشاوران، به فایرفلای کمک میکنه تا در مسیر رشد و نوآوری حرکت کنه.

تاسیسات و پایگاه‌های پرتاب

فایرفلای یه شرکت کاملا «عمودی» یا verticaly integrated هست، یعنی خیلی از کارها رو خودشون انجام میدن، از طراحی و ساخت گرفته تا آزمایش و پرتاب.

• دفتر مرکزی و کارخانه: دفتر مرکزی و کارخانه ساخت فضاپیماها در سیدار پارک، تگزاس قرار داره. این تاسیسات حدود ۵۰,۰۰۰ فوت مربع فضای تولیدی برای ساخت قطعات کامپوزیتی و فلزی داره.
• راکت رنچ (مزرعه موشک): تاسیسات تولید و آزمایش موشک‌ها و موتورها در بریگز، تگزاس واقع شده. این مرکز اخیرا گسترش پیدا کرده و به حدود ۲۰۷,۰۰۰ فوت مربع رسیده تا از تولید موشک‌های جدید و فرودگرهای ماه پشتیبانی کنه.
• پایگاه‌های پرتاب:
• کالیفرنیا: سکوی پرتاب فضایی SLC-2 در پایگاه فضایی وندنبرگ. تمام پرتاب‌های موشک آلفا تا به امروز از این سکو انجام شده.
• فلوریدا: سکوی پرتاب SLC-20 در پایگاه فضایی کیپ کاناورال. فایرفلای این سکو رو اجاره کرده اما در حال حاضر توسعه اون در اولویت نیست.
• ویرجینیا: سکوی پرتاب 0A در پایگاه فضایی منطقه‌ای مید-آتلانتیک (MARS) در والوپس. این پایگاه قراره اولین سایت پرتاب فایرفلای در سواحل شرقی آمریکا باشه و موشک‌های آلفا و اکلیپس از اونجا پرتاب بشن. شروع عملیات از این پایگاه برای سال ۲۰۲۵ برنامه‌ریزی شده.
• سوئد: سکوی پرتاب LC-3C در مرکز فضایی اسرینج (Esrange). فایرفلای با این کار به اولین شرکت آمریکایی تبدیل میشه که از خاک قاره اروپا ماهواره پرتاب میکنه. این پایگاه برای پاسخگویی به تقاضای بازار اروپا و ماموریت‌های واکنش سریع برای کشورهای ناتو ساخته میشه و شروع عملیاتش برای سال ۲۰۲۶ پیش‌بینی شده.

داشتن چندین پایگاه پرتاب در نقاط مختلف جهان به فایرفلای این امکان رو میده که به مشتری‌های بیشتری خدمات بده و قابلیت «پرتاب سریع» خودش رو تقویت کنه.

نگاهی به آینده

فایرفلای اروسپیس از یه استارتاپ کوچک با مشکلات زیاد، به یه شرکت بزرگ و تاثیرگذار در صنعت فضا تبدیل شده. با موفقیت در فرود روی ماه، داشتن یه موشک عملیاتی (آلفا)، توسعه یه موشک متوسط قدرتمند (اکلیپس)، قراردادهای چند صد میلیون دلاری با ناسا و وزارت دفاع، و برنامه‌های بلندپروازانه برای آینده، این شرکت جایگاه خودش رو به عنوان یکی از بازیگران کلیدی در کنار شرکت‌های بزرگ دیگه تثبیت کرده.

با عرضه عمومی سهام و جذب سرمایه بیشتر، فایرفلای حالا منابع لازم برای تحقق چشم‌انداز بزرگ خودش یعنی «ممکن ساختن فضا برای همه» رو در اختیار داره. باید منتظر موند و دید که این کرم شب‌تاب تگزاسی در سال‌های آینده چه مسیرهای جدیدی رو در آسمان بی‌کران فضا روشن میکنه.

---