ناسا، بلو اورجین و ۵ شرکت خصوصی را مسئول طراحی مسیرهای جدید فضایی کرد

جو دانت، مسئول این طرح در برنامه خدمات پرتاب ناسا در مرکز فضایی کندی، در این مورد گفته: «با توجه به اینکه توانایی شرکت‌های فضایی خصوصی روز به روز بیشتر میشه، ما از اونها میخوایم نشون بدن چطور میتونن نیاز ناسا رو برای رسوندن همزمان چند فضاپیما به چند مدار مختلف و سخت برآورده کنن؛ مدارهایی که سرویس‌های پرتاب فعلی بهشون دسترسی ندارن». به گفته اون، «این کار هم توانایی‌های علمی منحصر به فرد رو افزایش میده و هم هزینه‌های کلی ماموریت‌های آژانس فضایی رو پایین میاره».

کدام شرکت‌ها چه کاری انجام میدن؟

هر کدوم از این شش شرکت، مطالعاتی رو برای بررسی کاربرد این وسیله‌های نقلیه انتقال مداری در ماموریت‌های آینده ناسا ارائه میدن:

• بلو اوریجین (Blue Origin): این شرکت دو مطالعه رو انجام میده. یکی از اونها روی کاربردهای پلتفرم فضایی چند منظوره خودش به اسم «بلو رینگ» (Blue Ring) تمرکز داره. این پلتفرم یه سکوی فضایی بزرگ و متحرکه که خدمات کاملی مثل تحویل محموله، پردازش داده‌ها در فضا، میزبانی از تجهیزات و عملیات کامل ماموریت رو ارائه میده. بلو رینگ از نیروی محرکه ترکیبی خورشیدی-الکتریکی و شیمیایی برای رسیدن به مقصدهایی مثل مدار زمین‌ثابت، فضای بین زمین و ماه، مریخ و مقصدهای بین سیاره‌ای استفاده میکنه. مطالعه دوم این شرکت روی نحوه استفاده از مرحله بالایی راکت «نیو گلن» (New Glenn) تمرکز داره.
  • بد نیست بدونیم که اولین پرتاب نیو گلن در ماه ژانویه، یک محموله آزمایشی برای برنامه بلو رینگ رو به مدار فرستاد. پرتاب دوم نیو گلن هم قراره در اواخر امسال دو مدارگرد دوقلو رو برای ماموریت ESCAPADE ناسا به سمت مریخ بفرسته. اولین فضاپیمای بلو رینگ در مقیاس کامل هم برای پرتاب در سال ۲۰۲۶ برنامه‌ریزی شده و سنسورهای فضایی Owl از شرکت Scout Space جزو محموله‌های اون هستن.
• اَرو ساینس اند تکنولوژی (Arrow Science and Technology): این شرکت که در تگزاس قرار داره، با شرکت کوانتوم اسپیس همکاری میکنه تا کاربردهای فضاپیمای «رنجر» (Ranger) متعلق به کوانتوم رو بررسی کنه. رنجر یک فضاپیمای چندماموریتیه که برای مانورپذیری سریع و سازگاری بالا طراحی شده و میتونه محموله‌ها رو به مقصدهای مختلف از مدار پایینی زمین گرفته تا مدار ماه تحویل بده.
• فایرفلای ایرواسپیس (Firefly Aerospace): این شرکت تگزاسی روی کاربردهای احتمالی خانواده وسیله‌های نقلیه مداری خودش به اسم «الیترا» (Elytra) تمرکز میکنه. این وسیله‌ها خدماتی مثل تحویل محموله بر اساس تقاضا، تصویربرداری، ارتباطات راه دور و آگاهی از محیط در فضای بین زمین و ماه رو ارائه میدن. مدل «الیترا دارک» (Elytra Dark) این شرکت میتونه به عنوان یک وسیله نقلیه انتقال عمل کنه و برای بیشتر از پنج سال در مدار ماه فعال بمونه. فایرفلای در سال ۲۰۲۳ شرکت Spaceflight Inc رو که در سیاتل بود خرید و وسیله‌های الیترا بر اساس فناوری وسیله‌های Sherpa همون شرکت ساخته شدن.
• ایمپالس اسپیس (Impulse Space): این شرکت کالیفرنیایی دو مطالعه رو انجام میده. ایمپالس اسپیس با دو وسیله نقلیه به اسم‌های «میرا» (Mira) و «هلیوس» (Helios) در زمینه جابجایی در فضا فعالیت میکنه. میرا یک فضاپیمای با نیروی رانش بالا و مانورپذیری زیاده که برای میزبانی و رهاسازی محموله‌ها استفاده میشه، در حالی که هلیوس یک مرحله تقویتی با انرژی بالاست که محموله‌ها رو به سرعت از مدار پایینی زمین به مدارهای میانی، زمین‌ثابت و فراتر از اون میرسونه.
• راکت لب یو‌اس‌ای (Rocket Lab USA): این شرکت کالیفرنیایی هم دو مطالعه رو پیش میبره. یکی از مطالعات روی مرحله بالایی راکت «نوترون» (Neutron) این شرکت تمرکز داره و دومی روی یک وسیله نقلیه انتقال مداری با عمر طولانی که بر اساس فضاپیمای «اکسپلورر» (Explorer) ساخته شده. هر دو وسیله به سیستم‌های پیشرانه و زیرسیستم‌های خودشون برای ماموریت به مدارهای میانی زمین، مدار زمین‌همگام و مقصدهای فضای عمیق مثل ماه، مریخ و سیارک‌های نزدیک به زمین مجهز هستن.
• یونایتد لانچ الاینس (United Launch Alliance): این شرکت که در کلرادو قرار داره، توانایی‌های مرحله بالایی «سنتور پنج» (Centaur V) با قابلیت فعالیت طولانی‌مدت رو برای ماموریت‌های بین زمین و ماه ارزیابی میکنه. سنتور میتونه چندین فضاپیمای اشتراکی رو مستقیما به دو مقصد مداری مختلف در فضای بین زمین و ماه برسونه و دیگه نیازی به یک مرحله راکت اضافی یا وسیله نقلیه انتقال مداری جداگانه نیست.

این مطالعات باید تا اواسط سپتامبر تکمیل بشن. ناسا از نتایج اونها برای طراحی ماموریت‌ها، برنامه‌ریزی و استراتژی‌های خرید پرتاب‌های تجاری برای محموله‌هایی با ریسک‌پذیری بالا استفاده خواهد کرد. این امکان هم وجود داره که در آینده، این خدمات برای محموله‌های بزرگتر و ماموریت‌های با ریسک‌پذیری کمتر هم گسترش پیدا کنه.

ناسا این شرکت‌ها رو از طریق قراردادی به اسم VADR انتخاب کرده. این قرارداد به رشد بازار پرتاب‌های تجاری در آمریکا کمک میکنه تا دسترسی به فضا با هزینه کمتر برای ماموریت‌های علمی و فناوری ممکن بشه.