قانون نوآوری اروپا، چارچوبی جدید برای رشد استارتاپ‌ها

طراحی قانون نوآوری اروپا با مشارکت همه

فراخوان جمع‌آوری شواهد و مشاوره عمومی تا تاریخ ۳ اکتبر ۲۰۲۵ روی پورتال کمیسیون به اسم «نظر خود را بگویید» یا «Have your Say» بازه و همه میتونن نظراتشون رو ثبت کنن. بعضی منابع هم به تاریخ ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۵ برای پایان این فراخوان اشاره کردن. این فرصتیه برای شرکت‌ها، محقق‌ها، استارتاپ‌ها، نوآورها و حتی افراد عادی تا دیدگاه‌هاشون رو در مورد این قانون به اشتراک بذارن. سازمان‌هایی مثل ERRIN هم اعضای خودشون رو تشویق می‌کنن که توی این فرایند شرکت کنن تا دیدگاه‌های محلی و منطقه‌ای هم در شکل‌گیری این قانون لحاظ بشه.

ما باید بهترین شرایط ممکن رو برای نوآورها فراهم کنیم و بهشون فرصت‌هایی رو بدیم که برای توسعه محصولات و راه حل‌هاشون اروپا رو انتخاب کنن، توی بازار واحد رشد کنن و به بازیگرهای جهانی تبدیل بشن. ما می‌خوایم از نوآورها، کسب و کارها، سرمایه‌گذارها، سیاست‌گذارها، محقق‌ها، دانشگاه‌ها و همه طرف‌های علاقه‌مند بشنویم تا یه چارچوب نوآوری بلندپروازانه و موثر بسازیم که نتایج واقعی به همراه داشته باشه.

اکاترینا زاهاریوا، کمیسر استارتاپ‌ها، تحقیقات و نوآوری

اصلا چرا اروپا به فکر این قانون افتاده؟

اروپا توی تولید تحقیقات و نوآوری باکیفیت خیلی خوب عمل میکنه، اما فقط بخش کوچکی از این‌ها به محصولات موفق تجاری تبدیل میشن. بعضی از چالش‌های اصلی این‌ها هستن:

• استفاده ناکافی از حقوق مالکیت معنوی. مثلا از این حقوق کمتر به عنوان وثیقه برای گرفتن وام استفاده میشه.
• وجود شکاف در زمینه استانداردسازی.
• موانعی که باعث میشن دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی ذهنیت تجاری‌سازی نداشته باشن.
• نیاز به مسیرهای نوآوری چابک‌تر برای جمع کردن سرمایه‌گذاری‌های اروپایی، ملی و خصوصی، به خصوص برای فناوری‌های استراتژیک که سرمایه زیادی لازم دارن.
• هماهنگی ناکافی بین سیاست‌های نوآوری ملی و اروپایی.
• بوروکراسی و قوانین دست و پا گیر زیاد و تکه تکه بودن بازار واحد اتحادیه اروپا که جلوی پیاده‌سازی نوآوری رو میگیره.
• شرکت‌های نوآور برای جذب و نگه داشتن استعدادها، مثلا از طریق طرح‌های مالکیت سهام برای کارمندها، با مشکل روبرو هستن.
• دسترسی به بازار برای شرکت‌های نوآوری که میخوان توی بازار اروپا رشد کنن، چالش برانگیزه.

این قانون که یکی از ابزارهای قانونی اصلی برای دوره فعلی کمیسیون اروپا (۲۰۲۴-۲۰۲۹) به حساب میاد، قراره به این چالش‌ها رسیدگی کنه.

قانون نوآوری اروپا قراره چه کاری انجام بده؟

این قانون یه جورایی بخشی از اولویت‌های کمیسیون «فن در لاین» برای قرار دادن تحقیق و نوآوری در قلب اقتصاد اروپاست. هدف اینه که با ساده کردن قوانین و کم کردن بوروکراسی، استارتاپ‌ها و شرکت‌های در حال رشد بتونن به جای رفتن به کشورهای دیگه، داخل خود اتحادیه اروپا رشد کنن. اهداف کلیدی این قانون شامل این موارد میشه:

• کمک به تبدیل تحقیقات علمی به محصولات و کسب و کارهای واقعی.
• آسان‌تر کردن دسترسی استارتاپ‌ها به منابع مالی برای رشد.
• ساده کردن قوانین اتحادیه اروپا برای نوآوری.
• حمایت از همکاری‌های فرامرزی و ایجاد قوانین استاندارد در کشورهای مختلف.
• تشویق سرمایه‌گذاری خصوصی و دولتی در فناوری‌های عمیق (deep tech) و فناوری‌های سبز.
• بهبود دسترسی به سیستم‌های تدارکات عمومی و خصوصی که از نوآوری حمایت میکنن.
• فراهم کردن دسترسی بهتر به امکانات آزمایشی پیشرفته و محیط‌های آزمایشی کنترل‌شده (regulatory sandboxes).
• بهبود دسترسی به زیرساخت‌های تحقیقاتی و فناوری اروپا و دارایی‌های فکری که از تحقیقات عمومی تولید شدن تا ثبت اختراع بیشتر بشه.

یه طرح دیگه کنار این قانون: رژیم بیست و هشتم

همزمان، یه فراخوان دیگه هم برای یه طرح به اسم «رژیم بیست و هشتم» یا «28th Regime» راه افتاده. در حال حاضر کارآفرین‌ها و استارتاپ‌ها باید با ۲۷ سیستم حقوقی مختلف توی اتحادیه اروپا سر و کله بزنن. این پیچیدگی، رشد و گسترش بین‌المللی رو کند میکنه.

طرح رژیم بیست و هشتم میخواد یه چارچوب حقوقی یکپارچه و اختیاری برای شرکت‌ها ایجاد کنه. این یعنی شرکت‌های نوآور میتونن به جای درگیر شدن با ۲۷ مجموعه قانون مختلف، از یه سری قوانین هماهنگ در کل اتحادیه اروپا برای مسائلی مثل مالیات، قانون کار و ورشکستگی استفاده کنن. این کار قراره به خصوص برای شرکت‌های نوآور، استارتاپ‌ها و شرکت‌های در حال رشد مفید باشه و هزینه‌های اداری رو کم و سرمایه‌گذاری رو تشویق کنه. مشاوره عمومی برای این طرح تا ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۵ بازه و انتظار میره کمیسیون در سال ۲۰۲۶ یه پیشنهاد رسمی در این مورد ارائه بده.

این طرح‌ها در کنار استراتژی‌های دیگه‌ای مثل استراتژی بازار واحد، اتحادیه مهارت‌ها و قانون آینده منطقه تحقیقاتی اروپا، بخشی از تلاش‌های اتحادیه اروپا برای تقویت رقابت‌پذیری، حفظ استعدادها و رشد اکوسیستم کسب و کار و صنعت اروپاست. نسخه نهایی قانون نوآوری اروپا هم بر اساس بازخوردهایی که جمع میشه، احتمالا در اوایل سال ۲۰۲۶ ارائه خواهد شد.