صفر تا صد مهاجرت کاری به قطر: قوانین و الزامات

---

بخش اول: یه نگاه کلی به قطر و قوانین مهاجرت کاری

قطر در سال‌های اخیر تبدیل به یکی از مقصدهای اصلی برای کار در خاورمیانه شده. دلیلش هم فقط اقتصاد رو به رشدش نیست. سرمایه‌گذاری زیادی که روی تکنولوژی و زیرساخت‌ها کردن، اینترنت پرسرعت و هزینه‌های زندگی که نسبتا پایین‌تره، باعث شده خیلی‌ها، مخصوصا تو حوزه‌های فنی و مهندسی، به فکر کار در این کشور بیفتن. سیستم مهاجرتی قطر در مقایسه با خیلی از کشورهای دیگه، مراحل مشخص و سرراستی داره، اما این به معنی ساده بودن یا نداشتن پیچیدگی نیست.

نکته خیلی مهمی که همین اول باید بدونی اینه که قوانین مهاجرت و کار در قطر خیلی جدی گرفته میشن. رعایت نکردن این قوانین میتونه جریمه‌های سنگین مالی، زندان یا از دست دادن شغل و اخراج از کشور رو به همراه داشته باشه. دولت قطر حتی بازرسی‌های سرزده از محل کار شرکت‌ها انجام میده تا مطمئن بشه همه چیز قانونی پیش میره. پس بهتره از همون اول با چشم باز و اطلاعات کامل وارد این مسیر بشی. این راهنما قراره دقیقا همین اطلاعات رو به زبون ساده و خودمونی در اختیارت بذاره.

بخش دوم: اسپانسرشیپ یا سیستم کفالت؛ مهم‌ترین مفهوم در قانون کار قطر

اگه بخوایم یه مفهوم رو به عنوان هسته اصلی قوانین کار برای خارجی‌ها در قطر معرفی کنیم، اون مفهوم «اسپانسرشیپ» یا در زبان عامیانه‌تر «کفالته». وقتی یه شرکت قطری شما رو استخدام میکنه، اون شرکت فقط کارفرمای شما نیست، بلکه اسپانسر یا کفیل شما هم هست.

این یعنی چی؟ یعنی اون شرکت از نظر قانونی مسئولیت حضور و کار کردن شما در قطر رو به عهده میگیره. این سیستم یه چارچوب پاسخگویی خیلی شفاف ایجاد میکنه. کارفرما موظفه که تمام مراحل مربوط به گرفتن ویزای کار، مجوز کار و کارت اقامت شما رو انجام بده و هزینه‌هاش رو هم پرداخت کنه. در واقع، شما نمیتونید خودتون به تنهایی برای ویزای کار اقدام کنید؛ حتما باید یه کارفرما در قطر این فرآیند رو برای شما شروع کنه.

این سیستم به این معنیه که اقامت شما در قطر مستقیما به قراردادتون با اون شرکت گره خورده. اگه کارتون رو از دست بدید، معمولا باید یه کارفرمای جدید پیدا کنید که اسپانسر شما بشه، وگرنه باید کشور رو ترک کنید. البته در سال‌های اخیر قوانینی تصویب شده که عوض کردن کارفرما رو راحت‌تر کرده، که در بخش‌های بعدی بهش میرسیم.

بخش سوم: «قطرایزیشن» یا بومی‌سازی؛ سیاستی که باید بشناسی

یکی از سیاست‌های مهم دولت قطر که مستقیما روی شانس شما برای پیدا کردن کار تاثیر میذاره، سیاست «قطرایزیشن» (Qatarization) یا بومی‌سازیه. این یه طرح استراتژیک برای اینه که شهروندهای قطری در بازار کار کشور خودشون اولویت داشته باشن.

بر اساس قانون شماره (۱۲) سال ۲۰۲۴، شرکت‌های خصوصی موظف شدن که برای استخدام و آموزش، اولویت رو به شهروندهای قطری و فرزندان مادرهای قطری بدن. حتی بعضی از موقعیت‌های شغلی به طور کامل برای قطری‌ها رزرو شده.

این قانون شرکت‌ها رو مجبور میکنه:

• تمام موقعیت‌های شغلی خالی خودشون رو در پلتفرم‌های دولتی وزارت کار به اسم «کوادر» (Kawader) و «ایستامر» (Istamer) ثبت کنن.
• به صورت منظم (هر شش ماه) به وزارت کار در مورد تعداد کارمندهای قطری و غیرقطری خودشون گزارش بدن.
• هرگونه تغییر در وضعیت استخدامی کارمندها (مثل استخدام جدید یا پایان قرارداد) رو به وزارت کار اطلاع بدن.

دولت قطر اعلام کرده که در مرحله اول، این قانون بیشتر روی بخش‌هایی مثل تولید، لجستیک، گردشگری، فناوری اطلاعات، امور مالی، آموزش، کشاورزی و بهداشت و درمان متمرکز میشه.

شرکت‌هایی که این قانون رو رعایت نکنن با جریمه‌های جدی روبرو میشن:

• اخطار کتبی
• تعلیق تمام خدمات وزارت کار برای اون شرکت (مثلا دیگه نمیتونن ویزای جدید بگیرن)
• جریمه‌های مالی که میتونه از ۱۰ هزار ریال قطر تا ۱۰۰ هزار ریال قطر باشه.
• در صورتی که شرکتی تقلب کنه (مثلا به دروغ بگه یه قطری رو استخدام کرده)، مدیرانش ممکنه تا سه سال زندان و جریمه تا یک میلیون ریال قطر محکوم بشن.

پس وقتی داری برای شغلی در قطر اقدام میکنی، یادت باشه که شرکت‌ها این محدودیت‌ها و اولویت‌ها رو دارن و این میتونه رقابت رو برای شما به عنوان یه نیروی کار خارجی سخت‌تر کنه.

بخش چهارم: چطور میشه در قطر استخدام شد؟ سه راه اصلی

برای اینکه یه تیم کاری در قطر بسازید یا به عنوان یه فرد در اونجا استخدام بشید، معمولا سه تا راه اصلی وجود داره:

گزینه اول: استخدام مستقیم توسط یه شرکت قطری (موجودیت محلی)

این روش سنتی و معمولیه. یعنی یه شرکت که به صورت قانونی در قطر ثبت شده (حالا چه شعبه یه شرکت خارجی باشه چه یه شرکت کاملا قطری)، شما رو استخدام میکنه. در این حالت، اون شرکت کنترل کاملی روی فرآیندهای استخدامی و منابع انسانی داره و شما طبق قوانین کار قطر برای اونها کار میکنید. این روش برای شرکت‌هایی که قصد حضور بلندمدت در قطر رو دارن ایده‌آله.

مزایا:

• شرکت کنترل کاملی روی سیاست‌های منابع انسانی، فرهنگ سازمانی و رابطه کاری با شما داره.
• شرکت میتونه از مزایای مالیاتی و تشویق‌های دولتی قطر استفاده کنه.
• پیاده‌سازی استراتژی‌های قطرایزیشن برای شرکت راحت‌تره.

معایب:

• فرآیند ثبت یه شرکت در قطر برای کارفرما خیلی پیچیده و زمان‌بره.
• سرمایه اولیه زیادی برای ثبت و شروع به کار شرکت لازمه.
• شرکت باید به طور مداوم خودش رو با قوانین در حال تغییر کار و تجارت در قطر تطبیق بده.

گزینه دوم: استخدام از طریق یه شرکت واسط یا Employer of Record (EOR)

این یه روش مدرن و خیلی پرطرفداره، مخصوصا برای شرکت‌های خارجی که نمیخوان در قطر دفتر ثبت کنن. EOR یه شرکت قطریه که به صورت قانونی شما رو استخدام میکنه، اما شما در عمل برای یه شرکت دیگه (که ممکنه اصلا در قطر نباشه) کار میکنی.

در واقع، این شرکت EOR از نظر قانونی کارفرمای شما محسوب میشه و تمام مسئولیت‌های حقوقی، پرداخت حقوق، مالیات و بیمه شما رو به عهده میگیره. اینطوری یه شرکت خارجی میتونه بدون دردسرهای ثبت شرکت در قطر، نیروی کار استخدام کنه.

مزایا:

• فرآیند استخدام خیلی سریع پیش میره چون EOR تمام کارهای قانونی و اداری رو انجام میده.
• مدیریت کامل پرداخت حقوق، مالیات‌ها و رعایت قوانین توسط EOR انجام میشه.
• نیازی به سرمایه‌گذاری اولیه سنگین برای ثبت شرکت نیست.

معایب:

• هزینه خدمات شرکت EOR به هزینه‌های استخدام شما اضافه میشه.
• شرکت اصلی شما کنترل مستقیم کمتری روی رابطه کاری با شما داره.

گزینه سوم: کار به عنوان پیمانکار یا فریلنسر (Contractor)

در این حالت، شما به عنوان یه فرد مستقل با شرکت‌ها برای پروژه‌ها یا کارهای مشخص قرارداد میبندید. شما کارمند اونها محسوب نمیشید.

مزایا:

• انعطاف‌پذیری بالایی برای کارهای پروژه‌ای و مهارت‌های تخصصی وجود داره.
• بار اداری و دردسرهای قانونی برای کارفرما کمتره.
• برای نیازهای کوتاه‌مدت یا تخصصی، از نظر هزینه به‌صرفه‌تره.

معایب:

• ریسک طبقه‌بندی اشتباه (Misclassification): این بزرگترین ریسکه. اگه رابطه کاری شما در عمل شبیه به یه کارمند تمام‌وقت باشه اما اسما پیمانکار باشید، این کار در قطر غیرقانونیه و جریمه‌های سنگینی برای کارفرما داره.
• کنترل کارفرما روی فرآیندها و خروجی کار شما کمتره.
• این روش ممکنه با الزامات قانون قطرایزیشن در بعضی بخش‌ها همخوانی نداشته باشه.

مقایسه کارمند و پیمانکار

برای اینکه فرق این دو تا رو بهتر بفهمی، به این جدول نگاه کن:

ویژگی	کارمند (Employee)	پیمانکار (Contractor)
کنترل	کارفرما کنترل بالایی روی نحوه و زمان انجام کار شما داره.	شما کنترل بیشتری روی کار خودتون دارید و فقط به تحویل نتیجه نهایی متعهد هستید.
تعهد	معمولا بلندمدت و دائمیه.	کوتاه‌مدت و بر اساس پروژه است.
مزایا	بله (بیمه درمانی، مرخصی با حقوق، پاداش پایان خدمت و…).	نه، هیچ مزایایی به شما تعلق نمیگیره.
هزینه برای کارفرما	بالاتر (حقوق + مزایا + بیمه و…).	پایین‌تر (فقط هزینه انجام کار).
زمان راه‌اندازی	طولانی‌تر (به خاطر فرآیندهای قانونی و ویزا).	سریع‌تر.
مسئولیت قانونی	مسئولیت رعایت قوانین کار با کارفرماست.	مسئولیت مالیات و بیمه با خود شماست.

بخش پنجم: انواع ویزای کار و شرایطشون

قطر برای شرایط مختلف کاری، ویزاهای متفاوتی رو در نظر گرفته. خیلی مهمه که بدونی برای شرایط تو کدوم ویزا مناسبه.

چه کسانی به ویزا و مجوز کار نیاز دارن؟

هر کسی که شهروند قطر یا یکی از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس (GCC) نباشه، برای کار کردن در قطر به مجوز کار و ویزای اقامت نیاز داره. کشورهای عضو GCC شامل عربستان سعودی، امارات متحده عربی، عمان، بحرین و کویت هستن. پس شما به عنوان یه ایرانی حتما به ویزای کار نیاز داری.

لیست انواع ویزاهای کاری

اینجا یه لیست کامل از ویزاهایی که به نوعی به کار کردن مربوط میشن رو میبینی:

• ویزای کار با اسپانسرشیپ شرکت (Company-sponsored Work Visa): این رایج‌ترین نوع ویزاست. یه شرکت قطری شما رو استخدام میکنه و اسپانسر ویزاتون میشه. این ویزا معمولا برای یک تا پنج سال اعتبار داره و تا زمانی که قرارداد کاری شما پابرجاست، تمدید میشه.
• ویزای کار با اسپانسرشیپ شخصی (Personal Sponsorship Entry Visa for House Workers): این ویزا مخصوص کارگرهای خانگیه (مثل خدمتکار یا راننده شخصی) که اسپانسرشون صاحب‌خونه است.
• ویزای بازدید کاری چندبار ورود (Multiple-Entry Work Visit Visa): این ویزا برای متخصص‌هاییه که برای پروژه‌های کوتاه‌مدت به قطر میان. اعتبار اولیه این ویزا یک ماهه و تا شش ماه قابل تمدیده. این ویزا برای مشاورها و متخصص‌های پروژه‌ای ایده‌آله.
• مجوز کار ویژه (Special Work Permit): این مجوز برای افرادیه که خودشون با یه ویزای دیگه (مثلا ویزای همراه خانواده) در قطر اقامت دارن و میخوان بدون تغییر دادن وضعیت اقامتشون، کار کنن. مثلا خانمی که تحت کفالت همسرش در قطره و میخواد جایی مشغول به کار بشه.
• مجوز کار موقت یا پاره‌وقت (Secondment Work Permit): این مجوز به کارمند اجازه میده در حالی که اسپانسر اصلیش یه شرکت دیگه‌ست، به طور موقت برای یه شرکت دیگه کار کنه. این معمولا برای همکاری‌های پروژه‌ای بین شرکت‌ها استفاده میشه و شش ماه اعتبار داره که قابل تمدیده.
• ویزای سرمایه‌گذاری (Investor Visa): اگه در کسب‌وکارهای مشخصی در قطر سرمایه‌گذاری کرده باشی، میتونی بدون نیاز به اسپانسر شغلی، اقامت بلندمدت بگیری.
• ویزای املاک و مستغلات (Real Estate Visa): این ویزا هم شبیه ویزای سرمایه‌گذاریه و به کسانی داده میشه که در قطر ملک خریده باشن.
• ویزای اقامت خانواده (Family Residence Visa): اگه شما به عنوان نیروی کار در قطر اقامت داشته باشی، میتونی برای همسر و فرزندانت درخواست ویزای همراه بدی تا اونها هم بتونن در کنار شما زندگی کنن. البته برای این کار باید حداقل حقوق مشخصی داشته باشی.

تکلیف عشایر دیجیتال (Digital Nomads) چیه؟

یه سوال مهم برای خیلی‌ها اینه که آیا قطر ویزای مخصوص فریلنسرها یا دیجیتال نومدها داره یا نه. جواب کوتاه اینه: نه، قطر در حال حاضر ویزای مشخصی به اسم «ویزای دیجیتال نومد» نداره.

اما یه راه جایگزین وجود داره که بهش میگن «secondee». در این روش، شما باید یه اسپانسر رسمی (یه شرکت قطری) داشته باشید که براتون ویزای کار بگیره. بعد، با اجازه اون اسپانسر، میتونید برای یه شرکت دوم (که میتونه یه شرکت خارجی باشه) کار کنید. این قراردادهای secondee معمولا شش ماهه هستن و میشه تمدیدشون کرد. این بهترین راه برای کسانیه که میخوان به صورت ریموت برای شرکت‌های خارج از قطر کار کنن اما در قطر زندگی کنن.

بخش ششم: آموزش قدم به قدم گرفتن ویزا و اقامت کاری

فرآیند گرفتن ویزا و اقامت کاری در قطر مراحل مختلفی داره که بیشترشون توسط کارفرمای شما انجام میشه. اما شما هم باید مدارک لازم رو آماده کنی و در بعضی مراحل حضور داشته باشی. بیا این مسیر رو قدم به قدم بررسی کنیم.

مرحله اول: قبل از سفر به قطر

1. پیدا کردن کار و گرفتن پیشنهاد شغلی (Job Offer): همه چیز از اینجا شروع میشه. شما باید از یه شرکت قطری یه پیشنهاد کاری رسمی دریافت کنی و قرارداد کاری رو امضا کنی.
2. ثبت‌نام کارفرما: شرکتی که میخواد شما رو استخدام کنه، اول باید در اداره مهاجرت وزارت کشور قطر ثبت‌نام کرده باشه. برای این کار مدارکی مثل مجوز تجاری شرکت لازمه. بعد از تایید، به شرکت یه «کارت مهاجرت» و یه «کارت نماینده» داده میشه.
3. درخواست مجوز کلی استخدام: بعد، شرکت باید از وزارت کار برای استخدام تعدادی نیروی خارجی مجوز بگیره. تو این درخواست، تعداد کل نیروهای مورد نیاز، موقعیت‌های شغلی و ملیت اونها مشخص میشه.
4. درخواست ویزای کار برای شما: بعد از گرفتن مجوز کلی، حالا شرکت برای تک‌تک کارمندهای خارجی، از جمله شما، درخواست ویزای کار (که بهش ویزای ورود یا Entry Visa هم میگن) میده. اینجا مدارک شما وارد فرآیند میشه.

مرحله دوم: لیست کامل مدارک لازم

این مدارک رو باید آماده کنی و به کارفرمات بدی. یادت باشه که خیلی از این مدارک باید به تایید رسمی سفارت قطر در ایران و وزارت خارجه ایران برسن.

• کپی پاسپورت: پاسپورت شما باید حداقل شش ماه اعتبار داشته باشه.
• مدارک تحصیلی (دانشنامه و ریزنمرات): این یکی از مهم‌ترین و زمان‌برترین بخش‌هاست. مدارک تحصیلی شما باید تایید بشن (Attested). این یعنی باید اول ترجمه رسمی بشن، بعد به تایید وزارت علوم، وزارت خارجه ایران و در نهایت سفارت قطر در تهران برسن.
• نامه از دانشگاه: دانشگاه شما باید یه نامه رسمی به زبان انگلیسی صادر کنه که موارد زیر رو تایید کنه:
  • صحت مدرک و دانشنامه شما.
  • نوع و نحوه تحصیل شما (مثلا تمام‌وقت، پاره‌وقت، حضوری). اگه بخشی از درستون آنلاین بوده، باید درصد یا تعداد ساعاتش مشخص بشه. (توجه: وزارت آموزش عالی قطر تا ۳۰٪ از یه دوره تحصیلی آنلاین رو به رسمیت میشناسه).
  • محل تحصیل و محل برگزاری امتحانات.
  • عنوان دقیق مدرک (مثلا لیسانس علوم، فوق لیسانس هنر، دکترا).
  • مدت زمان دوره تحصیلی (تاریخ شروع و پایان).
• گواهی عدم سوء‌پیشینه: این گواهی هم باید از ایران گرفته، ترجمه و تایید بشه.
• قرارداد کاری: که توسط کارفرما آماده میشه.
• گواهی پزشکی: که تایید میکنه شما بیماری‌های واگیردار خاصی نداری. این آزمایش معمولا بعد از ورود به قطر انجام میشه.
• عکس‌های پاسپورتی: معمولا دو قطعه عکس جدید.
• نامه عدم ممانعت (No Objection Letter): این نامه فقط برای کسانیه که تحت اسپانسرشیپ یکی از اعضای خانواده‌شون (مثلا همسر یا پدر) در قطر هستن و میخوان کار کنن. اون شخص باید یه نامه بنویسه و بگه با کار کردن شما موافقه.

اگه برای تایید مدارکت به کمک نیاز داری، بعضی شرکت‌ها مثل Georgetown University in Qatar (GU-Q) با موسساتی کار میکنن که این خدمات رو ارائه میدن. میتونی از کارفرمات بپرسی که آیا اونها هم چنین خدماتی دارن یا نه.

مرحله سوم: بعد از ورود به قطر (گرفتن کارت اقامت یا RP)

وقتی ویزای ورود شما صادر شد، میتونی به قطر سفر کنی. اما این ویزا فقط برای ورود به کشوره. برای اینکه بتونی به صورت قانونی در قطر زندگی و کار کنی، به کارت اقامت (Residence Permit یا RP) نیاز داری. این کارت در واقع همون کارت شناسایی قطری شماست.

فرآیند گرفتن RP بعد از ورود شما به قطر شروع میشه و شامل این مراحل هست:

1. آزمایش‌های پزشکی: شما باید در یکی از مراکز پزشکی مورد تایید دولت قطر آزمایش خون و عکس قفسه سینه بدی تا مشخص بشه بیماری‌هایی مثل HIV/AIDS، هپاتیت و سل نداری.
2. انگشت‌نگاری (Biometrics): باید به اداره اسناد و اطلاعات جنایی (CEID) بری و انگشت‌نگاری بشی.
3. صدور کارت RP: بعد از موفقیت‌آمیز بودن این دو مرحله، کارفرمای شما برای صدور کارت اقامت شما اقدام میکنه.

نکته فوق‌العاده مهم: از زمانی که وارد قطر میشی تا وقتی که کارت RP شما صادر میشه (که معمولا چهار تا شش هفته طول میکشه)، به هیچ وجه نباید از قطر خارج بشی. اگه این کار رو بکنی، کل فرآیند از اول باطل میشه و باید از صفر شروع کنی.

بعد از اینکه کارت RP رو گرفتی، میتونی از خدمات دیگه‌ای مثل گرفتن گواهینامه رانندگی قطری، باز کردن حساب بانکی و گرفتن وام، و استفاده از گیت‌های الکترونیکی فرودگاه (E-Gate) بهره‌مند بشی.

بخش هفتم: قوانین کار، حقوق و مزایای شما در قطر

وقتی در قطر کار میکنی، یه سری قوانین و استانداردها وجود داره که هم شما و هم کارفرمات باید رعایت کنید. این قوانین در «قانون کار قطر (قانون شماره ۱۴ سال ۲۰۰۴)» و اصلاحیه‌های بعدی اون اومده.

قرارداد کاری

• قرارداد شما باید به زبان عربی باشه. البته معمولا یه نسخه ترجمه شده به انگلیسی هم در کنارش به شما میدن، اما نسخه‌ای که از نظر قانونی معتبره، همون نسخه عربیه.
• قرارداد باید شامل این اطلاعات باشه: نام و مشخصات شما و کارفرما، عنوان شغلی و شرح وظایف، ساختار حقوق پایه، کمک‌هزینه‌ها (مسکن و غذا)، ساعات کاری و نرخ اضافه‌کاری، میزان مرخصی‌ها، پوشش بیمه درمانی و مزایای پایان خدمت.

ساعات کاری

• هفته کاری استاندارد: هفته کاری قانونی در قطر ۴۸ ساعته، با حداکثر ۱۰ ساعت کار در روز.
• ماه رمضان: در طول ماه رمضان، ساعات کاری برای تمام کارمندها (مسلمان و غیرمسلمان) به ۳۶ ساعت در هفته یا ۶ ساعت در روز کاهش پیدا میکنه.
• اضافه‌کاری: هر ساعتی که بیشتر از ساعات استاندارد کار کنی، باید با نرخ اضافه‌کاری پرداخت بشه که در قانون مشخص شده.
• استراحت: شما حق استراحت منظم در طول روز کاری رو داری و یک روز در هفته (معمولا جمعه) به عنوان روز استراحت هفتگی تعطیل رسمیه.

حقوق و دستمزد

• حداقل دستمزد: از سال ۲۰۲۱، قطر قانون حداقل دستمزد رو معرفی کرده. این مبلغ در حال حاضر ۱۸۰۰ ریال قطر در ماهه که به این صورت تقسیم میشه:
  • ۱۰۰۰ ریال حقوق پایه
  • ۵۰۰ ریال کمک‌هزینه مسکن (اگه کارفرما به شما خونه نده)
  • ۳۰۰ ریال کمک‌هزینه غذا (اگه کارفرما به شما غذا نده)
• سیستم حفاظت از دستمزد (Wage Protection System – WPS): این یکی از مهم‌ترین قوانین برای حمایت از کارگرهاست. WPS یه سیستم پرداخت الکترونیکیه که توسط دولت نظارت میشه. تمام شرکت‌ها موظف هستن حقوق کارمندهاشون رو از طریق این سیستم و به حساب بانکی محلی اونها واریز کنن. این کار باعث میشه دولت مطمئن بشه که حقوق‌ها به موقع و به طور کامل پرداخت میشن. پرداخت حقوق به صورت نقدی یا با انتقال سیمی بین‌المللی برای حقوق اصلی قابل قبول نیست.
• جریمه عدم رعایت WPS: طبق قانون شماره ۱۸ سال ۲۰۲۰، جریمه عدم پرداخت حقوق از طریق WPS خیلی سنگین‌تر شده. جریمه نقدی بین ۲۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ ریال قطر و احتمال زندان تا یک سال برای مدیران متخلف وجود داره.

مزایا و مرخصی‌ها

مزایای اجباری (که کارفرما باید بده):

• پرداخت حداقل دستمزد
• کمک‌هزینه مسکن و غذا (در صورت عدم ارائه)
• بیمه درمانی: کارفرما موظفه برای شما، همسرتون و تا سه فرزند زیر ۱۸ سالتون، بیمه درمانی پایه رو از یکی از شرکت‌های بیمه مورد تایید در قطر تهیه کنه.
• پاداش پایان خدمت (End-of-service gratuity): به ازای هر سال کار، معمولا معادل حقوق ۲۱ روز به عنوان پاداش پایان خدمت به شما تعلق میگیره.
• بیمه حوادث ناشی از کار: کارفرما باید شما رو برای حوادث کاری بیمه کنه.

مزایای اضافی (که خیلی از شرکت‌ها ارائه میدن):

• مرخصی سالانه با حقوق
• مرخصی استعلاجی با حقوق
• مرخصی زایمان
• کمک‌هزینه حمل و نقل
• پاداش عملکرد
• بیمه‌های تکمیلی

مالیات و کسورات

• مالیات بر درآمد: خوشبختانه در قطر هیچ مالیاتی بر درآمد شخصی وجود نداره. یعنی هرچی حقوق میگیری برای خودته و چیزی به عنوان مالیات ازش کم نمیشه.
• بیمه تامین اجتماعی: این مورد فقط برای شهروندهای قطریه. کارفرماها باید ۱۴٪ از حقوق کارمندان قطری خودشون رو به صندوق بازنشستگی و بیمه اجتماعی (GRISIA) واریز کنن و ۷٪ هم از حقوق خود کارمند قطری کم میشه. این قانون شامل حال شما به عنوان یه کارمند خارجی نمیشه.

قوانین ضد تبعیض

قانون کار قطر تبعیض بر اساس موارد زیر رو ممنوع کرده:

• ملیت
• جنسیت
• دین
• نژاد
• سن
• وضعیت اجتماعی
• ناتوانی جسمی

قانون همچنین حمایت‌های ویژه‌ای برای مادرهای شاغل در نظر گرفته.

بخش هشتم: تحولات و قوانین جدید که باید بدونی

قوانین کار و مهاجرت در قطر در سال‌های اخیر تغییرات زیادی داشته که بیشترشون به نفع کارمندها بوده. خیلی مهمه که از این تغییرات باخبر باشی.

• تحولات ۲۰۲۵ (قوانین جدید):
  • اولویت استخدام با قطری‌ها: همونطور که گفته شد، قانون جدید (شماره ۱۲ سال ۲۰۲۴) شرکت‌ها رو مجبور به اولویت دادن به قطری‌ها میکنه.
  • ویزای کار چندبار ورود: رویه‌های جدیدی برای کارگرهای بعضی کشورها (مثل هند و پاکستان) ایجاد شده که باید آزمایش‌های پزشکی و بیومتریک رو در مراکز ویزای قطر در کشور خودشون انجام بدن. این ممکنه فرآیند رو کمی طولانی‌تر کنه.
• تحولات ۲۰۲۳:
  • قانون تامین اجتماعی: این قانون که برای قطری‌هاست، اجرایی شد و سهم کارفرما و کارمند رو مشخص کرد.
  • بیمه درمانی اجباری: قانون بیمه درمانی اجباری برای تمام کارمندها و بازدیدکننده‌ها اجرایی شد و کارفرماها مسئول پرداخت حق بیمه کارمندها و خانواده‌هاشون شدن.
• تحولات ۲۰۲۱ (تغییرات خیلی مهم):
  • حذف گواهی عدم ممانعت (NOC): این یکی از بزرگترین تغییرات بود. قبلا اگه میخواستی کارفرمات رو عوض کنی، باید از کارفرمای فعلیت یه نامه به اسم NOC میگرفتی که خیلی وقت‌ها داده نمیشد. این قانون برداشته شد. حالا شما میتونی در هر زمانی، حتی در طول دوره آزمایشی، کارفرمات رو عوض کنی بدون اینکه به رضایت کارفرمای فعلیت نیاز داشته باشی.
  • تغییر در دوره‌های اخطار (Notice Period): اگه کمتر از دو سال سابقه کار داشته باشی، دوره اخطار برای فسخ قرارداد یک ماهه. اگه بیشتر از دو سال باشه، دو ماهه.
  • قرارداد عدم رقابت (Non-compete): کارفرما میتونه در قراردادت بندی بذاره که شما بعد از جدایی از شرکت، تا مدتی (حداکثر یک سال) نتونی در یه کسب‌وکار رقیب کار کنی.
• تحولات ۲۰۲۰ و قبل‌تر:
  • حذف مجوز خروج (Exit Permit): قبلا برای هر بار خروج از قطر (حتی برای تعطیلات)، به اجازه کتبی کارفرمات نیاز داشتی. این قانون برای اکثر کارمندها برداشته شد. الان فقط کارمندهای بخش‌های نظامی و درصد خیلی کمی (تا ۵٪) از کارمندهای کلیدی یه شرکت ممکنه هنوز به این مجوز نیاز داشته باشن.
  • تاسیس کمیته حل اختلاف کارگری (LDRC): برای اینکه به اختلافات بین کارمند و کارفرما سریع‌تر رسیدگی بشه، این کمیته‌ها تاسیس شدن. حالا تمام شکایت‌ها اول باید به این کمیته بره.

بخش نهم: نکات تکمیلی، هزینه‌ها و چالش‌ها

هزینه‌های ویزا و مجوز کار

هزینه‌های دولتی برای صدور ویزاها متفاوته. این هزینه‌ها معمولا توسط کارفرما پرداخت میشه اما خوبه که ازشون اطلاع داشته باشی. (این قیمت‌ها ممکنه تغییر کنن):

نوع ویزا/مجوز	هزینه تقریبی (به ریال قطر)
ویزای کار با اسپانسرشیپ شرکت	۳۰۰
ویزای کار با اسپانسرشیپ شخصی	۳۰۰
مجوز کار ویژه	۵۰۰
تمدید اقامت (اسپانسرشیپ شرکت)	۱۰۰۰ در سال
تمدید اقامت (اسپانسرشیپ خانواده)	۵۰۰ در سال

تمدید مجوز کار

مجوزهای کار معمولا یک تا سه سال اعتبار دارن. کارفرما باید قبل از تموم شدن اعتبار، برای تمدیدش اقدام کنه. این فرآیند میتونه تا سه ماه قبل از تاریخ انقضا شروع بشه.

چالش‌ها و ریسک‌هایی که باید بشناسی

• فرآیندهای بوروکراتیک: با اینکه سیستم مشخصه، اما فرآیندهای اداری و کاغذبازی میتونه پیچیده و زمان‌بر باشه.
• ریسک طبقه‌بندی اشتباه: همونطور که گفته شد، اگه به عنوان پیمانکار کار کنی اما در عمل کارمند باشی، این یه ریسک بزرگه.
• قوانین ناآشنا: قوانین کار قطر دائم در حال تغییره. ندونستن این قوانین میتونه منجر به نقض ناخواسته اونها بشه.
• ریسک ایجاد شعبه دائمی (Permanent Establishment): این یه ریسک برای شرکت‌های خارجیه. اگه فعالیت یه شرکت در قطر زیاد بشه، ممکنه از نظر قانونی یه «شعبه دائمی» محسوب بشه و مشمول مالیات بشه.
• یکپارچه‌سازی فرهنگی: وفق پیدا کردن با فرهنگ کاری و اجتماعی قطر برای بعضی‌ها میتونه چالش‌برانگیز باشه.

فرآیند آنبوردینگ یا شروع به کار

یه کارفرمای خوب معمولا یه فرآیند مشخص برای شروع به کار شما داره:

• قبل از روز اول: قرارداد عربی آماده میشه، کارهای ویزا و مجوز انجام میشه و شما در سیستم WPS ثبت‌نام میشید.
• روز اول: جلسه معارفه در مورد قوانین کار قطر و سیاست‌های شرکت، معرفی به تیم و مدیر، ثبت‌نام بیمه درمانی و آماده کردن میز و سیستم کامپیوتری شما.
• هفته اول: آموزش‌های جامع در مورد وظایف شغلی، توضیح انتظارات عملکردی و فرآیندهای ارزیابی، توضیح ساعات کاری (مخصوصا در رمضان) و سیاست‌های مرخصی.
• بعد از هفته اول: جلسات منظم بازخورد، فعالیت‌های تیم‌سازی و نظارت بر وضعیت ویزا و اقامت شما.