مهاجرت کاری به پاناما: راهنما و قوانین جامع ویزا و مجوز کار

---

اول راه: چرا اصلا پاناما و چرا رعایت قوانین مهمه؟

اگه به فکر کار کردن تو یه کشور جدید هستی، شاید اسم پاناما به گوشت خورده باشه. خیلی‌ها به خاطر آب و هوای خوب، دستمزدهای مناسب و هزینه زندگی نسبتا پایین جذب این کشور میشن. اما قبل از اینکه چمدونت رو ببندی، باید بدونی که برای کار قانونی تو پاناما، یه سری مجوزهای سفت و سخت لازمه.

این یه راهنمای کامل و خودمونیه که بهت میگه برای کار تو پاناما دقیقا به چه چیزهایی نیاز داری و چه مسیری رو باید طی کنی. یادت باشه که این قوانین هم برای کارمند مهمه هم برای کارفرما. این کارفرماست که مسئولیت داره مطمئن بشه کارمندش همه مجوزهای لازم رو داره.

چرا باید اینقدر روی قوانین مهاجرت حساس باشیم؟

قضیه خیلی جدیه. اگه یه نفر حتی برای مدت کوتاه تو یه کشور دیگه به صورت دورکاری کار کنه، ولی مجوز لازم رو نداشته باشه، با ریسک بالایی روبرو میشه. اگه دولت پاناما متوجه بشه که کسی بدون مجوز داره کار میکنه، ممکنه اون شخص رو جریمه کنه یا مجازات‌های دیگه‌ای براش در نظر بگیره.

حتی کار کردن با ویزای توریستی هم معمولا غیرقانونیه و با زیاد شدن دورکاری، دولت‌ها هم نظارتشون رو روی این موضوع بیشتر کردن. پس هر کسی که میخواد تو پاناما کار کنه، حتما باید مجوزهای لازم برای «حق کار» رو داشته باشه.

اگه کسی بدون مجوز کار کنه و مثلا ویزای کاریش هم منقضی بشه، ممکنه از کشور اخراجش کنن. این اتفاق میتونه منجر به از دست دادن درآمد و مشکلات زیاد دیگه‌ای بشه. برای همین، کارفرماها باید قبل از اینکه کارمندشون کارش رو تو پاناما شروع کنه، مطمئن بشن که همه مدارک قانونی و درسته. اینطوری از هر مشکل احتمالی تو آینده جلوگیری میشه.

مجوز کار و ویزا: چه کسانی بهش نیاز دارن؟

خیلی ساده بگیم: هر شهروند خارجی که بخواد تو پاناما زندگی و کار کنه، باید اول ویزای مهاجرتی بگیره و اقامتش رو ثبت کنه، بعد برای مجوز کار (Work Permit) درخواست بده. بدون این دو تا، کار کردن و پول درآوردن تو پاناما غیرقانونیه.

هم کارمندی که بدون مجوز کار کنه و هم کارفرمایی که چنین فردی رو استخدام کنه، با جریمه‌های سنگین و حتی اخراج از کشور روبرو میشن. پس بررسی «حق کار» یه مرحله خیلی مهمه. این بررسی‌ها به کارفرما کمک میکنه تا مطمئن بشه نیروی کار غیرقانونی استخدام نمیکنه و بعدا به دردسر نمیفته.

برای شرکت‌هایی که کارمنداشون رو به پاناما منتقل میکنن، خیلی مهمه که از قبل برای گرفتن این مدارک اقدام کنن تا فرایند کاریشون با تاخیر مواجه نشه.

انواع ویزا برای کار تو پاناما

بسته به شرایطت، چند نوع ویزا وجود داره که میتونی براشون اقدام کنی. در ادامه مهم‌ترین‌هاشون رو به زبان ساده توضیح میدیم.

ویزای کاری عمومی (Employment Visa)

این رایج‌ترین نوع ویزاست که به کارمندای خارجی اجازه میده تا دو سال تو پاناما زندگی و کار کنن. برای گرفتن این ویزا، حتما باید یه پیشنهاد شغلی رسمی از یه شرکت پانامایی داشته باشی.

ویزای خوداشتغالی (Self-Employment Visa)

اگه قصد داری کسب و کار خودت رو تو پاناما راه بندازی، میتونی برای این ویزا اقدام کنی. این ویزا بهت اجازه میده به صورت نامحدود تو پاناما زندگی و کار کنی. البته باید ثابت کنی که از نظر مالی توانایی حمایت از خودت و خانواده‌ات رو داری.

ویزاهای اقامت طولانی‌مدت

پاناما چند نوع ویزای طولانی‌مدت دیگه هم داره که برای اهداف مختلف طراحی شدن. بعضی از مهم‌ترین‌هاشون که بهت اجازه کار یا تجارت میدن این‌ها هستن:

• برنامه اقامت کشورهای دوست (Panama Friendly Nations Residency Program): این ویزا مخصوص شهروندای کشورهای خاصیه که پاناما باهاشون روابط دیپلماتیک دوستانه داره. این برنامه یه مسیر برای گرفتن اقامت دائم و مجوز کار فراهم میکنه.
• ویزای دیجیتال نومد پاناما (Panama Digital Nomad visa): این ویزا برای کساییه که به صورت دورکاری برای شرکت‌های خارج از پاناما کار میکنن و آدرس ثابتی ندارن. در ادامه بیشتر در موردش توضیح میدیم.
• ویزای استخدام حرفه‌ای (Professional Employment visa): به خارجی‌ها اجازه میده تو پاناما مشغول به کار بشن.
• ویزای سرمایه‌گذار تجاری پاناما (Panama’s Business Investor visa): برای سرمایه گذارای خارجی که میخوان تو پاناما کسب و کار راه بندازن.

ویزای حرفه‌ای برای خارجی‌ها (Professional Foreign Work Visa)

این ویزا برای افرادی طراحی شده که مدرک دانشگاهی دارن و میخوان تو پاناما کار کنن، بدون اینکه به حمایت مالی یه کارفرما وابسته باشن. یعنی لازم نیست از قبل پیشنهاد شغلی داشته باشی. این ویزا هم اقامت موقت و هم مجوز کار رو شامل میشه. البته همونطور که گفتیم، بعضی از رشته‌ها مخصوص شهروندای پاناماییه، پس باید اول چک کنی که رشته تحصیلیت جزو رشته‌های مجاز برای خارجی‌ها باشه.

ویزا برای کارکنان شرکت‌های چندملیتی (Multinational Company Personnel Visa)

این ویزا مخصوص کارمندای شرکت‌های چندملیتیه که تحت قوانین اقتصادی خاصی تو پاناما فعالیت میکنن.

ویزای شنگن چه ربطی به پاناما داره؟

پاناما عضو پیمان شنگن نیست، اما داشتن یه ویزای معتبر از بعضی کشورها میتونه ورود به پاناما رو برات راحت‌تر کنه. طبق قانون پاناما، هر کسی که ویزای معتبر یا اقامت از کشورهایی مثل کانادا، آمریکا، استرالیا، کره جنوبی، ژاپن، بریتانیا، سنگاپور و هر کدوم از کشورهای عضو اتحادیه اروپا رو داشته باشه، میتونه بدون نیاز به ویزای پاناما وارد این کشور بشه.

قبلا شرط بود که این ویزا باید چندبار ورود باشه و حداقل یک بار ازش استفاده شده باشه و شش ماه هم اعتبار داشته باشه. اما طبق فرمان اجرایی شماره ۱۹۶ که در ۲۸ اکتبر ۲۰۲۴ صادر شد، این شرایط ساده‌تر شده. حالا فقط داشتن یه ویزای معتبر از این کشورها کافیه، حتی اگه یک بار هم ازش استفاده نکرده باشی یا کمتر از شش ماه اعتبار داشته باشه.

شرایط و مدارک لازم برای گرفتن ویزای کاری

برای اینکه بتونی برای ویزای کاری پاناما اقدام کنی، اول از همه به یه پیشنهاد شغلی از یه کارفرما تو پاناما نیاز داری. وقتی این پیشنهاد رو گرفتی، میتونی فرایند درخواست رو شروع کنی. مدارک کلی که معمولا لازم میشه این‌ها هستن:

• پاسپورت که حداقل شش ماه اعتبار داشته باشه.
• یک کپی از صفحه اطلاعات پاسپورتت.
• فرم درخواست ویزا.
• چهار قطعه عکس پاسپورتی.
• قرارداد کاری با شرکت‌هایی که تو پاناما مستقر هستن.
• مدارکی که نشون بده تو پاناما محل اقامت داری.
• گواهی سلامت پزشکی که تایید کنه سالم هستی.
• گواهی عدم سوء پیشینه از کشور خودت.

این مدارک توسط دولت پاناما بررسی میشن و اگه همه چیز مرتب باشه، برات ویزای کاری صادر میکنن که بهت اجازه میده تا یک سال تو این کشور بمونی و کار کنی. بعد از یک سال هم در صورت نیاز میتونی تمدیدش کنی.

برای گرفتن مجوز کار (Work Permit) مدارک بیشتری لازمه:

• درخواستی که باید توسط یک وکیل تکمیل بشه.
• نامه مسئولیت‌پذیری از طرف کارفرما.
• کپی مصوبه اداره ملی مهاجرت که نشون بده متقاضی وضعیت اقامت دائم گرفته.
• کپی کارت اقامت متقاضی.
• کارفرماهایی که بیشتر از ۲۰ کارگر دارن، باید یه گواهی لیست حقوق محضری ارائه بدن که توسط یه حسابدار رسمی تایید شده باشه.

نکته مهم: از سپتامبر ۲۰۲۲ تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۴، وزارت کار پاناما به خارجی‌هایی که پاسپورتشون منقضی شده هم اجازه میده برای مجوز کار اقدام کنن، به شرطی که برای تمدید پاسپورتشون درخواست داده باشن.

فرایند درخواست ویزا و مجوز کار چطوریه؟

روند کار معمولا به این صورته و مسئولیت اصلی با کارفرماست:

1. ثبت‌نام کارفرما: کارفرما اول باید تو وزارت کار ثبت‌نام کنه و مدارک لازم رو ارائه بده.
2. درخواست مجوز کار: بعد از ثبت‌نام، کارفرما باید از طرف کارمندش یه درخواست مجوز کار به اداره مهاجرت بفرسته. این درخواست شامل اطلاعات کامل کارمند مثل صلاحیت‌ها و تجربیاتشه. بررسی این درخواست میتونه تا دو هفته طول بکشه.
3. درخواست ویزا: وقتی کارفرما تاییدیه اداره مهاجرت رو گرفت، میتونه از طرف کارمند برای ویزا اقدام کنه. کارمند هم باید مدارکی مثل پاسپورت و گواهی عدم سوء پیشینه رو ارائه بده. پردازش ویزا هم میتونه تا چهار هفته زمان ببره.
4. شروع کار: بعد از اینکه کارمند ویزاش رو گرفت، میتونه کارش رو تو پاناما شروع کنه. کارفرما هم موظفه که بیمه مناسب رو برای کارمنداش فراهم کنه.

زمان‌بندی کلی چقدره؟

• پردازش ویزا: به طور متوسط حدود سه تا شش هفته طول میکشه، اما بسته به جزئیات درخواستت میتونه متغیر باشه.
• پردازش مجوز کار: معمولا یک تا سه ماه طول میکشه. بعضی موارد پیچیده‌تر ممکنه تا پنج ماه هم زمان ببره.

بهتره درخواست تمدید مجوز کار رو حداقل ۶۰ روز قبل از تاریخ انقضاش به وزارت کار و توسعه کار تحویل بدی.

جزئیات بیشتر در مورد ویزای دیجیتال نومد (مخصوص دورکارها)

اگه یه دورکار هستی که میخوای از پاناما برای یه شرکت خارجی کار کنی، باید ویزای اقامت کوتاه مدت مخصوص دورکارها رو بگیری. این ویزا بهت اجازه میده نه ماه تو پاناما بمونی و برای یک دوره مشابه هم قابل تمدیده. خوبی این ویزا اینه که دیگه نیازی به مجوز کار جدا نداری.

شرایط و مدارک لازم برای ویزای دیجیتال نومد:

• فرم درخواست تکمیل شده.
• پاسپورت معتبر و کپی‌های تایید شده از اون.
• سه قطعه عکس پاسپورتی.
• گواهی سلامت.
• یک اقرارنامه که تعهد میدی هیچ شغلی داخل پاناما قبول نمیکنی.
• اثبات درآمد سالانه: باید نشون بدی که درآمد ماهانه‌ات حداقل ۳۰۰۰ دلار هست تا ثابت کنی از پس هزینه‌ها برمیای.
• گواهی عدم سوء پیشینه.
• داشتن بیمه درمانی معتبر.

چطوری برای ویزای دیجیتال نومد اقدام کنیم؟

1. از سفارت یا کنسولگری پاناما وقت بگیر.
2. مدارک لازم مثل اثبات توانایی مالی و بیمه مسافرتی رو آماده کن.
3. تو وقت ملاقاتت حاضر شو و هزینه‌های لازم رو پرداخت کن.
4. درخواستت بررسی میشه و معمولا ظرف چند هفته جوابش میاد.

یادت باشه: دارندگان این ویزا نمیتونن برای شرکت‌های داخل پاناما کار کنن یا خدماتی ارائه بدن.

شغل‌های ممنوعه برای خارجی‌ها در پاناما

یه نکته خیلی خیلی مهم اینه که قانون پاناما کار کردن تو یه سری شغل‌ها رو فقط برای شهروندان پانامایی مجاز دونسته. یعنی حتی اگه مجوز کار هم داشته باشی، نمیتونی تو این زمینه‌ها فعالیت کنی. این یه لیست از مهم‌ترین شغل‌های ممنوعه است:

شغل	قانون مربوطه
حسابداری	قانون ۵۷ سال ۱۹۷۸
معماری	قانون ۱۵ سال ۱۹۵۹
حقوق	قانون ۹ سال ۱۹۸۴
روانشناسی	قانون ۵۶ سال ۱۹۷۵
جامعه شناسی	قانون ۱ سال ۱۹۹۶
اقتصاد	قانون ۲ سال ۱۹۸۱
روزنامه نگاری	قانون ۶۷ سال ۱۹۷۸
مددکاری اجتماعی	قانون ۱۷ سال ۱۹۸۱
شیمی	قانون ۴۵ سال ۲۰۰۱
انواع مهندسی (عمران، شیمی، برق، مکانیک و غیره)	فرمان اجرایی ۲۵۷ سال ۱۹۶۵
پزشکی و دندانپزشکی	فرمان اجرایی ۱۹۶ سال ۱۹۷۰ و قانون ۲۲ سال ۱۹۵۶
پرستاری	قانون ۱ سال ۱۹۵۴
داروسازی	قانون ۲۴ سال ۱۹۶۳
آرایشگری و زیبایی	قانون ۴ سال ۱۹۵۶
تکنسین آزمایشگاه	قانون ۷۴ سال ۱۹۷۸
دامپزشکی	قانون ۳ سال ۱۹۸۳

اگه شغل شما تو این لیست نیست، احتمالا میتونید براش ویزای کاری بگیرید، اما همیشه بهتره قبل از هر اقدامی با یه وکیل مهاجرت مشورت کنید.

سهمیه‌بندی نیروی کار خارجی (قانون ۱۰ درصد)

پاناما برای حمایت از نیروی کار داخلی خودش، یه سری قوانین سهمیه‌بندی داره.

• کارمندان عادی: کارفرماها میتونن حداکثر ۱۰ درصد از کل نیروی کارشون رو از بین خارجی‌ها استخدام کنن.
• متخصصان یا تکنسین‌ها: برای این افراد، سهمیه تا ۱۵ درصد از کل نیروی کار قابل افزایشه.

این یعنی اگه یه شرکت ۱۰۰ تا کارمند داره، فقط میتونه ۱۰ نفر کارمند عادی خارجی داشته باشه. کارفرما باید با ارائه لیست حقوق و مدارک دیگه، این سهمیه‌ها رو رعایت کنه.

البته بعضی از مناطق اقتصادی خاص مثل شهر دانش (City of Knowledge) یا منطقه اقتصادی پاناما پاسیفیکو قوانین متفاوتی دارن.

هزینه‌های ویزا و مجوز کار

هزینه‌ها بسته به نوع ویزا و مدت زمانش متفاوته. در ادامه یه جدول کلی از هزینه‌ها رو میبینی:

نوع ویزا/مجوز	هزینه دولتی (تقریبی)
مجوز کار برای نیروی عادی (۱۰ درصد)	۸۰ دلار
مجوز کار برای متخصص (۱۵ درصد)	۸۰ دلار
مجوز کار برای نیروی مورد اعتماد	۸۰ دلار
ویزای دیجیتال نومد	۲۵۰ دلار هزینه درخواست + ۵۰ دلار برای کارت ویزا
ویزای کشورهای دوست	۲۵۰ دلار برای درخواست + ۸۰۰ دلار هزینه بازگشت

این هزینه‌ها فقط مربوط به دولت هستن و هزینه‌های وکیل جدا محاسبه میشه. معمولا هزینه کل برای یه ویزای کاری با حمایت کارفرما بین ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ دلار متغیره و این هزینه‌ها رو معمولا کارفرما پرداخت میکنه.

اقامت دائم از طریق ویزای کاری

خبر خوب اینه که بعضی از این ویزاها میتونن به اقامت دائم ختم بشن.

• ویزای حرفه‌ای برای خارجی‌ها (Professional Foreign Work Visa): بعد از دو سال داشتن این ویزا و اقامت موقت، میتونی برای اقامت دائم درخواست بدی.
• ویزای کشورهای دوست (Friendly Nations Visa): این ویزا هم بعد از دو سال اقامت موقت، قابلیت تبدیل به اقامت دائم رو داره.
• کارکنان با سابقه: افرادی که با ویزای کاری تحت حمایت کارفرما تو پاناما کار میکنن، بسته به نوع ویزاشون بعد از دو تا شش سال اقامت قانونی، میتونن برای اقامت دائم درخواست بدن.

برای گرفتن اقامت دائم، باید نشون بدی که همچنان شرایط لازم رو داری، سابقه کیفری پاکی داری و از نظر مالی مستقلی.

نقش شرکت‌های کارفرمای رسمی (EOR) در ساده‌سازی فرایند

شاید با خودت بگی این همه قانون و پیچیدگی رو چطوری مدیریت کنیم؟ اینجا پای شرکت‌هایی به اسم کارفرمای رسمی یا Employer of Record (EOR) به میون میاد. این شرکت‌ها یه راه حل عالی برای کسب و کارهایی هستن که میخوان تو پاناما نیرو استخدام کنن ولی نمیخوان یه شعبه قانونی تو اون کشور ثبت کنن.

کار EOR چیه؟

یه EOR مثل Rivermate، Playroll یا Velocity Global به صورت قانونی کارمند شما رو تو پاناما استخدام میکنه. یعنی اون کارمند روی کاغذ کارمند EOR حساب میشه، ولی در عمل برای شرکت شما کار میکنه و شما مدیریت روزانه‌اش رو به عهده دارین.

EOR این کارها رو براتون انجام میده:

• قراردادهای کاری مطابق با قانون پاناما: قراردادهایی تنظیم میکنن که با قوانین کار پاناما کاملا هماهنگ باشه.
• مدیریت حقوق و دستمزد: پرداخت حقوق ماهانه، محاسبه و کسر مالیات و بیمه تامین اجتماعی رو انجام میدن.
• مدیریت مزایا: مزایای اجباری مثل مرخصی، پاداش ماه سیزدهم و بیمه رو مدیریت میکنن.
• رعایت کامل قوانین: تضمین میکنن که همه چیز طبق قوانین کار و مهاجرت پاناما پیش بره و شما رو از ریسک جریمه و مشکلات قانونی دور نگه میدارن.
• کمک به گرفتن ویزا و مجوز کار: چون این شرکت‌ها تو پاناما به صورت قانونی ثبت شدن، میتونن اسپانسر ویزای کاری کارمند شما بشن و کل فرایند رو براتون انجام بدن.

استفاده از EOR باعث میشه بتونی خیلی سریع و بدون دردسرهای ثبت شرکت، نیروی مورد نظرت رو تو پاناما استخدام کنی و روی کسب و کار اصلی خودت تمرکز کنی.

چند نکته تکمیلی و مهم

• خانواده و وابستگان: اگه ویزای کاری بگیری، معمولا میتونی برای همسر و فرزندان زیر ۲۵ سالت هم درخواست ویزای همراه بدی. اما یادت باشه ویزای همراه به صورت خودکار اجازه کار نمیده. از سال ۲۰۲۳، قانونی وضع شده که به وابستگان هم اجازه میده برای مجوز کار جداگانه اقدام کنن.
• سوء پیشینه: داشتن سابقه کیفری میتونه باعث رد شدن درخواست ویزا یا حتی جلوگیری از ورودت به پاناما بشه. قانون در این مورد سخت‌گیره و حتی جرائم کوچیک هم میتونه مشکل‌ساز بشه.
• توانایی مالی: برای ورود به پاناما به عنوان توریست، باید نشون بدی حداقل ۵۰۰ دلار پول همراهته. برای ویزاهای کاری، قرارداد کاری و نامه مسئولیت‌پذیری از طرف کارفرما معمولا به عنوان اثبات توانایی مالی کافیه.
• زبان: برای گرفتن ویزا نیازی به مدرک زبان اسپانیایی نیست. اما اگه برای مصاحبه لازم باشه و اسپانیایی بلد نباشی، باید یه مترجم رسمی همراهت باشه. طبیعتا برای زندگی و کار روزمره، بلد بودن اسپانیایی خیلی بهت کمک میکنه.
• تغییرات اخیر در قوانین: دولت جدید پاناما که از جولای ۲۰۲۴ سر کار اومده، روی اصلاحات مهاجرتی تمرکز کرده. مثلا یه برنامه قانونمندسازی برای خارجی‌هایی که بیشتر از یک سال بدون وضعیت قانونی تو کشور بودن اجرا کرده و جریمه‌ها رو برای مدتی کاهش داده. این نشون میده که قوانین همیشه در حال تغییرن و باید به‌روز باشی.