سلام. اگه قصد داری برای کار به کشور کوچیک ولی مهم لیختن‌اشتاین بری، این راهنما دقیقا برای تو نوشته شده. اینجا سعی کردم همه چیز رو ساده و خودمونی توضیح بدم تا با تمام مراحل، قوانین و شرایط ویزا و مجوز کار آشنا بشی.
- زمان تقریبی مطالعه: ۲۵ دقیقه
- خلاصه کلی:
- کیا به ویزا نیاز دارن؟ اگه شهروند ایران هستی (یعنی جزو اتحادیه اروپا، منطقه اقتصادی اروپا یا سوییس نیستی)، برای کار و زندگی در لیختن‌اشتاین به مجوز کار و اقامت نیاز داری.
- انواع مجوزها: مجوزهای مختلفی مثل مجوز کوتاه‌مدت (L)، سالانه (B)، اقامت دائم (C) و مجوز کار برای افراد ساکن کشورهای همسایه (G) وجود داره.
- سهمیه‌بندی: لیختن‌اشتاین سیستم سهمیه‌بندی خیلی سفت و سختی داره و هر سال تعداد خیلی محدودی مجوز صادر میکنه. بخشی از این مجوزها با قرعه‌کشی داده میشه.
- نقش کارفرما: پروسه درخواست مجوز کار معمولا توسط کارفرمای شما در لیختن‌اشتاین شروع میشه و اونها باید ثابت کنن که به تخصص شما نیاز دارن.
- قوانین کار: قوانین مشخصی برای ساعت کاری، حقوق، مرخصی، اخراج و ایمنی در محیط کار وجود داره که هم کارفرما و هم کارمند باید رعایت کنن.
این مقاله یک راست میره سر اصل مطلب و تمام اطلاعاتی که لازم داری رو بر اساس قوانین موجود بهت میده.
ورود به لیختن‌اشتاین: از کجا باید شروع کرد؟
قبل از هر چیزی، باید بدونی که وضعیت شهروندی تو مشخص میکنه که به چه چیزهایی برای کار در لیختن‌اشتاین نیاز داری.
چه کسانی برای کار به ویزا یا مجوز احتیاج ندارن؟
شهروندان کشورهای عضو اتحادیه اروپا (EU) و منطقه اقتصادی اروپا (EEA) که شامل نروژ، ایسلند و خود لیختن‌اشتاین میشه، به همراه شهروندان سوییس، موناکو و آندورا میتونن بدون نیاز به ویزا یا مجوز کار در لیختن‌اشتاین زندگی و کار کنن. این به خاطر توافق‌هاییه که بین این کشورها وجود داره.
اما اگه شما شهروند ایران یا هر کشور دیگه‌ای خارج از این محدوده‌ها باشی، برای کار کردن قانونی در لیختن‌اشتاین حتما به ویزای کار و مجوز اقامت معتبر نیاز داری.
قوانین شنگن و سفرهای کوتاه‌مدت
لیختن‌اشتاین عضو منطقه شنگن هست. این یعنی چی؟ یعنی اگه برای کارهای تجاری کوتاه‌مدت مثل شرکت در جلسه، کنفرانس، رویدادهای فرهنگی یا ورزشی یا حتی آموزش‌های کوتاه به لیختن‌اشتاین سفر میکنی و قصد داری کمتر از ۹۰ روز در یک دوره ۱۸۰ روزه بمونی، ممکنه به ویزای کاری بلندمدت نیاز نداشته باشی و بتونی با ویزای شنگن این کار رو انجام بدی.
- قانون ۹۰/۱۸۰ روز: شما میتونی در هر دوره ۱۸۰ روزه، حداکثر ۹۰ روز در کل منطقه شنگن (که ۲۹ کشور اروپایی رو شامل میشه) بمونی. این دوره ۱۸۰ روزه به صورت شناور محاسبه میشه.
- ویزای شنگن برای کار نیست: یادت باشه ویزای توریستی یا کوتاه‌مدت شنگن به شما اجازه کار کردن نمیده. اگه قصدت کار کردنه، باید حتما مجوز مربوط به کار رو بگیری.
موقع ورود به مرز، حتی با ویزای شنگن، ممکنه ازت مدارکی مثل بلیط برگشت، بیمه درمانی، مدارک مربوط به محل اقامت و نامه دعوت از طرف شرکتت رو بخوان.
یه نکته خیلی مهم: نقش سوییس
لیختن‌اشتاین فرودگاه بین‌المللی نداره و امور گمرکی و مهاجرتیش توسط دولت سوییس مدیریت میشه. برای همین، خیلی وقت‌ها برای کارهای مربوط به ویزا و ورود، باید به سفارت یا کنسولگری سوییس مراجعه کنی. همچنین قوانین ورود و خروجت به لیختن‌اشتاین، مشابه قوانین ورود به سوییس هست.
انواع ویزا و مجوزهای کاری لیختن‌اشتاین
لیختن‌اشتاین برای کنترل جمعیت و بازار کار، سیستم خیلی محدود و مشخصی برای صدور مجوز کار و اقامت داره. تعداد مجوزهایی که هر سال صادر میشه خیلی کمه و رقابت برای گرفتنش زیاده. در ادامه با انواع اصلی این مجوزها آشنا میشیم.
| نوع مجوز | مدت اعتبار معمول | سیستم سهمیه‌بندی (Quota) | کاربرد اصلی |
|---|---|---|---|
| مجوز کوتاه‌مدت (Permit L) | تا ۱ سال | بله | برای کارهای موقت یا پروژه‌ای. قابل تمدید نیست. |
| مجوز سالانه (Permit B) | ۱ سال (قابل تمدید) | بله | برای استخدام‌های استاندارد و بلندمدت. |
| مجوز اقامت دائم (Permit C) | نامحدود | خیلی محدود | برای ساکنین بلندمدت (بعد از چند سال داشتن مجوز B). |
| مجوز رفت و آمد مرزی (Permit G) | ۱ سال | بله | برای کسانی که در کشورهای همسایه (مثل سوییس و اتریش) زندگی میکنن و در لیختن‌اشتاین کار میکنن. |
مجوز کوتاه‌مدت (Short-Term Permit – L)
این مجوز برای افرادیه که یک قرارداد کاری موقت (حداکثر یک ساله) با یک شرکت در لیختن‌اشتاین دارن. این افراد معمولا مدیران، متخصص‌ها یا کارمندهای ماهر هستن.
- شرایط: باید پیشنهاد شغلی از یک شرکت در لیختن‌اشتاین داشته باشی و حقوقت با استانداردهای اونجا همخونی داشته باشه.
- محدودیت: این مجوز قابل تمدید نیست و بعد از تموم شدنش باید کشور رو ترک کنی. خانواده هم معمولا نمیتونه با این مجوز به شما ملحق بشه.
- فرآیند: کارفرما باید حداقل ۱۴ روز قبل از شروع کار شما، درخواست رو به اداره مهاجرت و گذرنامه (Migration and Passport Office) ارائه بده.
مجوز سالانه (Annual Permit – B)
این مجوز برای کسانیه که قرارداد کاری بلندمدت (بیشتر از یک سال) با یک شرکت در لیختن‌اشتاین دارن. این مجوز به یک کارفرما و موقعیت شغلی خاص مرتبطه.
- سهمیه‌بندی شدید: گرفتن این مجوز خیلی سخته چون تعدادش به شدت محدوده. سالانه فقط ۵۶ مجوز اقامت به شهروندان غیر از منطقه اقتصادی اروپا داده میشه که ۲۸ تاش برای افراد شاغل و ۲۸ تاش برای افراد خوداشتغال و خانواده‌هاشونه.
- قرعه‌کشی: نصف این مجوزها (یعنی ۲۸ تا برای افراد شاغل) از طریق قرعه‌کشی واگذار میشه.
- تمدید: این مجوز معمولا برای یک سال صادر میشه و تا ۵ سال هم قابل تمدیده. بعد از ۵ یا ۱۰ سال اقامت مداوم، ممکنه بتونی برای اقامت دائم (مجوز C) درخواست بدی.
- خانواده: با این مجوز میتونی برای پیوستن همسر و فرزندان زیر ۲۱ سالت هم درخواست بدی.
قرعه‌کشی مجوز اقامت (Permit B Lottery)
این یکی از راه‌های خاص لیختن‌اشتاین برای توزیع مجوزهای اقامته.
- چه کسانی میتونن شرکت کنن؟ فقط شهروندان منطقه اقتصادی اروپا (EEA). متاسفانه شهروندان سوییس و کشورهای دیگه (مثل ایران) نمیتونن در این قرعه‌کشی شرکت کنن.
- زمان: سالی دو بار، در بهار و پاییز، برگزار میشه.
- هزینه: برای شرکت در قرعه‌کشی اولیه باید ۱۰۰ فرانک سوییس و برای شرکت در قرعه‌کشی نهایی ۵۰۰ فرانک سوییس پرداخت بشه.
مجوز اقامت دائم (Settlement Permit – C)
این مجوز به شما حق اقامت و کار نامحدود در لیختن‌اشتاین رو میده و دیگه به کارفرمای خاصی وابسته نیست.
- شرایط: معمولا بعد از ۵ یا ۱۰ سال زندگی قانونی و مداوم در لیختن‌اشتاین (با مجوز B) میتونی براش درخواست بدی. باید ثابت کنی که در جامعه ادغام شدی (زبان آلمانی بلدی)، از نظر مالی مستقلی و سابقه کیفری نداری.
- محدودیت: تعداد این مجوزها هم خیلی کمه و گرفتن اون پروسه طولانی و سختی داره.
مجوز رفت و آمد مرزی (Cross-Border Commuter Permit – G)
از اونجایی که لیختن‌اشتاین کوچیکه، خیلی از کارمندهاش در کشورهای همسایه مثل سوییس، اتریش یا آلمان زندگی میکنن و هر روز برای کار به لیختن‌اشتاین میان. این افراد به مجوز G نیاز دارن. برای شهروندان غیر اروپایی، این مجوز برای یک سال اعتبار داره و کارفرما باید ثابت کنه که نتونسته نیروی مناسبی از داخل لیختن‌اشتاین یا اروپا پیدا کنه.
مراحل درخواست ویزا و مجوز کار: قدم به قدم
پروسه گرفتن مجوز کار در لیختن‌اشتاین پیچیده است و معمولا توسط کارفرمای شما پیش میره. اگه بخوایم به صورت کلی بگیم، مراحلش اینطوریه:
قدم اول: کارفرما پروسه رو شروع میکنه
کارفرمای شما در لیختن‌اشتاین باید درخواست مجوز کار رو از طرف شما به مقامات کار (مثل اداره امور اقتصادی) و اداره مهاجرت و گذرنامه (Ausländer- und Passamt یا APA) ارائه بده.
قدم دوم: اثبات نیاز به نیروی خارجی
کارفرما باید ثابت کنه که برای این موقعیت شغلی، هیچ نیروی مناسبی در لیختن‌اشتاین و کل منطقه اقتصادی اروپا پیدا نکرده. به این میگن تست بازار کار (Labour Market Test). همچنین باید توضیح بده که چرا شما به طور خاص برای این شغل مناسب هستی. این برای موقعیت‌های شغلی با مهارت بالا مثل IT، امور مالی و مهندسی شانس بیشتری داره.
قدم سوم: ارائه مدارک مورد نیاز
لیست مدارک میتونه بسته به نوع مجوز متفاوت باشه ولی به طور کلی اینها رو لازم دارید:
- فرم درخواست تکمیل و امضا شده
- گذرنامه معتبر (که حداقل سه ماه بعد از پایان سفر اعتبار داشته باشه و دو صفحه خالی داشته باشه)
- عکس‌های بیومتریک در اندازه پاسپورت
- قرارداد کاری امضا شده با جزئیات کامل شغل و حقوق
- مدارک تحصیلی و گواهینامه‌های تخصصی (ترجمه شده)
- رزومه یا CV
- گواهی عدم سوء پیشینه
- مدرک داشتن محل اقامت در لیختن‌اشتاین (برای مجوزهای اقامتی)
- مدرک بیمه درمانی معتبر (با پوشش حداقل ۳۰,۰۰۰ یورو)
- اثبات توانایی مالی برای پوشش هزینه‌های زندگی
- برای بعضی شغل‌ها، ممکنه مدرک زبان آلمانی (مثلا سطح A1) هم لازم باشه.
قدم چهارم: بررسی و تایید مجوز کار
اداره مهاجرت درخواست شما رو بررسی میکنه و با توجه به سهمیه‌های موجود تصمیم‌گیری میکنه. اگه همه چیز درست باشه و سهمیه‌ای هم وجود داشته باشه، مجوز کار شما تایید میشه.
قدم پنجم: درخواست ویزای ورود (در صورت نیاز)
بعد از تایید مجوز کار، اگه به عنوان یک شهروند ایرانی برای ورود به منطقه شنگن به ویزا نیاز داشته باشی (که داری)، باید با نامه تاییدیه مجوز کارت، برای ویزای ورود (معمولا ویزای نوع D) از سفارت سوییس در کشور خودت اقدام کنی.
قدم ششم: ورود به لیختن‌اشتاین و ثبت‌نام
بعد از گرفتن ویزا و ورود به لیختن‌اشتاین، ظرف ۸ تا ۱۰ روز باید به شهرداری محل زندگیت مراجعه کنی و آدرست رو ثبت کنی (Anmeldung). بعد از این مرحله کارت اقامتت صادر میشه.
زمان و هزینه‌ها
- زمان پردازش: این پروسه میتونه خیلی طول بکشه. برای مجوزهای کاری بین ۶ تا ۱۲ هفته و گاهی تا ۳ ماه هم زمان میبره. پس باید حداقل ۳ تا ۶ ماه زودتر اقدام کنید.
- هزینه‌ها: هزینه‌ها متفاوته. مثلا هزینه ویزای شنگن حدود ۸۰ یورو هست. هزینه‌های صدور مجوز اقامت میتونه خیلی بیشتر باشه؛ برای مثال، برای مجوز B که به صورت مستقیم صادر میشه، اگه جواب مثبت باشه ۱,۰۶۰ فرانک سوییس و اگه منفی باشه ۸۰ فرانک سوییس هزینه داره.
انگشت‌نگاری (Biometrics)
برای درخواست ویزای شنگن، باید اطلاعات بیومتریک (انگشت‌نگاری و عکس دیجیتال) بدی. اگه در ۵۹ ماه گذشته (یعنی حدود ۵ سال) برای ویزای شنگن قبلی انگشت‌نگاری کردی، ممکنه دیگه لازم نباشه حضوری این کار رو انجام بدی و اطلاعاتت از سیستم منتقل بشه. البته اگه کیفیت اثر انگشت‌های قبلی خوب نباشه، دوباره ازت میخوان که حضوری بری. بچه‌های زیر ۱۲ سال از انگشت‌نگاری معاف هستن.
قوانین و مقررات کار در لیختن‌اشتاین
وقتی در لیختن‌اشتاین کار میکنی، یک سری قوانین و حقوقی داری که باید ازشون مطلع باشی.
قرارداد و شرایط کاری
- ساعات کاری: هفته کاری استاندارد بسته به صنعت بین ۴۰ تا ۴۵ ساعت و برای بقیه کارمندها تا ۴۸ ساعت در هفته است.
- اضافه‌کاری (Overtime): هر کاری بیشتر از ساعات توافق شده در قراردادت، اضافه‌کاری حساب میشه و باید با زمان استراحت معادل یا پرداخت حداقل ۲۵ درصد حقوق بیشتر جبران بشه.
- حداقل حقوق: لیختن‌اشتاین حداقل حقوق مصوب دولتی نداره. حقوق شما باید مستقیما با کارفرما و بر اساس توافق‌های صنفی (اگه وجود داشته باشه) تعیین بشه.
مالیات و بیمه‌های اجتماعی
هم شما و هم کارفرما باید بخشی از حقوقت رو برای مالیات و بیمه‌های اجتماعی پرداخت کنید.
- سهم کارمند:
- بیمه بازنشستگی، از کار افتادگی و بازماندگان: ۴.۷۰ درصد
- بیمه بیکاری: ۰.۵ درصد
- بیمه بازنشستگی شغلی (pillar 2): بسته به طرح بازنشستگی شرکت متغیره.
- سهم کارفرما:
- بیمه بازنشستگی، از کار افتادگی و بازماندگان: ۴.۹ درصد
- صندوق جبران خانواده: ۱.۹ درصد
- بیمه بیکاری: ۰.۵ درصد
- بیمه حوادث شغلی: حدود ۰.۱ درصد (کامل توسط کارفرما پرداخت میشه).
- مالیات بر درآمد: مالیات بر درآمد در لیختن‌اشتاین به صورت تصاعدی و نسبتا پایینه. نرخ‌ها از ۱ درصد برای درآمدهای تا ۲۰,۰۰۰ فرانک شروع میشه و تا ۸ درصد برای درآمدهای بالای ۲۰۰,۰۰۰ فرانک میرسه.
مرخصی‌ها
- مرخصی سالانه: بعد از یک سال کار مداوم، شما حق گرفتن ۴ هفته مرخصی با حقوق در سال رو داری. این میزان با بالا رفتن سن افزایش پیدا میکنه.
- تعطیلات رسمی: در روزهای تعطیل رسمی کشور، شما مرخصی با حقوق داری. بعضی از این روزها عبارتند از: روز سال نو، عید پاک، روز کارگر، روز ملی لیختن‌اشتاین (۱۵ آگوست)، کریسمس و روز سنت استفان.
- مرخصی استعلاجی (بیماری): اگه مریض یا مجروح بشی، میتونی از مرخصی استعلاجی استفاده کنی. شرایطش به قوانین شرکت و مقررات قانونی بستگی داره.
- مرخصی زایمان: خانم‌های باردار حق استفاده از مرخصی زایمان رو دارن.
- مرخصی پدری: پدرها هم میتونن برای تولد فرزندشون مرخصی بگیرن.
فسخ قرارداد و دوره آزمایشی (Probation)
- دوره آزمایشی: معمولا بین ۱ تا ۳ ماه هست. در این دوره، هم شما و هم کارفرما میتونید با اطلاع قبلی کوتاه‌تری (معمولا ۷ روز) قرارداد رو فسخ کنید.
- دوره اخطار (Notice Period): بعد از دوره آزمایشی، برای فسخ قرارداد باید دوره اخطار رعایت بشه. این دوره بسته به سابقه کار شما متغیره:
- تا ۱ سال سابقه: ۱ ماه
- از ۱ تا ۵ سال سابقه: ۲ ماه
- از ۵ تا ۱۰ سال سابقه: ۳ ماه
- و به همین ترتیب تا ۶ ماه برای سابقه بالای ۲۰ سال.
- حقوق پایان کار (Severance Pay): در قانون لیختن‌اشتاین الزامی برای پرداخت حقوق پایان کار وجود نداره، مگر اینکه در قرارداد کاری شما ذکر شده باشه.
قوانین ضد تبعیض و ایمنی محیط کار
قانون لیختن‌اشتاین هر نوع تبعیض بر اساس جنسیت، سن، نژاد، دین، معلولیت یا گرایش جنسی رو در محیط کار ممنوع کرده. کارفرماها موظف هستن که یک محیط کار امن و سالم فراهم کنن، ارزیابی ریسک انجام بدن و تجهیزات ایمنی لازم رو در اختیار کارمندها بذارن.
اطلاعات تکمیلی و مهم
- پیوستن خانواده (Family Reunification): اگه مجوز اقامت معتبر (مثل B یا C) داشته باشی، معمولا میتونی برای همسر و فرزندان زیر ۱۸ یا ۲۱ سالت (بسته به نوع مجوز) درخواست ویزای همراه بدی. شرط اصلی اینه که فضای زندگی مناسب و توانایی مالی کافی برای حمایت از اونها رو داشته باشی. همسر شما ممکنه بتونه برای مجوز کار خودش هم اقدام کنه.
- عوض کردن کار: اگه بخوای کارفرما یا شغلت رو عوض کنی، نمیتونی به سادگی این کار رو انجام بدی. باید کل پروسه درخواست مجوز کار رو از اول برای شغل جدید شروع کنی.
- از دست دادن شغل: اگه شغلت رو از دست بدی، وضعیت اقامتت به خطر میفته چون به اون شغل وابسته است. معمولا یک دوره کوتاه (مثلا ۶۰ روزه) بهت فرصت داده میشه تا یک کارفرمای جدید پیدا کنی و برای مجوز جدید اقدام کنی، وگرنه باید کشور رو ترک کنی.
- کار بدون مجوز: کار کردن بدون مجوز قانونی در لیختن‌اشتاین جرمه و میتونه منجر به جریمه‌های سنگین (تا ۵,۰۰۰ یورو برای کارمند و تا ۵۰۰,۰۰۰ یورو برای کارفرما) و حتی زندان بشه.
- مشاغل مورد تقاضا برای سال ۲۰۲۵: اقتصاد لیختن‌اشتاین روی بخش‌های خاصی تمرکز داره. مشاغل مورد نیاز معمولا در این حوزه‌ها هستن:
- خدمات مالی و بانکداری
- مهندسی مکانیک و برق
- صنایع داروسازی و بیوتکنولوژی
- توسعه IT و امنیت سایبری
- تولیدات دقیق و حرفه‌های ماهر
- نقش شرکت‌های EOR: بعضی شرکت‌ها برای استخدام نیروی بین‌المللی از سرویس‌های «کارفرمای رسمی» یا Employer of Record (EOR) استفاده میکنن. این شرکت‌های واسطه، مسئولیت‌های قانونی و اداری استخدام شما (مثل حقوق، مالیات و بیمه) رو به عهده میگیرن تا شرکت اصلی نیازی به تاسیس شعبه در لیختن‌اشتاین نداشته باشه. این کار میتونه پروسه رو برای کارفرما ساده‌تر کنه.
منابع
- [۱] peoplemanagingpeople.com/global-hr/france-work-permits-visa/
- [۲] Work permits and visas in Spain: An employer’s guide
- [۳] Schengen Visa Applicants in India | vfsglobal
- [۴] Work Visas in Liechtenstein: 2025 Employer Guide | Velocity Global
- [۵] Work Permits & Visas in Liechtenstein
- [۶] Application for Schengen visa and procedure
- [۷] Employee Rights in Liechtenstein
- [۸] Residence permit draw (B) – Residence in Liechtenstein for gainful employment – Migration and Passport Office – National Administration – Company Name
- [۹] Skilled Worker Visa: Application & Eligibility Guide 2025 | DavidsonMorris
- [۱۰] Destination Thailand Visa (DTV): Requirements for Applying in Liechtenstein
- [۱۱] Everything about German work visas and permits | Localyze
- [۱۲] Work Visa Requirements Liechtenstein & Work Permits | G-P
- [۱۳] Liechtenstein Work Visas & Work Permits
- [۱۴] Technical Difficulties
- [۱۵] Travel to Liechtenstein for work – GOV.UK
- [۱۶] Liechtenstein Payroll & Employer of Record: A Complete guide
- [۱۷] Residence permits :: Liechtenstein Business
- [۱۸] Short-term residence permit (L) – Residence in Liechtenstein for gainful employment – Migration and Passport Office – National Administration – Company Name
- [۱۹] Obtain a Work Permit in Liechtenstein
- [۲۰] Work permits – Your Europe
- [۲۱] Non-EU nationals – European Commission
- [۲۲] Who needs an employment permit? – DETE
- [۲۳] Travel advice and advisories for Liechtenstein
- [۲۴] Technical Difficulties
دیدگاهتان را بنویسید