راهنمای جامع دریافت مجوز کار و اقامت ارمنستان برای ایرانیان

بخش اول: اصول اولیه؛ اصلا من به مجوز کار نیاز دارم؟

اگه قصد داری به عنوان یک شهروند خارجی توی ارمنستان کار کنی، معمولا به یک مدرک مهم به اسم مجوز کار (Work Permit) احتیاج داری. این قانون برای بیشتر خارجی‌ها وجود داره و قبل از اینکه بتونن کارشون رو شروع کنن، باید این مجوز رو گرفته باشن.

اما یه سری استثناها هم وجود داره. برای مثال، شهروندهای کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) مثل روسیه، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان نیازی به مجوز کار ندارن. این معافیت شامل ایرانی‌ها نمیشه، پس تقریبا همیشه برای کار قانونی در ارمنستان باید این مسیر رو طی کنی.

یه سری معافیت‌های دیگه هم هست، مثلا برای متخصص‌های خیلی خفن و کاربلد، مدیرهای ارشد شرکت‌هایی که سرمایه‌گذاری خارجی دارن، یا کارمندهایی که برای نصب و تعمیر تجهیزات خریداری شده از شرکت‌های خارجی میان. همچنین کارمندهایی که برای یک شرکت خارجی کار میکنن و حقوقشون هم از همون شرکت خارجی پرداخت میشه، ممکنه معاف باشن. اما اینها موارد خاص هستن و برای اکثر شغل‌های معمولی، یک ایرانی باید مجوز کار بگیره.

نکته خیلی مهم برای ایرانی‌ها:
بر اساس قوانین بین ایران و ارمنستان، تو میتونی بدون ویزا برای مدت حداکثر ۹۰ روز در یک دوره ۱۸۰ روزه به ارمنستان سفر کنی. این سفر بدون ویزا برای گردشگری یا دیدارهای کوتاهه و به هیچ وجه به معنی اجازه کار نیست. پس میتونی برای مصاحبه کاری یا کارهای اولیه بری ارمنستان، اما برای شروع کار رسمی، حتما باید مجوز کار و کارت اقامت موقت بگیری. کار کردن با ویزای توریستی غیرقانونیه و میتونه برات دردسر درست کنه.

بخش دوم: انواع مدل‌های استخدام در ارمنستان

وقتی یه شرکت ارمنی میخواد یه نیروی خارجی مثل تو رو استخدام کنه، معمولا سه تا راه اصلی جلو پاشه:

۱. حمایت مالی برای گرفتن مجوز کار (رایج‌ترین راه)

این مسیر اصلی برای استخدام تمام‌وقت یک نیروی خارجیه. توی این حالت، یک شرکت که به صورت قانونی در ارمنستان ثبت شده، باید به تو یک پیشنهاد کاری رسمی و قانونی بده و اسپانسر تو برای گرفتن ویزا و مجوز کار بشه. این شرکت مسئولیت‌های قانونی استخدام تو رو به عهده میگیره.

• این روش برای چه کسایی خوبه؟ برای شغل‌های طولانی‌مدت که نیاز به حضور فیزیکی (حضوری یا ترکیبی) در ارمنستان دارن.

بعضی وقتا شرکت‌ها از یه راه ساده‌تر استفاده میکنن و کار رو به یک کارفرمای ثبت شده (Employer of Record یا EOR) میسپرن. اینا شرکت‌های واسطی هستن که تو رو به صورت قانونی استخدام میکنن تا شرکت اصلی نخواد درگیر مراحل اداری و ثبت شرکت در ارمنستان بشه.

۲. استخدام به عنوان پیمانکار یا فریلنسر (Contractor)

اگه به صورت مستقل کار میکنی، میتونی به عنوان فریلنسر با شرکت‌های بین‌المللی همکاری کنی بدون اینکه نیاز به اسپانسر داشته باشی. اما باید حواست باشه که خودت مسئول ثبت‌نام مالیاتی و پرداخت مالیات در ارمنستان هستی.

• این روش برای چه کسایی خوبه؟ برای فریلنسرها، مشاورها یا کسایی که روی پروژه‌های مشخص کار میکنن، مخصوصا اگه از قبل در ارمنستان زندگی میکنن.

۳. انتقال یک کارمند فعلی به ارمنستان

اگه از قبل برای یک شرکت بین‌المللی کار میکنی و اون شرکت تصمیم میگیره تو رو به شعبه ارمنستانش منتقل کنه، باز هم باید تمام مراحل گرفتن ویزا و مجوز کار رو از اول طی کنی. حتی اگه کارمند همون شرکت باشی، برای کار قانونی در ارمنستان به یک کارفرمای محلی نیاز داری. اینجا هم معمولا شرکت‌ها از EOR استفاده میکنن تا کارها سریع‌تر پیش بره.

بخش سوم: فرایند گرفتن مجوز کار؛ قدم به قدم

حالا بریم سراغ اصل مطلب. گرفتن مجوز کار یه پروسه دو طرفه‌ است که هم کارفرما و هم تو توش نقش دارید. بیا ببینیم هر کدوم باید چیکار کنید.

وظایف کارفرما (شرکتی که میخواد تو رو استخدام کنه)

این بخش بیشتر کارهاش با کارفرماست، اما خوبه که بدونی چه اتفاقی میفته.

قدم اول: ثبت شرکت در پلتفرم آنلاین

کارفرما باید اول از همه شرکتش رو توی پلتفرم الکترونیکی یکپارچه دولت ارمنستان به آدرس workpermit.am ثبت کنه. این سایت مخصوص همین کاره و همه درخواست‌ها از اینجا مدیریت میشه.

قدم دوم: ثبت آگهی شغلی

بعد از ثبت‌نام، کارفرما باید مشخصات کامل شغل مورد نظر (همون شغلی که برای تو در نظر گرفته) رو توی این سایت ثبت کنه. این شامل توضیحات وظایف، شرایط مورد نیاز و حقوق میشه. این کار برای اینه که دولت یه بررسی اولیه انجام بده.

قدم سوم: تست بازار کار (Labor Market Test)

اینجا یه مرحله مهم وجود داره. طبق قانون ارمنستان، قبل از استخدام نیروی خارجی، اولویت با شهروندهای ارمنیه. برای همین، سازمان مهاجرت با همکاری وزارت کار و امور اجتماعی، آگهی شغلی رو بررسی میکنه تا ببینه آیا شهروند ارمنی واجد شرایطی برای اون کار وجود داره یا نه.
اگه کاندیدای ارمنی پیدا بشه، به شرکت معرفی میشه. شرکت میتونه باهاشون مصاحبه کنه اما مجبور به استخدامشون نیست. اگه شرکت تشخیص بده که اونها شرایط لازم رو ندارن (یا برای شغل‌های تخصصی که نیروی محلی براش نیست)، میتونه اونها رو رد کنه و بره سراغ نیروی خارجی.

قدم چهارم: ارسال درخواست مجوز کار برای تو

وقتی چراغ سبز برای استخدام نیروی خارجی داده شد، کارفرما رسما درخواست مجوز کار رو برای تو ثبت میکنه. توی این مرحله، اطلاعات شخصی و مدارک تو رو در سایت وارد میکنه. این مدارک شامل موارد زیره:

• اطلاعات کامل شخصی تو (اسم، تاریخ تولد و…)
• کپی پاسپورت تو به همراه ترجمه رسمی و محضری به زبان ارمنی
• یک عکس دیجیتال در سایز پاسپورت (مثلا ۳۵ در ۴۵ میلی‌متر)
• مدارک تحصیلی یا تخصصی تو (مثل مدرک دانشگاهی یا گواهی‌نامه‌ها)
• یک نامه تعهد از طرف کارفرما که تایید میکنه قصد استخدام تو رو داره.
• شماره خدمات عمومی (مثل کد ملی) اگه از قبل در ارمنستان داشتی.

بعد از ارسال این مدارک، درخواست توسط نهادهای امنیتی مثل سرویس امنیت ملی (NSS) و پلیس بررسی میشه تا از نظر امنیتی مشکلی وجود نداشته باشه.

قدم پنجم: تایید نهایی و صدور مجوز کار

اگه همه چیز اوکی باشه، یک نوتیفیکیشن مبنی بر تایید «وضعیت اقامت موقت بر اساس کار» برای تو در پلتفرم ثبت و یک ایمیل هم برای تو ارسال میشه. این یعنی با درخواستت موافقت شده.

قدم ششم: امضای قرارداد کاری

بعد از تایید مجوز کار، کارفرما باید یک قرارداد کاری رسمی با تو امضا کنه. این قرارداد باید کتبی باشه و تمام جزئیات مثل سمت شغلی، حقوق و شرایط کار توش ذکر شده باشه. خیلی مهمه که این قرارداد ظرف ۱۵ روز کاری بعد از صدور مجوز اقامت امضا بشه، وگرنه ممکنه مجوزت باطل بشه.

قدم هفتم: رعایت قوانین جاری (تمدید و اطلاع‌رسانی)

بعد از استخدام، کارفرما مسئولیت‌هایی مثل تمدید به موقع مجوز کار تو و اطلاع‌رسانی هرگونه تغییر در وضعیت شغلی‌ات (مثل پایان همکاری) به اداره مهاجرت رو به عهده داره.

وظایف تو به عنوان کارمند (کسی که میخواد کار کنه)

حالا نوبت به کارهایی میرسه که تو باید انجام بدی.

قدم اول: پیدا کردن یک پیشنهاد شغلی

مهم‌ترین قدم اینه که از یک شرکت ارمنی پیشنهاد کاری یا همون Job Offer بگیری. بدون اسپانسر یا کارفرما نمیتونی برای مجوز کار اقدام کنی. پس اول از همه باید روی پیدا کردن کار تمرکز کنی.

قدم دوم: جمع‌آوری مدارک شخصی

این مدارک رو از قبل آماده کن تا کارت سریع‌تر پیش بره:

• پاسپورت: پاسپورت معتبر ایرانی با حداقل ۶ ماه اعتبار. باید یه کپی واضح از صفحه اولش و بعدا یک ترجمه رسمی محضری به زبان ارمنی ازش تهیه کنی.
• عکس: چند قطعه عکس رنگی سایز پاسپورت (معمولا ۳۵ در ۴۵ میلی‌متر).
• مدارک تحصیلی و تخصصی: مدرک دیپلم، لیسانس یا هر گواهی تخصصی که برای اون شغل لازمه. اگه این مدارک به زبانی غیر از انگلیسی یا ارمنی هستن، باید ترجمه رسمی بشن.
• گواهی پزشکی: برای درخواست کارت اقامت، به گواهی سلامت پزشکی نیاز داری. این یعنی باید در یکی از کلینیک‌های مورد تایید در ارمنستان یک سری آزمایش‌های اولیه (برای بیماری‌های واگیردار و غیره) رو انجام بدی. این کار رو میتونی بعد از ورود به ارمنستان انجام بدی.
• گواهی عدم سوء‌پیشینه: معمولا لازم نیست، مگه اینکه به طور خاص ازت بخوان. خود نهادهای ارمنی بررسی‌های امنیتی لازم رو انجام میدن.

قدم سوم: هماهنگی با کارفرما

در طول فرایند درخواست، با کارفرمات در تماس باش و هر اطلاعاتی که خواست سریع در اختیارش بذار. حواست به ایمیلت باشه چون نوتیفیکیشن تایید نهایی برای تو هم ارسال میشه. یادت باشه تا وقتی کارت اقامت موقتت رو نگرفتی، اجازه شروع کار نداری.

قدم چهارم: سفر به ارمنستان

اگه موقع درخواست خارج از ارمنستان بودی، بعد از گرفتن تاییدیه اولیه باید به این کشور سفر کنی. همونطور که گفتیم، ایرانی‌ها میتونن ۹۰ روز بدون ویزا اونجا بمونن که برای انجام این کارها کافیه.

قدم پنجم: درخواست برای کارت اقامت موقت (مهم‌ترین مرحله برای تو)

بعد از اینکه مجوز کارت تایید شد، باید برای گرفتن کارت اقامت موقت (Temporary Residence Card یا TRC) اقدام کنی. این کارت فیزیکی، همون مدرک اصلی تو برای زندگی و کار قانونی در ارمنستانه.

• کجا باید بری؟ برای این کار باید به اداره مهاجرت و شهروندی ارمنستان (که بهش اداره پاسپورت و ویزا هم میگن) در ایروان مراجعه کنی. آدرس دفتر اصلی در منطقه داوتاشن، خیابان ۱۷/۱۰، ساختمان ۴ است.
• چه مدارکی لازمه؟
  • فرم درخواست اقامت موقت.
  • اصل پاسپورتت به همراه کپی و ترجمه رسمی ارمنی.
  • ۳ قطعه عکس رنگی (۳۵ در ۴۵ میلی‌متر).
  • تاییدیه مجوز کار (همون ایمیل یا شماره پیگیری که گرفتی). بهتره یک نامه رسمی از کارفرما هم داشته باشی.
  • قرارداد کاری امضا شده‌ات.
  • گواهی سلامت پزشکی.
  • رسید پرداخت هزینه دولتی. هزینه صدور کارت اقامت موقت یک ساله ۱۰۵٬۰۰۰ درام ارمنستان (حدود ۲۱۹ دلار آمریکا) است.

بعد از تحویل مدارک، از تو اطلاعات بیومتریک (انگشت‌نگاری و عکس) میگیرن و یک رسید بهت میدن.

قدم ششم: گرفتن کارت و شروع کار!

پردازش و صدور کارت اقامت معمولا تا ۳۰ روز طول میکشه. بعد از اینکه کارتت آماده شد، بهت اطلاع میدن که بری و تحویل بگیری. این کارت پلاستیکی، مدرک شناسایی تو در ارمنستانه و روش نوشته شده «کارت اقامت موقت – بر اساس کار». از این لحظه به بعد میتونی رسما کارت رو شروع کنی.

بخش چهارم: هزینه‌ها، زمان‌بندی و جزئیات دیگر

زمان‌بندی کلی فرایند

مرحله	زمان تقریبی
ثبت‌نام کارفرما و تست بازار کار	۵ تا ۱۵ روز کاری
بررسی‌های امنیتی	۱۵ روز کاری
صدور مجوز کار بعد از ارسال مدارک	حدود ۱۳ روز کاری
پردازش و صدور کارت اقامت موقت	تا ۳۰ روز
کل فرایند (تخمینی)	۴ تا ۸ هفته

هزینه‌های اصلی

نوع هزینه	مبلغ (درام ارمنستان)	مبلغ تقریبی (دلار آمریکا)
مجوز کار	۲۵٬۰۰۰	۵۲ دلار
کارت اقامت موقت (یک ساله)	۱۰۵٬۰۰۰	۲۱۹ دلار
صدور مجدد کارت اقامت (در صورت گم شدن)	۱۲٬۰۰۰ تا ۱۵٬۰۰۰	حدود ۴۰ دلار

مدت اعتبار و تمدید

کارت اقامت موقت بر اساس کار، معمولا یک سال اعتبار داره. تا زمانی که در همون شرکت کار میکنی، میتونی هر سال اون رو تمدید کنی. برای تمدید، باید حداقل ۳۰ روز قبل از تموم شدن اعتبار کارتت اقدام کنی. فرایند تمدید ساده‌تره و دیگه نیازی به تست بازار کار نیست.

شرایط خاص: ویزای دیجیتال نومد (Digital Nomad)

ارمنستان یک نوع مجوز اقامت داره که خیلی شبیه به ویزای دیجیتال نومدهاست. این مجوز به فریلنسرها، کارمندهای دورکار و صاحبان کسب‌وکار اجازه میده در ارمنستان زندگی و کار کنن.

• شرایط: باید به عنوان یک «مالک انحصاری» (Sole Proprietor) در ارمنستان ثبت‌نام کنی و مالیاتت رو طبق قوانین این کشور بدی.
• نکته خوب: هیچ حداقل درآمدی برای این مجوز لازم نیست.
• مدت اعتبار: این مجوز هم یک ساله و قابل تمدید است. بعد از سه سال زندگی قانونی، میتونی برای شهروندی ارمنستان اقدام کنی.

بخش پنجم: نگاهی به آینده؛ اقامت دایم و شهروندی

گرفتن اقامت موقت کاری میتونه اولین قدم تو برای زندگی طولانی‌مدت در ارمنستان باشه.

• اقامت دایم (Permanent Residency): بعد از چند سال زندگی و کار در ارمنستان، میتونی برای کارت اقامت دایم اقدام کنی که ۵ سال اعتبار داره و قابل تمدیده. معمولا برای این کار باید حداقل ۳ سال در ارمنستان زندگی کرده باشی و شرایط دیگه‌ای مثل داشتن کسب‌وکار، سرمایه‌گذاری یا ازدواج با شهروند ارمنی رو داشته باشی.
• شهروندی ارمنستان (Naturalization): یکی از جذابیت‌های ارمنستان، مسیر نسبتا ساده برای گرفتن شهروندیه. اگه سه سال به صورت قانونی در ارمنستان زندگی کرده باشی (که اقامت کاری هم جزوش حساب میشه)، میتونی برای شهروندی این کشور درخواست بدی. البته باید در آزمون زبان ارمنی و قانون اساسی این کشور هم قبول بشی. ارمنستان تابعیت دوگانه رو هم قبول داره، پس میتونی شهروندی ایران رو هم حفظ کنی.

بخش ششم: چند نکته تکمیلی و مهم

• اگر کارت رو عوض کنی چی میشه؟ اگه بخوای از یک شرکت بری به یه شرکت دیگه، کارفرمای جدید باید کل فرایند گرفتن مجوز کار رو از اول برای تو طی کنه.
• اگر کارت رو از دست بدی چی میشه؟ اگه قراردادت تموم بشه یا اخراج بشی، اساس اقامتت از بین میره. کارفرما باید این موضوع رو به اداره مهاجرت اطلاع بده. طبق قانون، تو ۳۰ روز فرصت داری شغل جدید پیدا کنی و کارفرمای جدید درخواستت رو ثبت کنه تا کارت اقامتت باطل نشه.
• حقوق و قوانین کار: وقتی با مجوز کار در ارمنستان استخدام میشی، تمام حق و حقوقت مثل یک شهروند ارمنی خواهد بود. این شامل حداقل دستمزد، ساعات کاری، مرخصی، حق بیمه و … میشه. حداقل حقوق در ارمنستان در سال ۲۰۲۵، ماهانه ۷۵٬۰۰۰ درام است.
• مالیات: نرخ مالیات بر درآمد در ارمنستان ثابت و ۲۰ درصد است که از حقوقت کم میشه.
• ساعات کاری: هفته کاری استاندارد ۴۰ ساعته (معمولا ۵ روز در هفته، روزی ۸ ساعت). اضافه‌کاری با رضایت تو و با نرخ ۱.۵ تا ۲ برابر حقوق عادی محاسبه میشه.
• امنیت: در مناطق مرزی با آذربایجان به دلیل تنش‌های موجود، باید خیلی مراقب باشی و بهتره از سفر به این مناطق (تا فاصله ۵ کیلومتری مرز شرقی) خودداری کنی. در شهرهای بزرگ مثل ایروان، جرایم کوچکی مثل جیب‌بری اتفاق میفته، پس همیشه حواست به وسایلت باشه.