این روزها خبرهای مربوط به پاکسازی و حذف حساب‌های کاربری در پلتفرم‌های بزرگ آنلاین حسابی داغ است. به نظر میرسد یک موج جدیدی از مدیریت حساب‌های کاربری شروع شده که غول‌های فناوری را درگیر کرده. پیش از این شاهد بودیم که گوگل مپز و کاربران جیمیل با چنین موضوعی روبرو شدند و حتی سامسونگ هم ایمیل‌هایی با مضمون هشدار حذف حساب برای برخی کاربرانش فرستاده بود. حالا نوبت به یکی از بزرگترین بازیگران این عرصه یعنی فیسبوک رسیده است. شرکت متا، که مالک فیسبوک است، رسما تایید کرده که فقط در شش ماه اول سال ۲۰۲۵، نزدیک به ۱۰ میلیون حساب کاربری را حذف کرده و این روند همچنان ادامه دارد. این خبر همزمان با یک به‌روزرسانی در تاریخ ۲۰ جولای ۲۰۲۵ منتشر شد که در آن به گزارش‌های کاربرانی که میگفتند حسابشان به اشتباه حذف شده و همچنین هشداری در مورد کلاهبردارانی که از این موقعیت سوءاستفاده میکنند، پرداخته شده است.
شاید در نگاه اول، شنیدن خبر حذف شدن میلیون‌ها حساب کاربری، آن هم حساب‌هایی که ممکن است فعال باشند، کمی نگران کننده به نظر برسد. خیلی از ما تجربه کردیم که وقتی گوگل در اواخر سال ۲۰۲۳ ایمیل‌هایی در مورد پاکسازی حساب‌های غیرفعال فرستاد، یک نوع نگرانی عمومی ایجاد شد. البته آن نگرانی‌ها چندان موجه نبود، چون سیاست گوگل فقط شامل حساب‌هایی میشد که برای دو سال متوالی هیچ فعالیتی نداشتند. اما داستان فیسبوک کمی متفاوت است؛ اینجا صحبت از حذف حساب‌هایی است که حتی ممکن است فعال باشند. سوال اینجاست که آیا این موضوع باید باعث نگرانی ما شود؟ برای اکثر قریب به اتفاق کاربران قانونی و عادی فیسبوک، پاسخ یک «نه» محکم است. حتی میتوان گفت این یک خبر خوب در حوزه امنیت دیجیتال به حساب می‌آید.
چرا فیسبوک ۱۰ میلیون اکانت را حذف کرده؟
برای فهمیدن دلیل این پاکسازی بزرگ، باید به اطلاعیه ۱۴ جولای در وبلاگ سازندگان محتوای فیسبوک (Facebook creators blog) نگاهی بیندازیم. این اطلاعیه با یک جمله کلیدی شروع میشود: «ما معتقدیم که تولیدکنندگان محتوا باید به خاطر دیدگاه‌ها و صداهای منحصر به فردشان مورد تحسین قرار بگیرند، نه اینکه در میان انبوهی از مقلدان و جاعلان هویت گم شوند.» این بیانیه نشان میدهد که هدف اصلی متا از این کار، مبارزه با حساب‌های جعلی و محتوای تکراری است. این رویکرد وقتی اهمیت بیشتری پیدا میکند که به یاد بیاوریم اخیرا هشداری جدی به تمام ۲۲۰ میلیون مشتری آمازون پرایم در مورد حملاتی داده شد که در آنها جعل هویت برندها نقش اصلی را ایفا میکرد. بنابراین، اینکه متا هم موضوع جعل هویت را در فیسبوک جدی گرفته، یک قدم مثبت برای همه کاربران است. خیلی وقت‌ها، جعل هویت فقط یک قدم با نیت‌های مخرب و حملات سایبری فاصله دارد، چون افراد سودجو از اعتبار دیگران برای جلب اعتماد و پیشبرد نقشه‌هایشان استفاده میکنند.
این پاکسازی در واقع ادامه تلاش‌های قبلی فیسبوک برای حذف محتوای اسپم، از جمله تعاملات جعلی و جعل هویت است. فیسبوک تایید کرده که از ابتدای سال ۲۰۲۵، حدود ۱۰ میلیون پروفایل را که هویت تولیدکنندگان محتوای بزرگ را جعل کرده بودند، حذف کرده است. این آمار به جز ۵۰۰ هزار حساب کاربری دیگری است که به دلیل رفتار اسپم و تعاملات جعلی شناسایی شده‌اند. برای این پانصد هزار حساب، مجازات‌هایی مثل کاهش نمایش نظراتشان، محدود کردن دسترسی به محتوایشان و قطع شدن امکان کسب درآمد برای آنها در نظر گرفته شده است. خبر خوب این است که متا قصد دارد این روند را با جدیت ادامه دهد. در پایان اطلاعیه فیسبوک آمده: «فیسبوک قصد دارد به مکانی تبدیل شود که محتوای اصیل در آن رشد میکند و تولیدکنندگان محتوا برای سخت‌کوشی و خلاقیت خود پاداش میگیرند.»
در صفحات پشتیبانی فیسبوک توضیح داده شده که کاربران میتوانند تا ۱۸۰ روز پس از تعلیق حساب خود، درخواست تجدیدنظر بدهند. بعد از این مدت، حساب به طور دائم غیرفعال خواهد شد. فیسبوک میگوید: «شما از طریق یک ایمیل متوجه خواهید شد که حسابتان تعلیق یا غیرفعال شده است.» همچنین وقتی تلاش کنید وارد حساب خود شوید، پیامی مبنی بر تعلیق یا غیرفعال شدن حسابتان مشاهده خواهید کرد. در همان مرحله، از شما خواسته میشود که برای تعلیق حسابتان درخواست تجدیدنظر بدهید. البته، فیسبوک به این نکته هم اشاره میکند که در «موارد نقض شدید یا حساس به زمان»، ممکن است حساب‌ها بدون تعلیق قبلی، مستقیما غیرفعال شوند.
آیا متا به اشتباه اکانت‌های قانونی را حذف میکند؟
مدت کوتاهی پس از انتشار مقاله اصلی در این مورد، اولین ایمیل‌ها، توییت‌ها و پیام‌ها از طرف خوانندگانی شروع به رسیدن کرد که اعتراض داشتند متا حساب فیسبوک آنها را بدون دلیل موجهی حذف کرده است. نویسنده مقاله، دیوی ویندر، اشاره میکند که دریافت چنین اعتراض‌هایی بعد از نوشتن در مورد حذف حساب‌ها برای هر سرویسی، امری غیرعادی نیست، اما این بار حجم اعتراض‌ها در این مقیاس، کم‌سابقه بوده است.
«در ردیت، توییتر و تیک‌تاک عبارت “meta ban wave” را جستجو کنید. هوش مصنوعی متا هزاران حساب قانونی را بدون دلیل معتبر مسدود کرده و متا از پذیرش این اشتباه خودداری میکند.»
خواننده دیگری نوشته بود: «من قویا معتقدم این پاکسازی، در حالی که به عنوان یک اقدام امنیتی معرفی میشود، در حال قربانی کردن افراد بی‌گناه و برچسب زدن به آنها به عنوان مجرم، بدون هیچ شفافیت یا راهی برای دفاع است.»
با یک جستجوی ساده مشخص میشود که واقعا یک حرکت جمعی از سوی افرادی وجود دارد که از حذف بی‌دلیل حساب‌های فیسبوک و اینستاگرام خود شکایت دارند. گزارش ۳ جولای بی‌بی‌سی (BBC) به تعدادی از این موارد پرداخته و این اتهام را مطرح کرده که استفاده از هوش مصنوعی پشت این پدیده قرار دارد. در حالی که متا تایید میکند از هوش مصنوعی به عنوان بخشی از فرآیند بررسی محتوا استفاده میکند، هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد این سیستم به طور گسترده در حال برچسب‌گذاری اشتباه به حساب‌ها است، آنطور که شکایت‌ها نشان میدهند.
سخنگوی متا در این باره گفته است: «ما علیه حساب‌هایی که قوانین ما را نقض میکنند اقدام میکنیم و افراد اگر فکر میکنند ما اشتباه کرده‌ایم، میتوانند درخواست تجدیدنظر بدهند.» بی‌بی‌سی گزارش داده که متا یک «خطای فنی» را در مورد گروه‌های فیسبوک پذیرفته، اما اضافه کرده که «شواهدی از افزایش قابل توجه در اجرای نادرست قوانین خود در پلتفرم‌هایش به طور گسترده مشاهده نکرده است.»
هشدار جدی: مراقب کلاهبرداران بازیابی اکانت فیسبوک باشید
متاسفانه، این یک واقعیت تلخ در دنیای امروز ماست که کلاهبرداران سودجو با اولین نشانه‌ای از آسیب‌پذیری افراد و زمانی که آنها به دنبال کمک هستند، وارد عمل میشوند. این موضوع به طور مشخص در مورد افرادی که به دنبال کمک برای بازیابی حساب تعلیق یا حذف شده فیسبوک خود هستند، صدق میکند. البته این مشکل فقط به فیسبوک محدود نمیشود و برای هر حساب آنلاین دیگری هم وجود دارد. اگر این موضوع را باور ندارید، کافی است در هر پلتفرم رسانه اجتماعی یک پیام منتشر کنید و بنویسید که حساب فیسبوک، گوگل، ایکس یا هر حساب دیگری از شما هک شده یا نمیتوانید به آن دسترسی پیدا کنید. در عرض چند دقیقه، پاسخ‌های خودکار که اکثر این کلاهبرداری‌ها از طریق ربات‌ها شروع میشوند، به سمت شما سرازیر خواهند شد.
به هیچ یک از این پیام‌ها پاسخ ندهید. تجربه نشان داده که همه آنها به احتمال زیاد کلاهبردار هستند. اگر سعی نکنند شما را فریب دهند تا اطلاعات ورودتان را در اختیارشان بگذارید یا بدافزار و نرم‌افزار دسترسی از راه دور را روی سیستمتان نصب کنید، حتما برای خدماتی که یا در واقعیت امکان‌پذیر نیستند یا از طریق کانال‌های پشتیبانی رسمی به صورت رایگان قابل انجام هستند، از شما پول درخواست خواهند کرد.
گاهی اوقات حتی لازم نیست شما به سراغ آنها بروید؛ کلاهبرداران از ربات‌ها برای نظارت بر پست‌های رسانه‌های اجتماعی استفاده میکنند و سپس با جمع‌آوری اطلاعات تماس مانند ایمیل، ایمیل‌های فیشینگ برای شما ارسال میکنند که اغلب خود را به جای کانال‌های پشتیبانی رسمی جا میزنند. یک سخنگوی فیسبوک در این باره میگوید: «اگر ایمیل یا پیام مشکوکی دریافت کردید که ادعا میکند از طرف فیسبوک است، روی هیچ لینک یا پیوستی کلیک نکنید. شما میتوانید ایمیل‌های اخیری که از طرف فیسبوک ارسال شده را در تنظیمات فیسبوک خود مشاهده کنید.»
راهنمای فیسبوک برای تولیدکنندگان محتوا: چطور از حذف شدن در امان بمانیم؟
فیسبوک در وبلاگ خود به طور مشخص توضیح داده که چه نوع محتوایی را «غیراصیل» میداند و چه اقداماتی را برای مقابله با آن انجام میدهد. محتوای غیراصیل به محتوایی گفته میشود که به طور مکرر محتوای یک تولیدکننده دیگر را بدون ذکر منبع بازنشر یا استفاده مجدد میکند و از خلاقیت و تلاش او سوءاستفاده میکند. فیسبوک تاکید میکند که با بازنشر محتوا به قصد اضافه کردن نظر، ساختن یک ویدیوی واکنشی (reaction video) یا پیوستن به یک ترند با ارائه دیدگاه منحصر به فرد خود مشکلی ندارد. چیزی که فیسبوک میخواهد با آن مبارزه کند، بازنشر مکرر محتوای دیگران بدون اجازه یا «بهبودهای معنادار» است.
حالا فیسبوک در حال معرفی اقدامات قوی‌تری برای مقابله با این رفتار است. حساب‌هایی که به طور نامناسب از ویدیوها، عکس‌ها یا پست‌های متنی دیگران به طور مکرر استفاده میکنند، نه تنها دسترسی خود را به برنامه‌های کسب درآمد فیسبوک برای مدتی از دست میدهند، بلکه توزیع و نمایش تمام محتوایی که به اشتراک میگذارند نیز کاهش مییابد. علاوه بر این، اگر سیستم‌های فیسبوک ویدیوهای تکراری را شناسایی کنند، توزیع نسخه‌های کپی را کاهش میدهند تا تولیدکنندگان اصلی بتوانند دیده شوند. فیسبوک همچنین در حال بررسی راه‌هایی برای ذکر منبع اصلی است؛ برای مثال، در حال آزمایش افزودن لینک‌هایی روی ویدیوهای تکراری است که بینندگان را به قطعه محتوای اصلی هدایت میکند.
برای اینکه مطمئن شوید محتوای شما برای موفقیت در فیسبوک آماده است، فیسبوک بهترین روش‌های زیر را توصیه میکند:
- محتوای اصیل منتشر کنید: صفحات و پروفایل‌هایی که عمدتا از محتوای اصیلی که خودتان فیلمبرداری یا ایجاد کرده‌اید تشکیل شده‌اند، بیشترین توزیع و بازدید را دریافت میکنند. شما میتوانید محتوای یکسان را در هر یک از صفحات یا پروفایل‌های خود به اشتراک بگذارید.
- بهبودهای معنادار ایجاد کنید: شما میتوانید از محتوایی که اجازه استفاده از آن را از منابع دیگر دارید، استفاده کنید، به شرطی که آن را از طریق ویرایش خلاقانه، گویندگی یا تفسیر، به محتوای خودتان تبدیل کنید. این بهبودها باید معنادار باشند؛ صرفا چسباندن کلیپ‌ها به یکدیگر یا افزودن واترمارک خودتان، بهبود معنادار محسوب نمیشود.
- یک داستان بگویید: داستان‌گویی اصیل با بینندگان ارتباط برقرار میکند و احتمال موفقیت بیشتری دارد. در حالی که میتوانید ویدیوهایی با هر طولی در فیسبوک به اشتراک بگذارید، از ویدیوهای فوق‌العاده کوتاه که ارزش کمی برای بینندگان دارند، خودداری کنید.
- از واترمارک‌ها خودداری کنید: از استفاده از واترمارک‌های قابل مشاهده از طرف شخص ثالث و محتوایی که به وضوح از برنامه‌ها یا منابع دیگر بازیافت شده است، خودداری کنید.
- از کپشن‌های باکیفیت استفاده کنید: کپشن‌ها و هشتگ‌های خود را مرتبط با محتوا نگه دارید. فیسبوک دریافته است که کپشن‌هایی که لینکی ندارند، استفاده کمی از حروف بزرگ دارند و حداکثر پنج هشتگ دارند، بهترین عملکرد را دارند.
فیسبوک اعلام کرده که این تغییرات را به تدریج طی ماه‌های آینده اعمال خواهد کرد تا از یک انتقال روان برای تولیدکنندگان محتوا اطمینان حاصل شود.
برای کمک به تولیدکنندگان محتوا، فیسبوک ابزارهای جدیدی را نیز معرفی کرده است. اگر در درک اینکه چرا محتوای شما در فیسبوک به خوبی توزیع نمیشود مشکل دارید، میتوانید از «بینش‌های سطح پست» (post-level insights) که به تازگی در داشبورد حرفه‌ای (Professional Dashboard) راه‌اندازی شده، استفاده کنید. این ابزار میتواند به شما کمک کند تا بهتر بفهمید چرا محتوای شما ممکن است توزیع نشود. همچنین، اکنون میتوانید در صفحه اصلی پشتیبانی که از منوی اصلی صفحه یا پروفایل حرفه‌ای شما قابل دسترسی است، ببینید که آیا در معرض جریمه‌های مربوط به توصیه محتوا یا کسب درآمد هستید یا خیر. فیسبوک توصیه میکند که وضعیت خود را به طور منظم بررسی کنید تا مطمئن شوید میتوانید به کسب درآمد و رشد خود ادامه دهید.
دیدگاهتان را بنویسید