گوگل میخواهد اندروید و ChromeOS را ادغام کند

این روزها تو دنیای فناوری، یه حس آشنای «این داستان رو قبلا هم شنیده بودیم» وجود داره. خبرهایی پخش شده که انگار گوگل میخواد دو تا از بزرگ‌ترین پلتفرم‌هاش، یعنی اندروید و کروم‌اواس (ChromeOS)، رو با هم یکی کنه. این خبر مثل بمب صدا کرده و بحث‌های زیادی رو راه انداخته. این داستان از یه مصاحبه شروع شد و به سرعت به تیتر اول خیلی از رسانه‌ها تبدیل شد. اما مثل همیشه، وقتی پای گوگل و سیستم‌عامل‌هاش در میونه، قضیه پیچیده‌تر از چیزیه که تو نگاه اول به نظر میرسه.

این شایعه‌ها تقریبا از همون روزی که پلتفرم کروم‌اواس گوگل حدود یک دهه و نیم پیش به وجود اومد، شروع شدن. از اولین نفس‌های کروم‌بوک، کارشناس‌های زیادی پیش‌بینی میکردن که یه روزی کروم‌اواس به شکلی که میشناسیم دیگه وجود نخواهد داشت و به نوعی با اندروید ترکیب میشه. اما تا امروز، هر بار که این پیش‌بینی‌ها با اطمینان کامل مطرح شدن، در نهایت مشخص شده که دقیق نبودن و نگاه گوگل به این دو پلتفرم رو اشتباه تفسیر کرده بودن.

حالا دوباره این بحث داغ شده. در ماه نوامبر گزارشی منتشر شد که میگفت گوگل در میانه یک «پروژه چند ساله برای انتقال کامل کروم‌اواس به اندروید» قرار داره. اما چیزی که این بار قضیه رو جدی‌تر کرد، حرف‌های سمیر سامات (Sameer Samat)، مدیر اکوسیستم اندروید در گوگل، بود. اون در مصاحبه‌ای رسما اعلام کرد که شرکت در حال «ترکیب کروم‌اواس و اندروید در یک پلتفرم واحد» هست. این حرف، هرچند در یک مصاحبه با تک‌رادار (TechRadar) و نه در یک بیانیه رسمی گفته شد، اما از زبان کسی که مسئول اکوسیستم اندرویده، وزن خیلی زیادی داره. بیاید ببینیم این یکی شدن اندروید و کروم‌اواس دقیقا چه معنی‌ای برای کاربرا میتونه داشته باشه و چقدر باید این حرف‌ها رو جدی گرفت.

داستان از کجا شروع شد؟

جرقه اصلی این دور جدید از بحث‌ها، از یه مصاحبه که سمیر سامات، رئیس فعلی اندروید، با وب‌سایت تک‌رادار داشت، زده شد. سامات کهنه‌کار گوگل محسوب میشه و نه ساله که اونجا کار میکنه، هرچند از بهار گذشته رئیس اندروید شده. نکته جالب اینه که حرف اصلی اون حتی بخش مهمی از مقاله نبود و اگه با دقت نمیخوندید، شاید اصلا متوجهش نمیشدید. ماجرا از این قرار بود که سامات از نویسنده مقاله، لنس اولانوف (Lance Ulanoff)، پرسید که چرا اون شخصا ترجیح میده از مک استفاده کنه.

سامات در جواب توضیح داد: «پرسیدم چون ما قراره کروم‌اواس و اندروید رو در یک پلتفرم واحد ترکیب کنیم، و من خیلی علاقه‌مندم بدونم که مردم این روزها چطور از لپتاپ‌هاشون استفاده میکنن و چه کارهایی باهاش انجام میدن».

این جمله کوتاه کافی بود تا همه چیز به هم بریزه. آیا اون به همین سادگی یه خبر بزرگ فناوری رو لو داده بود؟ خبری که حداقل ۷۹۴۲ بار در ۱۵ سال گذشته شایعه شده و هر بار تکذیب شده بود؟ به نظر که اینطور میاد. اما قضیه به همین سادگی‌ها نیست.

این یکی شدن چه معنایی برای ما داره؟

اگه این ادغام واقعا اتفاق بیفته، میتونه تغییرات بزرگی رو برای کاربرها به همراه داشته باشه. در ادامه به چند مورد از این تغییرات احتمالی نگاه میکنیم.

دستگاه‌های همه‌کاره‌تر

اندروید و کروم‌اواس همین الان هم سیستم‌عامل‌های انعطاف‌پذیری هستن. اندروید روی گوشی‌ها و تبلت‌ها با اندازه‌های مختلف، از جمله دستگاه‌های تاشو که همزمان از چند اندازه صفحه پشتیبانی میکنن، اجرا میشه. کروم‌اواس هم روی لپتاپ‌های استاندارد، لپتاپ‌های تبدیل‌پذیر به تبلت و حتی بعضی مدل‌های کامپیوتر رومیزی کار میکنه.

حالا تصور کنید این دو سیستم‌عامل در قالب یک سیستم‌عامل واحد با هم ترکیب بشن. بسته به اینکه این ادغام چطور پیش بره، دستگاه‌هایی که از این سیستم‌عامل جدید استفاده میکنن، میتونن حتی از این هم انعطاف‌پذیرتر بشن. مثلا یه تبلت رو با یه کیس کیبورددار همراه میکنید و یه لپتاپ کامل در اختیار دارید؛ یا گوشیتون رو به یه نمایشگر خارجی وصل میکنید و اون تبدیل به یه کامپیوتر جیبی میشه.

طرفدارهای پروپاقرص سامسونگ با این نوع تجربه‌ها آشنا هستن. قابلیت دکس (DeX) این شرکت، یه تجربه دسکتاپ رو روی تبلت‌ها و بعضی گوشی‌های خاص فراهم میکنه. نسخه اندروید ۱۶ کیو‌پی‌آر۱ (Android 16 QPR1) هم یه نسخه اولیه از حالت دسکتاپ شبیه دکس رو روی گوشی‌های پیکسل فعال کرده.

یه خبر مهم دیگه اینه که از ماه اکتبر، گوگل در حال آزمایش نسخه‌ای از کروم برای اندروید بود که از افزونه‌های مرورگر پشتیبانی میکنه. این یه پیشرفت خیلی بزرگه که برای این سیستم‌عامل یکپارچه اندروید و کروم، نقشی کلیدی بازی میکنه. البته اون موقع به نظر میرسید که این نسخه به طور مشخص برای دستگاه‌های موبایل طراحی نشده، اما هنوز این امید وجود داره که گوشی‌ها هم در نهایت به افزونه‌ها دسترسی پیدا کنن، حداقل وقتی که به نمایشگرهای خارجی وصل میشن.

کارایی بهتر و بیشتر بین دستگاه‌های مختلف

یکی از بزرگ‌ترین نقاط قوت اپل اینه که گوشی‌ها، ساعت‌ها، تبلت‌ها و کامپیوترهاش چقدر خوب با هم کار میکنن. مثلا شما میتونید آیفون خودتون رو از راه دور با مک‌بوک کنترل کنید، یا از آیپد به عنوان نمایشگر دوم بی‌سیم برای مک مینی استفاده کنید. ایرپادها هم میتونن به طور خودکار اتصالشون رو بین دستگاه‌های مختلف اپل تغییر بدن، بدون اینکه نیازی به تنظیمات پیچیده بلوتوث چندنقطه‌ای باشه.

سمیر سامات در همون مصاحبه‌ای که خبر ادغام رو تایید کرد، به تجربه لنس اولانوف با اکوسیستم سخت‌افزاری اپل اشاره کرده بود. گوگل در سال‌های اخیر تلاش کرده تا این نوع اتصال بین دستگاهی رو در اندروید و کروم‌اواس بهبود بده. سرویس‌هایی مثل «کوییک شر» (Quick Share) برای انتقال فایل و یه رابط دسکتاپ مبتنی بر وب برای گوگل مسیجز از جمله این تلاش‌ها هستن.

با این حال، داشتن یک پلتفرم پایه واحد برای همه سخت‌افزارهای مبتنی بر گوگل میتونه به فعال شدن ویژگی‌هایی شبیه به قابلیت‌های پیشرفته‌تر بین دستگاهی اپل کمک کنه. این احتمال که اندروید بتونه به طور مستقیم با ویژگی معروف اپل یعنی «همین‌طوری کار میکنه» رقابت کنه، خیلی هیجان‌انگیزه.

لپتاپ‌های جدید از گوگل؟

گوگل تا حالا موفقیت چندانی با سخت‌افزارهای کروم‌اواس خودش نداشته. هرچند دستگاه‌هایی مثل کروم‌بوک پیکسل (Chromebook Pixel)، پیکسل‌بوک (Pixelbook)، پیکسل اسلیت (Pixel Slate) و پیکسل‌بوک گو (Pixelbook Go) مورد توجه علاقه‌مندان قرار گرفتن، اما این کروم‌بوک‌های گرون‌قیمت نتونستن بازار رو تکون بدن.

اما این حرکت جدید به سمت یکی کردن اندروید و کروم میتونه باعث بشه گوگل یه بار دیگه شانس خودش رو تو بازار لپتاپ امتحان کنه. در ماه نوامبر، وب‌سایت «اندروید هدلاینز» (Android Headlines) گزارش داد که گوگل در حال کار روی یه لپتاپ پریمیوم جدیده. این وب‌سایت با استناد به یه ایمیل داخلی گفته بود که اسم رمز این دستگاه «اسنویی» (Snowy) هست و گوگل در داخل شرکت اون رو با لپتاپ‌های رده‌بالایی مثل مک‌بوک پرو و مایکروسافت سرفیس لپتاپ مقایسه میکنه.

البته این گزارش جزئیات زیادی نداشت و ما نمیدونیم این لپتاپ جدید چقدر به عرضه نزدیکه، البته اگه اصلا در حال توسعه باشه. اما این کار منطقی به نظر میرسه: گوگل داره برای یه اکوسیستم نرم‌افزاری یکپارچه تلاش میکنه، پس طبیعیه که بخواد یه اکوسیستم سخت‌افزاری کامل هم برای نمایش اون بسازه. جالب خواهد بود ببینیم آیا نرم‌افزار جدید زیر کاپوت میتونه به گوگل کمک کنه تا به شکل معنادارتری وارد بازار لپتاپ بشه یا نه.

شفاف‌سازی گوگل یا کنترل خسارت؟

بعد از اینکه حرف‌های به ظاهر بی‌مقدمه سامات سروصدای زیادی به پا کرد، به نظر میرسه گوگل فهمید که باید یه چیزی بگه تا داستانی که احتمالا قصد ایجادش رو نداشته، کنترل کنه. این کار در قالب تلاش سامات برای بازتعریف حرفش با همون مفهوم «هم‌ترازی زیرساختی» انجام شد. سامات در پستی در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق)، لینکی به مقاله تک‌رادار به اشتراک گذاشت و اضافه کرد:

«خیلی خوبه که اینقدر به این موضوع علاقه نشون داده شده! برای تکرار چیزی که تو پست وبلاگ سال ۲۰۲۴ اعلام کردیم: ما در حال ساختن تجربه کروم‌اواس بر روی فناوری زیربنایی اندروید هستیم تا به سطوح جدیدی از عملکرد برسیم، سریع‌تر نوآوری کنیم و کاری کنیم که لپتاپ و گوشیتون بهتر با هم کار کنن. من در موردش هیجان‌زده‌ام!»
سمیر سامات، در شبکه اجتماعی ایکس

این حرف مثل آب سردی بود که روی آتیش ریخته شد. انگار تمام هیجان‌ها یک‌دفعه فروکش کرد.

حالا بیاید منصف باشیم. کاملا ممکنه که سامات چیزی رو گفته باشه که نباید میگفته و تو یه گفتگوی دوستانه تو مصاحبه، بیشتر از چیزی که باید، اطلاعات داده باشه. کاملا ممکنه که این پست توییتر، یه تلاش سریع برای پاک کردن ردپاهاش، گمراه کردن همه ما با حرف‌های مبهم و کنترل روایتی باشه که گوگل هنوز آماده نیست به دنیا بگه. اینا همه ممکنه.

اما این هم ممکنه که سامات واقعا فقط در مورد همون تغییرات پلتفرم زیربنایی صحبت میکرده که از قبل میدونستیم گوگل روش کار میکنه. تغییراتی که میشه اون‌ها رو به عنوان «ترکیب» دو سیستم‌عامل در یک «پلتفرم» واحد توصیف کرد، مخصوصا اگه «پلتفرم» رو به معنای معماری فناوری مشترک زیربنایی در نظر بگیریم، همونطور که مهندس‌ها اغلب این کار رو میکنن. جمله اون که میگه گوگل «در حال ساختن تجربه کروم‌اواس بر روی اندروید» هست، به نظر این دیدگاه رو تایید میکنه.

یک داستان تکراری: تاریخچه شایعات ادغام

این اولین بار نیست که چنین خبرهایی منتشر میشه. در حقیقت، هر بار که پیش‌بینی‌های قطعی در مورد ادغام اندروید و کروم‌اواس شنیده میشد، واقعیت در نهایت بسیار ظریف‌تر از این حرف‌ها بود. به جای یه ترکیب دوتایی که در اون یکی باید حذف بشه، ما شاهد یه «هم‌ترازی» مداوم و دقیق‌تر بودیم که این دو پلتفرم رو سازگارتر، مکمل‌تر و متصل‌تر میکرد. این شامل اضافه شدن عناصر الهام‌گرفته از اندروید به کروم‌اواس و برعکس، عناصر الهام‌گرفته از کروم‌اواس به اندروید بود، اما به طور مشخص سناریوی «فقط یکی زنده میماند» در کار نبود.

حتی در ژوئن سال ۲۰۲۴، گوگل یه بیانیه با عنوان «ساختن تجربه‌ای سریع‌تر و هوشمندتر برای کروم‌بوک با بهترین فناوری‌های گوگل» منتشر کرد. در این بیانیه آمده بود:

«برای ادامه عرضه ویژگی‌های جدید هوش مصنوعی گوگل به کاربران در مقیاسی سریع‌تر و بزرگ‌تر، ما بخش‌هایی از پشته اندروید، مانند هسته لینوکس اندروید و فریم‌ورک‌های اندروید، را به عنوان بخشی از بنیاد کروم‌اواس به کار خواهیم گرفت. … آوردن پشته فناوری مبتنی بر اندروید به کروم‌اواس به ما این امکان را میدهد که سرعت نوآوری هوش مصنوعی را در هسته کروم‌اواس تسریع کنیم، تلاش‌های مهندسی را ساده‌سازی کنیم و به دستگاه‌های مختلف مانند تلفن‌ها و لوازم جانبی کمک کنیم تا با کروم‌بوک‌ها بهتر کار کنند. در عین حال، ما به ارائه امنیت بی‌نظیر، ظاهر و احساس یکپارچه و قابلیت‌های مدیریتی گسترده‌ای که کاربران، شرکت‌ها و مدارس عاشق آن هستند، ادامه خواهیم داد.»
بیانیه گوگل، ژوئن ۲۰۲۴

این بیانیه به وضوح میگه که قطعات زیربنایی بیشتری از اندروید به مرور زمان وارد کروم‌اواس میشن تا این دو پلتفرم رو ساده‌تر و هم‌ترازتر کنن، در حالی که کروم‌اواس هویت و رابط کاربری متمایز خودش رو حفظ میکنه. این با ادغام کامل و تبدیل شدن به یک پلتفرم واحد خیلی فرق داره.

واکنش جامعه فناوری

واکنش جامعه فناوری به این خبر ادغام به وضوح دو دسته است. یک نظرسنجی توسط اندروید آتوریتی (Android Authority) این تقسیم‌بندی را نشان میدهد:

۴۸ درصد خوش‌بین
۲۶ درصد بدبین
۲۶ درصد امیدوار اما مردد

این آمار نشون میده که تقریبا نیمی از کاربران به این تغییر نگاه مثبتی دارن، در حالی که نیم دیگر یا نگرانن یا با احتیاط به آینده نگاه میکنن.

پس بالاخره کی این اتفاق میفته؟

گوگل مدت‌هاست که در حال نزدیک‌تر کردن اندروید و کروم‌اواس به همدیگه است. برنامه‌های اندروید تقریبا یک دهه است که روی کروم‌اواس در دسترس هستن و شایعات در مورد اینکه کروم‌اواس بخش‌های بیشتری از اندروید رو در خودش جا میده، بیش از یک ساله که به گوش میرسه.

با این حال، سمیر سامات هیچ اشاره‌ای به زمان‌بندی مشخصی نکرد. هنوز ممکنه سال‌ها طول بکشه تا ما اولین دستگاه‌های مصرفی رو ببینیم که با نرم‌افزار یکپارچه جدید گوگل کار میکنن. گوگل در بیانیه ژوئن ۲۰۲۴ خودش گفته بود که این تغییرات تازه شروع شدن و «برای مدتی طولانی» آماده استفاده عمومی نخواهند بود.

چیزی که مشخصه اینه که خطوط بین کروم‌اواس و اندروید هر روز بیشتر از قبل در حال محو شدنه. تغییر بنیادین به سمت هسته اندروید یک قدم بسیار بزرگه و هرچند شاید به معنای یه «ادغام» به شکلی که ما امروز تصور میکنیم نباشه، اما بدون شک به آینده‌ای منجر میشه که در اون این دو پلتفرم بسیار به هم نزدیک و متصل هستن.

بنابراین، هرچند گوگل ممکنه بخواد این موضوع رو فقط تکرار اخبار قدیمی جلوه بده، اما به نظر میرسه که حرف‌های اخیر پرده رو کمی کنار زده و نشون داده که تفکر سطح بالای گوگل حول یک دیدگاه پلتفرم واحد و یکپارچه میچرخه. حتی اگه بخوان فعلا این حرف رو پس بگیرن، به نظر میرسه که ما حالا دید واضح‌تری از مسیری که همه چیز در نهایت به اون سمت میره، داریم.